OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ
OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ Bu dönem 1-5 yaş arası çocukları kapsamaktadır. Bu yaş grubunun beslenmesinde en önemli husus, çocuğun iyi bir yemek yeme alışkanlığı kazanmış olmasıdır. Çocuklukta edinilen beslenme alışkanlıklarının yetişkinlik dönemindeki beslenme düzeni üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bu dönemde çocuğun büyüme ve gelişmesi izlenmelidir. Çocuk 6 ayda bir tartılıp, boyunun ölçülmesi gerekir.
BU DÖNEMDE ÇOCUĞUN BESİN ÖGELERİ İHTİYACI: ENERJİ: Çocuklar yaş grubu ne olursa olsun devamlı bir büyüme ve gelişme sürecindedirler. Günlük enerji ihtiyacı 80-90kal/kg/gün’ dür. PROTEİN: Büyüme çağında protein gereksinimi de yüksektir.Bu yaş grubunun günlük protein ihtiyacı 1-2gr/kg/(25-30 gr. Kadar) gün olup toplam protein miktarının %50 si hayvansal kaynaklı olmalıdır.
KARBONHİDRAT: Yetişkinlere ve okul çocuklarına kıyasla okul öncesi çocukların beslenmesinde karbonhidratlardan şeker ve şekerli yiyecekler, günlük enerjinin çoğunu sağlamaktadır. Karbonhidrat kaynağı olarak ekmek, tahıl, sebze, meyva ve sütlü tatlılar kullanılmalıdır.
YAĞ: Yağlar enerji sağlamaları yanında yağda eriyen vitaminlerin kullanılmasında, sinir sisteminin çalışmasında önemli görevleri vardır. Bu nedenle günlük enerjinin %30 nun yağlardan gelmesi sağlıklı bir beslenme için gereklidir. Doymuş / doymamış yağ asidi dengesine dikkat edilmelidir.
VİTAMİNLER VE MİNERALLER: Okul öncesi çocukların günlük besinleri üç ana öğünde verilmeli ve bu öğünlere meyve ve taze meyve suları eklenmelidir. Demir eksikliğinin çok yaygın olduğu sosyo-ekonomik düzeyi düşük ailelerin çocuklarına demir preparatları verilmelidir.
ÇOCUĞA VERİLECEK BESİNLER, MİKTARLARI VE BESLEYİCİ DEĞERLERİ Besin Grupları 1-5 Yaş Grubu Besleyici Değerleri 1.Et, yumurta 2 köfte kadar et Protein,B vitaminleri kurubaklagiller 1 adet yumurta ve kan yapıcı veya et yerine minerallerden 8 kaşık k.baklagil zengindirler ve enerji verirler. 2.Süt ve süt 2-2.5 su bardağı Kalsiyumdan ürünleri 1 kibrit kutusu zengindir. peynir B vitaminleri A vitamini ve protein sağlar.
Besin Grupları 1-5 Yaş Grubu Besleyici Değerleri 3.Sebze ve meyve 1 porsiyon C vit., A vit. ve 2-porsiyon B vitaminlerince zengindir. 4.Tahıllar, ekmek 3-5 dilim, Enerji verirler. 1 Porsiyon Protein ve B vitaminleri sağlarlar. 5.Şeker ve 1-2 yemek Enerji verirler. Şekerli Yiyecek kaşığı bal- pekmez, 1 porsiyon tatlı
BU DÖNEM ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN BESLENME ALIŞKANLIKLARI İLE İLGİLİ SORUNLAR: *Çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre yeterli ve dengeli beslenmesinin en önemli göstergesi, çocukların ağırlık ve boy ölçümlerinin yapılmasıdır. *Çocuklar için sabah kahvaltısının önemi büyüktür.
