MADDEYİ TANIYALIM

Madde-Cisim-Malzeme-Eşya Evimizde, okulumuzda ve çevremizde bir çok madde ve bu maddelerden yapılmış çeşitli eşyalar görürüz.  Bu maddelerden bazıları hiç bir değişikliğe uğramadan aynı şekilde kalmışken bazıları değişikliğe uğrayarak cisim, malzeme yada eşya haline getirmişlerdir.

MADDE  Belli bir hacmi ve kütlesi olan her varlık bir maddedir.  Taş, toprak, ağaç, metal, cam, plastik, kağıt, kum gibi varlıklar birer maddedir.

CİSİM  Maddenin biçimlendirilmiş şekline cisim denir.Bardak, silgi, kalem, kitap, bıçak, oyuncak, masa, ampul çeşitli maddelerden yapılmış cisimlerdir.

MALZEME  Bir yada birkaç tanesini bir araya getirdiğimiz ve bir tüketim maddesine dönüştürdüğümüz maddeler malzemeleri oluştururlar.  Un, tuz, su, maya gibi maddeler ekmeği oluşturan; kereste, çivi, tutkal gibi maddeler masayı oluşturan; çimento, kum, su gibi maddeler betonu oluşturan malzemelerdir.

EŞYA  Evlerimizde, okulumuzda ve daha bir çok yerde kullandığımız koltuk, halı, sandalye, çanta, kalem, silgi, ayakkabı, gömlek gibi cisimler birer eşyadır.

   Maddeleri şekillendirmek, bir el işini yada onarımı gerçekleştirmek için özel olarak yapılmış cisimlere alet denir.  Pense, tornavida, çekiç, tığ, oklava, kepçe birer alettir. ALET

Maddelerin Özellikleri Maddeler yapılarına göre bazı özellikler gösterirler.  Mıknatıslık, suda batma yada yüzme özelliği maddelerin bu özelliklerindendir.

MIKNATISA ÇEKİLME  Mıknatıs demir, kobalt, nikelden yapılan maddeleri kendine çeker.  Bu tür maddelerden yapılan çivi, toplu iğne gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilirler. Ağaç, cam, alüminyum gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilmezler.  Mıknatıs demir türü maddeleri çeker.

SUYU ÇEKME-ÇEKMEME ÖZELİĞİ Bazı maddelerin su gibi sıvı maddeleri emme özelliği vardır.Bu durum maddelerin gözenekli bir yapıya sahip olmasından kaynaklanır. Sünger, el bezi, kağıt peçete yada kağıt havlu gibi cisimler suyu emerken, plastik mermer, seramik, cam, tahta, metal cisimler suyu emmezler. Elbezi suyu çeker.

SUDA BATMA-YÜZME ÖZELLİĞİ  Maddelerin bazıları suda batmaz ve su üzerinde yüzerler. Şişe mantarı, plastik köpük, kağıt, tahta gibi maddeler suda batmazlar.  Metal para, silgi, taş, seramik ve cam parçaları suda batarlar  Şişe mantarı suda yüzerken metal para batar.

İçinde bulunduğumuz evremde hacmi ve kütlesi bulunan her varlık bir maddedir . Maddeleri ve maddelerden yapılmış cisimlerin özelliklerinin duyu organlarımızla algılıya biliriz. Çileğin tadını yiyerek anlayabiliriz. Duyu organlarımızla aldığımız maddeleri saydamlık-opaklık-matlık, sertlik- yumuşaklık, esneklik- berklik, salamlık- kırılganlık gibi özellikleriyle niteleriz.

SAYDAMLIK-OPAKLIK Işığı geçiren maddelere saydam, ışığı geçirmeyen maddelere opak maddeler denir. Cam, su, hava saydam maddelerdendir. Tahta, demir, çelik tencere gibi maddeler ise opak tır.Bazı badeler ise ışığı tam olarak geçirmezler.

PARLAKLIK-MATLIK Altın, gümüş, çelik çaydanlık, mermer, cilalı mobilya gibi cisimler parlak; halı yazı tahtası, silgi, kumaş gibi cisimler mat tır.

SERTLİK-YUMUŞAKLIK Çevremizde gördüğümüz ve kullandığımız madde yada cisimlerin bazıları sert, bazıları yumuşaktır. Taş, demir, tahta gibi cisimler sert, hamut, sünger, pamuk, lastik gibi cisimler yumuşaktır.

ESNEKLİK-BERKLİK Esnek maddeler kuvvetin etkisi kalktığında eski şekillerine döner. Bu tür maddelere esnek maddeler denir. Sünger, paket lastiği gibi maddeler esnektir. Esnemeyen maddelere berk maddeler denir. Kurşun kalem, mermer vazo, cam sürahi gibi berk maddeler esnetildiği zaman kırılırlar.

SUYU GEÇİREN-SUYU GEÇİRMEYEN Bazı maddeler suyu geçirmezler. Bu tür maddeler suyun geçmemesi gereken durumlar. Şemsiye, sereyi örten naylon, su koyduğumuz bardak, çatıyı örten kiremit bu amaçla kullanılır. Pamuk ve yünden yapılmış kumaşlar, toprak ve kum suyu geçiren maddelerdir. Şemsiyenin malzemesi suyu geçirmez.

KOKULU-KOKUSUZ Çevremizde kokulu ve kokusuz bir çok madde bulunur. Çiçek, meyve, kolonya, parfüm kokusu güzel;çöp kanalizasyon kokusu gibi kokular kötü kokulara örnek verile bilir. Bazı maddeleri kokularından tanıya biliriz. Hava, su, şeker, tuz, pirinç, can, demir, altın gibi bir çok maddelerin kokusu yoktur. Bu maddeleri koklayarak tanıyamayız.

KATI-SIVI Katı yada sıvı bir çok madde vardır. Kalem, sıra, cam, taş, odu, kömür, duvar, çanta, kitap gibi maddeler katı maddelerdir. Su, sıvı yağlar, kolonya, benzin, meyve suyu, süt, sirke gibi maddeler ise sıvı maddelerdir. Bu maddeleri görerek yada dokunarak tanıya biliriz.

PÜRÜZLÜ-PÜRÜzSÜz Bazı madde yada elimizle dokunduğumuzda pürüzlü yada düzgün olduğunu anlaya biliriz. Taşın, toprağın, ağaç gövdesinin, zımparanın yüzeyi pürüzlüdür. Cilalı bir masanın, camın, televizyon ekranının, yere döşenmiş seramiğin yüzeyi pürüzsüzdür.

Renk ve Koku Birçok maddenin kendine has bir rengi ve kokusu vardır. Altın sarı, tuz ve şeker beyazdır. Kolonya, sarımsak ve soğanın kokusu vardır. Tuz ve şekerin kokusu yoktur. Bazı maddelerin rengi zamanla değişebilir. Üzüm taze iken sarı, kuruyunca kahverengi olur.