ARAŞTIRMA ARAŞTIRMA TÜRLERİ ARAŞTIRMADA NİTELİKLER VE TUTUMLAR

ARAŞTIRMA Araştırma kısaca bir aydınlanma sürecidir. Karasar’ın aktarımıyla, “problemlere güvenilir çözümler aramak amacı ile planlı ve sistematik olarak, verilerin toplanması, çözümlenmesi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesi sürecidir”.

ARAŞTIRMA Başka bir tanımla, “bir şeyin eleştirel bir biçimde incelenmesi sonucunda yeni gerçekleri keşfetmek ve yeni ilişkiler ve sonuçlara ulaşmak adına yapılan arayış ve sorgulamalar bütünüdür”. Kuramsal bir katkı ya da uygulamada karşılaşılan bir probleme çözüm aramak amacıyla yapılır.

ARAŞTIRMA Örneğin, belli bir hastalık, başarısızlık vb. nedenleri araştırmak yanında iki asır önce yaşamış bir kavmin yaşam biçiminin öğrenilmek istenmesi veya elektrik akımının oluş biçiminin merak edilmesi, yeni bir araç geliştirme de araştırmaya konu olabilir.

Araştırma Tür ve Düzeyleri ARAŞTIRMA TÜRLERİ Temel ve uygulamalı araştırmalar olarak iki türe ayrılabilir. Araştırma Tür ve Düzeyleri UYGULAMALI Ürün ve Uygulama Geliştirme – İyileştirme (AR-GE) AÇIKLAMA Kuram geliştirme KONTROL Nedeni Saptama Ayrıntı Saptama (AKSİYON) ANLAMA Açımlama TEMEL Kaynak: Bilimsel Araştırma Yöntemi, Niyazi Karasar, Ankara: Nobel Yayınları, 2005, s.24.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Temel Araştırmalar: “Bilgi bilgi içindir” anlayışının egemen olduğu araştırmalardır. Bilgi kuram düzeyi ile sınırlıdır.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Temel Araştırmalar Düzeyleri; Anlama (açımlama ayrıntılı tekil ve ilişkisel betimleme) Açıklama (nedensel ilişki belirtme) Kuram geliştirme

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Temel Araştırmalar Açımlama düzeyi: Bilgi üretimindeki ilk basamaktır. Araştırma yöntemi ile kullanılan teknikler, olabildiğince esnektir,nelerin, niçin ve nasıl toplanıp değerlendirileceği önceden yeterince bilinmemektedir. Alanda genel gözlem yapmak çok önemlidir.

Ayrıntı saptama düzeyi: ARAŞTIRMA TÜRLERİ Ayrıntı saptama düzeyi: Problem iyice tanımlandıktan ve ilgili değişkenler belirlendikten sonra tek tek ya da aralarındaki olası ilişkilerin de aranabileceği bir düzenleme içinde tanınmaya çalışılır. Değişkenler olabildiğince geçerli ve güvenilebilir şekilde sayısallaştırılmaya çalışılır. Veri toplama işlemlerinin duyarlılığı yüksektir.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Temel Araştırmalar Neden-sonuç ilişki saptama düzeyi: Bilgi üretmeye en yakın bilgi kümelerini oluştururlar. Toplumbilim araştırmalarında da nedensel ilişkiler aranmaktadır, ancak doğrulara ulaşılması bu düzeydeki bilgi üretimi ile olanaklıdır.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Temel Araştırmalar Kuram geliştirme düzeyi: Bilimsel araştırmalarla üretilen bilgilerin en ileri düzeyi, gözlenebilir verilerin kavramsal bir bütünlük kazandığı ilke, model ve kuramlardır.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Uygulamalı Araştırmalar Üretilen bilgilerin değerlendirilmesi ile problemlerin fiilen çözümünü gerçekleştirmeyi, bilimin olayları denetim altına alma işlevini gerçekleştirmeyi amaçlayan araştırmalardır.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Uygulamalı Araştırmalar Aksiyon araştırmaları; Uzman araştırmacıların yürütücüsünde, probleme taraf olanların da katıldığı, Eleştirel, Durumu iyileştirmek için alınması gereken önlemleri belirlemeyi amaçlayan araştırmalardır. Görüş birliği ortaya çıkarmayı amaçlar Sonuçlar yerel niteliklidir, genelleşme amacı taşımaz.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Uygulamalı Araştırmalar AR-GE araştırmaları; Uzman araştırmacıların sorumluluğundadır. Üretilmiş bilginin denemeli uygulamasıdır. Problem çözümünde etkilidir. Toplumbilimlerde uygulaması yeni ve azdır. Teknolojik gelişmeler için daha fazla kullanılır. Uzun süreli araştırmalardır (15-20 yıl gibi).

