MADDE BAĞIMLILIĞI VE ÖNLEME YOLLARI

MADDE NEDİR? Doğal ve kimyasal yollardan elde edilen , insan sağlığına zarar veren her türlü kimyasallardır.

MADDE BAĞIMLILIĞI NEDİR? Vücudun bir ya da birden çok işlevini olumsuz yönde etkileyen maddelerin kullanılması ve zarar görüldüğü halde madde kullanımının bırakılamamasıdır.

MADDELER LEGAL KONTROLE TABİ İLAÇLAR NARKOTİK (İLLEGAL) SİGARA DİAZEM AFYON ALKOL XANAX MORFİN AĞRI KESİCİLER RİVOTRİL EROİN LOMOTİL KOKAİN ECSTASY BONZAİ ESRAR

Ergenlik döneminde madde kullanımına başlama riski daha fazladır. MADDE BAĞIMLILIĞI Uyuşturucu madde kullanımı genelde erken yaşlarda başlar. En sık 18-25 yaşlar arasında görülür. Ergenlik döneminde madde kullanımına başlama riski daha fazladır.

MADDE BAĞIMLILIĞI Başlama yaşı ne kadar küçükse , bağımlılık riski de o kadar artar Sigara diğer maddelere geçiş te basamaktır. Uçucu madde (bali) kullanım yaşı oldukça düşüktür (7 yaş).

MADDE BAĞIMLILIK EVRELERİ 1. HAZIRLIK EVRESİ Gençte herhangi bir madde kullanabileceğine dair fikir gelişmeye başlar.

MADDE BAĞIMLILIK EVRELERİ 2. İLK MADDE KULLANIMI Korku ve merakın egemen olduğu bu evrede bazı nedenlerden dolayı ( merak , arkadaş baskısı) madde kullanmayı dener.

MADDE BAĞIMLILIK EVRELERİ 3. MADDE KULLANMAYI SÜRDÜRME Genç ben bağımlı olmam , kontrol edebilirim diyerek madde alımını sürdürür.

MADDE BAĞIMLILIK EVRELERİ 4. İLERLEME EVRESİ Maddeyi sık ve yoğun kullanma vardır. Yaşamın değiştiğini fark eder. Maddeyi bırakacak inanç ve güç yoktur.

MADDE BAĞIMLILIK EVRELERİ 5. BIRAKMA EVRESİ Zararlarını daha iyi değerlendirir. Bırakma isteği var ama korkar. Desteklemek ve umut aşılamak gerekir. Bırakmaya zorlamadan , cesaretlendirmek gerekir.

MADDE BAĞIMLILIK EVRELERİ 6. TEKRAR MADDE KULLANMAYI DÜŞÜNME Kurtulduğu madde ile ilgili olumlu düşünceler geliştirmeye başlar. Eski arkadaş çevresine geri döner. Bu evrede müdahale edilmesi , başa dönmesini engeller.

MADDE BAĞIMLILIK EVRELERİ 7. TEKRAR MADDE KULLANIMI İlk kullanımda olduğu gibi bir kez kullanmaktan bir şey olmaz düşüncesi vardır. Pişmanlıklar yaşar. Bu dönemde fark edilmesi bırakmayı kolaylaştırır.

MADDE BAĞIMLILIK EVRELERİ 8. TEKRAR BAŞLAMA Madde yoğun bir şekilde tekrar kullanılmaya başlanır.

MADDE KULLANIMI KONUSUNDA DOĞRULAR VE YANLIŞLAR BEN BAĞIMLI OLMAM BEN KONTROL EDEBİLİRİM SADECE ZAYIF BİREYLER BAĞIMLI OLUR

MADDE KULLANIMI KONUSUNDA DOĞRULAR VE YANLIŞLAR BİR KERE KULLANMAKTAN BİR ŞEY OLMAZ HERKES KULLANIYOR VE BİR ŞEY OLMUYOR MADDE , SADECE KULLANAN KİŞİYE ZARAR VERİR

MADDE KULLANIMI NEDENLERİ BİREYE BAĞLI NEDENLER Karşılaştığı sorunlardan dolayı çaresizlikle bunlardan kaçma ve kendine yeni bir dünya bulma gereksinimi, Kişilik bozuklukları olan bireyler, Hayır deme becerisi olmayan bireyler,

MADDE KULLANIMI NEDENLERİ BİREYE BAĞLI NEDENLER Ailenin ve çevrenin baskılarını kırma , onlardan bağımsız olduklarını gösterme, Riskli davranışların , kendisini farklı kıldığını ve akranları tarafından hayranlıkla karşılandığını düşünür, Hırsızlık yapan gençlerin hırsızlık yapmadan önce cesaret vermesi açısından madde kullanması,

MADDE KULLANIMI NEDENLERİ AİLEYE BAĞLI NEDENLER Anne veya babanın madde kullanması, Anne babanın birbirleriyle ve çocuk ile ilişkisinin bozuk olması, Sevgi eksikliğinden , çocuğun kendini yalnız hissetmesi,

MADDE KULLANIMI NEDENLERİ AİLEYE BAĞLI NEDENLER Çocuğa çok sık suçluluk duygusu yaşatılması, Otoriter , baskıcı veya aşırı koruyucu aile tutumları, Disiplin anlayışında tutarsızlık,

MADDE KULLANIMI NEDENLERİ AİLEYE BAĞLI NEDENLER Aile içinde fiziksel taciz, Boşanmış aileler, Çocuğun olumlu davranışlarına ilgisiz kalınması,

MADDE KULLANIMI NEDENLERİ ÇEVREYE BAĞLI NEDENLER Ergenlik döneminde madde kullanımında akranların rolü büyüktür. Toplumda madde kullanımının kabul görmesi kullanımı pekiştirir.

