1-)BASİT 2-)BİRLEŞİK 3-)SIRALI 4-)BAĞLI CÜMLE ÇEŞİTLERİ 1-)BASİT 2-)BİRLEŞİK 3-)SIRALI 4-)BAĞLI
1-)BASİT CÜMLELER:Tek bir yargı bildiren, tek yükleme sahip olan ve içinde fiilimsi bulunmayan cümlelerdir. O uzun kış gecelerinde, yolun karşısındaki eski zaman kahvesine giderdik. Şiir, duyguların yoğunlaşmasıdır.
2-)SIRALI CÜMLE:Tek başına yargı bildiren birden çok cümlenin, virgül yada noktalı virgül ile birbirine bağlanmasıyla oluşan cümlelerdir. BAĞIMLI Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır. Ölüsü olan bir gün, delisi olan her gün ağlar. BAĞIMSIZ At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şanı kalır. Bir baba dokuz evlat besler, dokuz evlat bir babayı besleyemez.
3-)BAĞLI CÜMLE: Birbirine bağlaçlarla bağlanan cümlelerdir. Erken geldim; çünkü, işim çabuk bitti. Ne gelen var, ne giden.
4-)BİRLEŞİK CÜMLE: Birden fazla yargı içeren cümlelerdir. ALT BAŞLIKLARA AYRILIR. A-)GİRİŞİK BİRLEŞİK B-)ŞARTLI BİRLEŞİK C-)Kİ’Lİ BİRLEŞİK D-)İÇ İÇE BİRLEŞİK
A-)GİRİŞİK BİRLEŞİK: Bir temel cümle ve fiilimsiyle kurulmuş yan cümlelerden oluşan bileşik cümlelerdir. Okuldan gelen çocuk, içeri girip, koltuğa oturdu. Görünen köy kılavuz istemez.
B-)ŞARTLI BİRLEŞİK: Yan cümlenin temel cümleye şart koştuğu bileşik cümlelerdir.*Yan cümlede “-se” eki bulunmalıdır. Benimle gelirsen, sana da çay ısmarlarım. Köpeğin duası kabul olsa, gökten kemik yağardı.
C-)Kİ’Lİ BİRLEŞİK: Yan cümlenin temel cümleye “ki” eki ile bağlandığı bileşik cümlelerdir. Çalış ki başarılı olasın. İsterdim ki bana saygılı davransın.
D-)İÇ İÇE BİRLEŞİK: Bir cümlenin başka bir cümle içerisinde kullanılmasıyla oluşur.İç cümle temel cümlenin öğesi olabilir. “Sinemaya gidiyorum.” dedi. Bu sözüyle, ben bildiğimi okurum” demek istiyor.
TEŞEKKÜRLER... GÖRKEM BUĞRA KIZILKAYA HAZIRLIK – B 197