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Araştırma türlerini aynı zamanda sürelerine göre ve de amacına göre de ayırmak mümkün (Aziz,2008:27-30): Sürelerine göre; Kısa süreli araştırmalar Uzun süreli araştırmalar Amacına göre; Durum saptayıcı, betimleyici araştırmalar Açıklayıcı araştırmalar Genelleyici araştırmalar

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Sürelerine göre Kısa süreli araştırmalar; Evrenin geniş olduğu durumlarda Zamanın kısıtlı olduğu durumlarda Farklı yaş, cins, eğitim, gelir, meslek gibi özellikler dikkate alınarak yapılan araştırmalar.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Sürelerine göre Uzun süreli araştırmalar; Evrenin dar olduğu durumlarda Belirli aralıklarla yinelenerek Yıllar sürebilecek uzunlukta Belirli varsayımların sınanmasında Daha çok bilimsel amaçlı araştırmalardır.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Amacına göre araştırmalar Durum saptayıcı, Betimleyici araştırmalar; Amaç, gündelik sorunlara çözüm getirmek Bulgulardan pratikte yararlanmak Geçmişe dönük de yapılabilir, tarihsel konulu araştırmalar gibi. Daha çok kamuoyu ve pazar araştırmalarını kapsar.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Amacına göre araştırmalar Durum saptayıcı, Betimleyici araştırmalar; Durum saptama tüm araştırmaların aslında ilk adımıdır. Diğer araştırmalar için veri olarak kullanılabilir. İzleme oranları, kitap okuma oranları gibi verileri tespit etmeye yönelik araştırmalar olarak da örneklendirilebilinir.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Amacına göre araştırmalar Açıklayıcı araştırmalar; İki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlar. Daha çok toplumsal ve toplumbilimsel araştırmaları içerir. Örneğin televizyon izleme oranı ile öğrenme ilişkisinin aranması ve sonuca yönelik çalışmaların hayata geçirilmesi gibi.

ARAŞTIRMA TÜRLERİ Amacına göre araştırmalar Genelleyici araştırmalar; Bir varsayımın sınanmasını ve genelleştirilmesine yönelik araştırmalardır.

ARAŞTIRMADA NİTELİKLER VE TUTUMLAR Araştırma, yeni bilgiyi içerir. Tarafsız olarak tanımlamayı hedefler. Uzmanlık gerektirir. Eleştirilere dayanıklı bir sonuç elde etmeyi amaçlar. Sayısal veriler toplar ve elde eder.

ARAŞTIRMADA NİTELİKLER VE TUTUMLAR Araştırmanın dayanakları herkes tarafından sınanmaya açık olmalıdır. Elde edilen veriler yorumlanmalıdır ve bu sübjektif bir süreçtir. Başkaları tarafından da yapılabilir nitelikte olmalıdır. Başka araştırmacılar tarafından da anlam taşımalıdır. Tüm süreç ve sonuçlar rapor halinde yazılmalıdır.

ARAŞTIRMADA NİTELİKLER VE TUTUMLAR Araştırmalar hakkında bazı hatalı tutumlar söz konusu olabilir: Önemini anlamamaktan kaynaklı hatalı tutumlar Sınırlılıkları bilememekten kaynaklı hatalı tutumlar

ARAŞTIRMADA NİTELİKLER VE TUTUMLAR Önemini anlamamaktan kaynaklı hatalı tutumlar Alışkanlıklara aşırı bağlı olmak nedeniyle araştırmayı reddetmek. Kendi kişisel görüşünün tek doğru olduğuna inanmak. Gelişmenin araştırma yoluyla değil kendiliğinden ya da başka sebeplerle olacağına inanmak.

ARAŞTIRMADA NİTELİKLER VE TUTUMLAR Sınırlılıkları bilememekten kaynaklı hatalı tutumlar Araştırmanın sınırlılıklarını bilmeden araştırmacının her dediğine inanmak. Hemen sonuç beklemek. Doğa bilimleri ile toplum bilimleri arasında kuram oluşturmaya yönelik çalışmalar arasında farklılıklar olduğunu düşünmek. Toplum bilimleri kuram geliştirici çalışma yapamaz gibi.