MADDE KULLANIMININ BELİRTİLERİ FİZYOLOJİK BELİRTİLER Halüsinasyon Dalgınlık halsizlik yorgunluk, Uykusuzluk veya aşırı uyku isteği, Aşırı terleme, Ağızda kuruluk,

MADDE KULLANIMININ BELİRTİLERİ FİZYOLOJİK BELİRTİLER Kuru öksürük, İştahsızlık bulantı kusma, Karın ve kas ağrıları, Solgun görünme, Kilo kaybı,

MADDE KULLANIMININ BELİRTİLERİ FİZYOLOJİK BELİRTİLER Konuşmada güçlük, Gözlerde kanlanma , göz bebeklerinde daralma veya büyüme, Hareketlerde yavaşlama, Ellerde titreme, Aşırı deodorant kullanımı,

MADDE KULLANIMININ BELİRTİLERİ PSİKOLOJİK BELİRTİLER Bazen aşırı kaygılı , bazen aşırı neşeli, Aşırı hareketli veya iğne üstünde oturur bir haldeyse, Depresyon mutsuzluk hali, Öfkeli ve gergin, Ümitsiz ,

MADDE KULLANIMININ BELİRTİLERİ PSİKOLOJİK BELİRTİLER Derslerindeki başarı bariz düşmüşse, Disiplin suçlarında artış, Okulu bırakmak isterse, Çok para harcıyor ve harcamanın nedenini açıklamıyorsa,

MADDE KULLANIMININ BELİRTİLERİ PSİKOLOJİK BELİRTİLER Arkadaş çevresini değiştirip , kendinden büyüklerle arkadaşlık ediyorsa, Aile bireylerine olan tavırlarında değişiklik, Maddeyi alabilecek zaman ayarlamaya çalışıyorsa, Dış görünüşüne olan önem veya öz bakım önemi azalmışsa.

TEMEL ÖNLEME (HENÜZ MADDE KULLANMIYORSA) ÖNERİLER TEMEL ÖNLEME (HENÜZ MADDE KULLANMIYORSA) Anne baba çocukla güçlü bir sevgi ilişkisi kurmalı. Sevgi olan ortamda doğruları yanlışları öğretmek daha kolaydır. Aile içi iletişimin iyi olması , çocukların sorunlarından zamanında haberdar olunmasına daha erken çözülmesini sağlar. İyi bir dinleyici olmak , çocukla duyguların paylaşıldığı bir iletişim ortamı kurulmasını sağlar.

TEMEL ÖNLEME (HENÜZ MADDE KULLANMIYORSA) ÖNERİLER TEMEL ÖNLEME (HENÜZ MADDE KULLANMIYORSA) Anne veya babanın madde kullanmaması, Aile içerisinde çocuğun düşüncelerine önem verildiğini , değerli olduğunu hissettirmek, Madde kullanımı ve zararları hakkında konuşulmalı. Özellikle bu konuşmalar çocuğun anne babayı mutlak güç gördüğü okul öncesi dönemde başlanabilir.

TEMEL ÖNLEME (HENÜZ MADDE KULLANMIYORSA) ÖNERİLER TEMEL ÖNLEME (HENÜZ MADDE KULLANMIYORSA) Kurallar mantıklı ve açık olmalıdır. Kural uygulamalarında anne baba tutarlı olmalıdır. Arkadaşları tarafından kabul edilmek için çocuk uyumlu davranışlar sergileyebilir. Aile içinde gerektiğinde hayır deme becerisi öğretilmelidir. Evde ve dışarıda çocuğun gözlemi önemlidir. Arkadaşları ile veya aileleri ile tanışılabilir.

TEMEL ÖNLEME (HENÜZ MADDE KULLANMIYORSA) ÖNERİLER TEMEL ÖNLEME (HENÜZ MADDE KULLANMIYORSA) Çocuğun izlediği TV programları veya bilgisayar oyunları takip edilip zararlı yönleri vurgulanabilir. Gençler maddenin uzun vadeli zararlarını önemsemez. Mesela kanser olma riski çok uzaktır ve o an etkisizdir. Ama ergenler görünümlerine önem verir. Zararlar anlatılırken görünüşlerine olan zararları üzerinde durulmalı. Cilt erken kırışır , dişler sararır , elbisesi kötü kokar….

İKİNCİL ÖNLEME (MADDE KULLANIYOR) ÖNERİLER İKİNCİL ÖNLEME (MADDE KULLANIYOR) Bir kez kullanmışsa , fazla trajik hale getirmeden dinlemek ve tehlikeleri hatırlatarak konuşmak gerekir. Hemen öğüt vermek ve kendinden örnek göstermek doğru değildir. Aşırı telaşlanıp panik olmak sorunu çözmek Korkutma , tehdit anne babadan uzaklaşmaya neden olur.

İKİNCİL ÖNLEME (MADDE KULLANIYOR) ÖNERİLER İKİNCİL ÖNLEME (MADDE KULLANIYOR) Çocuklara daha fazla zaman ayırmalı ve güven duygusu verilmelidir. Olumlu davranışları desteklenmelidir. Yeteneklerinin farkında olması önemlidir. Kültürel , sportif faaliyetlere yönlendirilmelidir. Öğretmenine haber verilmeli. Gerektiğinde işbirliği yapılmalıdır.

MADDE BAĞIMLILIĞINDAN MADDEYE HİÇ BAŞLAMAMAKTIR . KORUNMANIN EN İYİ YOLU MADDEYE HİÇ BAŞLAMAMAKTIR .

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER SAĞLIKLI , MUTLU ,HUZURLU YAŞAMLAR….