PREKONSEPSİYONEL BAKIM Arş.Gör.Dr.Halime Pınar DEMİRÖZ

Prekonsepsiyonel bakım nedir? Kadın sağlığı veya gebelik sonuçları üzerine potansiyel risk oluşturabilecek biyomedikal, davranışsal ve sosyal risk faktörlerini, gebelik öncesi saptamak ve bunlardan maksimal fayda sağlayabilecek şekilde yönetimi için harekete geçmektir. ( CDC, 2006)

Prekonsepsiyonel bakım, Muhtemel anne ve çocuğunda effektiflik ve konsepsiyondan önceliğin asıl amaç sayıldığı her türlü ölçüm ve düzenlemedir.(Hollanda Sağlık Konseyi,2007)

Prekonsepsiyonel bakımda A grup parametreler(Atrash ve ark.2008)

Tüm gebeliklerin yarısından fazlasının planlanmadığı tahmin edilmekte olup, en büyük riskleri bu gebelikler taşımaktadır. (ACOG 2006,Finer ve Henshaw,2006) Çoğu genç, bekar, DES, sigara, alkol, yasadışı ilaç kullanan ve folat desteği almayan kadınlardır. (Cheng ve ark.2009; Dott ve ark.2009)

Gebelik öncesi danışmanlık Kronik Hastalıklar Folik Asit Desteği Kızamıkçık İmmünizasyonu Sorgulaması Akraba Evliği ve Genetik Hastalık Sorgulaması İlaçlar ve Radyasyon Madde Bağımlılığı Beslenme Risk Faktörlerinin Belirlenmesi Doğum Öncesi Bakım KonusundaBilgilendirme

özgeçmiş Sezeryan doğum Prematür doğum Düşük öyküsü Ektopik gebelik Ölü doğum Gebelikle ilişkili hipertansiyon Diabet Rh uyumsuzluğu Postpartum hemoraji Trombotik olaylar(DVT/PE)

Geçirilen enfeksiyon hastalıkları Tiroid hastalıkları gibi otoimmün hastalıklar Uterusun şekil bozuklukları Adet düzeni HT, DM gibi kronik hastalıklar

Taşıyıcılık durumları varsa gebelikte gerekli testler yapılmalıdır Taşıyıcılık durumları varsa gebelikte gerekli testler yapılmalıdır. Beta-thalasemi, alfa-thalasemi, orak hücreli anemi ve kistik fibrozis tarama testleri yapılabilir. Daha önceden Down sendromlu ve muskuler distrofili çocuk öyküsü mevcutsa genetik danışmanlık için yönlendirilmelidir.

enfeksiyonlar Rubella Varisella Hepatit B HIV

Yalnızca yüksek riskli olgularda taranmalı HCV TBC Sifiliz Gonore Klamidya Yalnızca yüksek riskli olgularda taranmalı

Konjenital Sitomegalovirüs (CMV) infeksiyonu, en yaygın konjenital viral infeksiyondur. Bu nedenle gebelik planlayan risk grubundaki kadınlara gebelik öncesinde CMV yönüyle tarama yapılmalıdır.

Toxoplazma: Çiğ ve az pişmiş etlerden ve kedi atıkları ile temastan geçebilir. Gebe kalmadan önce toxoplazmozis taraması yapılmalıdır. Bağışık değilse gebe adaylarının gebelik boyunca çiğ et yememesi, kedilerden uzak durması, sebze ve meyveleri bol suda yıkaması önerilmelidir.

Varisella: Antikor taraması ile suçiçeği geçirmemiş kadınların aşılanması tavsiye edilmelidir. HIV,sifiliz, gonore, klamidya taraması riskli kadınlara yapılmalıdır.

ilaçlar İsotretinoin Warfarin Antiepileptikler Kemoterapotikler Lityum gibi

Doğum kontrol hapları majör konjenital anomalilere neden olmamasına rağmen hipoplastik sol kalp sendromu ve gastroşizis riskinde artışa neden olmaktadır. Gebelik planlandığında bu ilaçların kesilmesi önerilmektedir. Rahim içi araç kullananlarda implantın çıkartılması önerilir.

TABLO:1 Antiepileptik Tedavi Seçenekleri ve İlişkili Oldukları Konjenital Anomaliler

Beslenme Gebelik planlayan kadın, gebelikte normalde tükettiği kaloriden en az 350 kk/günde daha fazla tüketmesi gerektiğini bilmeli Gebelik süresince çiğ, et-yumurta-süt-süt ürünleri tüketmemeli(listeria bulaşı) Nörotoksin olan civanın etkilerinden korunmak için haftalık balık tüketimi 350-400gr geçmemeli

OBEZ KADIN ÇOK ZAYIF GDM Makrozomi Preeklampsi Acil-elektif CS Yara yeri enfeksiyonu Postterm gebelik Postpartum hemoraji Üriner enfeksiyon Ölü doğum IUGR Düşük doğum ağırlığı Anemi (ACOG, 2005)

Nöral Tüp Defektleri Kardiyak anomalilerden sonra ikinci en sık rastlanan fetal malformasyondur. İnsidansı:1.4-2/1000

Gebelikten önce ve sonra folik asit kullanımı, fetüsta nöral tüp defekti riskini azaltmaktadır. Gebelik planlayan tüm kadınlar konsepsiyondan 3 ay önce başlayarak günde 0.4 mg. folik asit kullanmalıdır. Geçmişte NTD'li doğum yapmış kadınlar, DM hastaları, soygeçmişte nöral tüp defektli doğumu olanlar, antiepileptik kullananlar ve orak hücreli anemi hastalar ise günde 4 mg folik asit kullanmalıdır.

Fenil alanin kan düzeyi 20 mg/dl' ni üzerinde fenilketonurisi olan kadınların çocuklarında zeka geriliği, mikrosefali olduğundan, gebeliğin başlangıcından itibaren kanda fenilalanın seviyesini düşüren diyet fetal anomali riskini azaltır.

Prekonsepsiyonel iyi kan şekeri regülasyonu önemli Gebelik öncesi danışmanlık gebeliğin tüm dönemlerine ait komplikasyonları azaltmaktadır. (ACOG,2005) Prekonsepsiyonel iyi kan şekeri regülasyonu önemli KŞ regülasyonu yapılana kadar uygun kontrasepsiyon 6 hafta ara ile HbA1c takibi( <%6 olmalı) (ADA,2004)

Gebelerin yaklaşık %10-20 arasında fiziksel travmaya maruz kalır. Aile içi şiddet Gebelik, çiftler arasındaki sorunları arttırabilir ve partnerin gebeyi istismar riskinin arttığı bir dönemdir. Gebelerin yaklaşık %10-20 arasında fiziksel travmaya maruz kalır. (ACOG,1998, Rickert ve ark. 2003) Yakın Partner şiddetinin gebelik intiharları ile ilişkili olabileceğiyle ilgili kanıtlar vardır. (Martin ve ark.2007)

Gebelikler arasında en az 2 yıl süre olması gerektiği konusunda kadınlar bilgilendirilmeli. Bu süre boyunca uygun bir kontreseptif yöntem önerilmelidir.

Egzersiz Egzersizin gebeliği olumsuz etkilediğini gösteren bir bilgi yoktur. Birçok gebe gebelik sırasında egzersizlerine devam edebilir. (ACOG, 2002, Duncombe ve ark. 2006)

TEŞEKKÜR EDERİM