*Küçük yaştan itibaren kazanılan yanlış beslenme alışkanlıkları, yetersiz ve dengesiz beslenme Sorunlarının artmasına neden olmaktadır. *Okul çocuklarının beslenme alışkanlıkları diş sağlığını etkilemektedir
BESİN GRUPLARINA GÖRE GÜNLÜK YENİLMESİ GEREKEN YİYECEKLER BESİN GRUPLARI MİKTARLARI Süt, yoğurt, peynir 2 Su bardağı 1 dilim peynir 2. Et, balık,tavuk, 2 Porsiyon kurubaklagiller Yumurta, 1 adet 3. Sebzeler ve meyveler 3 Porsiyon 4. Ekmek 3-6 dilim tahıllar 1-2 Porsiyon 5. Şeker ve Şekerli yiyecekler 1 kaşık bal-pekmez 1 porsiyon tatlı
Bu dönem çocuklara yapılacak ÖNERİLER: Günde iki su bardağı süt içiniz. Kolalı içecek yerine taze sıkılmış meyve suyu veya ayran tercih ediniz. Her gün düzenli kahvaltı yapınız. Günde en az üç öğün yemek yiyiniz. Öğün atlamayınız. Öğün aralarında şekerli besinleri tüketmeyiniz.
Açıkta satılan besinleri satın almayınız. Yemeklerden önce ellerinizi mutlaka yıkayınız. Günde iki kez dişlerinizi fırçalayıınız. Çiğ sebze ve meyveleri bol su ile yıkadıktan sonra yiyiniz. Ağırlığınızın boyunuza uygun olmasına dikkat ediniz. Sağlıklı olmak için spor yapınız.
Abur-cubur yiyeceklerin (çikolata, cips, kola, Abur-cubur yiyeceklerin (çikolata, cips, kola,........ Gibi) alışkanlık haline getirilmesi, Özellikle ayak üstü beslenme (fast-food)aşırı şekerli ve yağlı yiyeceklerin sık tüketilmesi yetersiz, dengesiz ve sağlıksız beslenmeye neden olmaktadır.
ÇOCUĞA İYİ BİR YEMEK YEME ALIŞKANLIĞININ VERİLEBİLMESİ İÇİN AİLELERE ŞU HUSUSLARA DİKKAT ETMELERİ ÖNERİLMEKTEDİR 1. Çocuk rahat ve dinlenmiş olarak sofraya oturtulmalı (böylece yemek yerken yorulmaz) 2. Çocuğun kullanacağı kaşık ve çatal çocuğun eline ve ağzına uygun büyüklükte olmalı, oturuş yüksekliği masaya göre ayarlanmalı 3. Yemeğini kendisinin yemesi beklenmeli, yemek yerken yetişkinler kadar becerikli olması beklenmemeli, üstüne ve etrafına dökmesini önlemek için koruyucu önlük ve örtü kullanılmalı
4. Yemek zamanında neşeli ve mutlu bir atmosfer yaratarak, bu saatlerin çocuğu mutlu yapan saatler olması sağlanmalı 5. Yemeklerdeki porsiyon miktarları küçük olmalı ve çocuğun ihtiyacı olduğunda yardım edilmeli 6. Çocuğun yemek seçmesini önlemek için 0-1 yaş döneminde değişik tattaki ek besinlere alıştırmalı
7. Genelde alması gereken ek besinler üç öğünde verilmeli, gerekirse ikindi de meyve ve meyve suyu, yatarken de süt içirilmeli (yemek aralarında şekerlemeler, kola, pasta, bisküvi ve kurabiye verilmesi yanlıştır). 8. Eğer ailenin yeterli ve dengeli bir beslenme düzeni varsa çocuk için özel yemek hazırlamak gerekmemektedir. Yalnız çocuğun dişleri tamamlanmadığı için çiğnemesi güç yiyeceklerin yumuşak bir duruma getirilmesi gerekir. Ayrıca yemeklere ilaveten çocuğa biraz süt, muhallebi veya yoğurt verilmelidir. 9. Çocuklar zorlanmamalı tehdit edilerek korkutulmamalıdır.
YETERSİZ VE DENGESİZ BESLENME SONUCUNDA 0-1 YAŞ ARASI ÇOCUKLARDA Büyüme ve gelişme yavaşlar yada durur. Zihinsel gelişmede yavaşlama görülür. Vücut direnci azalır çabuk hasta olunur Demir eksikliği sonucu kansızlık olur A vitamini eksikliği göz kuruluğu olabilir. Şişmanlık görülebilir. Demir eksikliğinde anemi durumları görülebilir.
KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER