Arapça’da fiillerin harfleri simge ile ifade edilir. فَعَلَ

كَتَبَ فَعَلَ كَتَبَ فَعَلَ

كَتَبَ فَعَلَ كَتَبَ فَعَلَ

كَتَبَ فَعَلَ كَتَبَ فَعَلَ

فَتَحَ

فَتَحَ فَتَحَ

فَتَحَ

فَتَحَ فَتَحَ

فَتَحَ

فَتَحَ فَتَحَ

فَتَحَ فَتَحَ

حَسُنَ حَسُنَ

حَسِبَ حَسِبَ

Mazi fiilin başına şu edat gelirse olumsuz yapar: مَا مَا فَعَلَ

فَعَلَ اَتَيْنِ

ا ت ي ن

فَعَلَ Yaptı يَفْعَلُ Yapıyor Yapar

فَعَلَ تَفْعَلُ

فَعَلَ اَفْعَلُ

فَعَلَ نَفْعَلُ

Muzari Fiillerin Babları: 1. Bab فَعَلَ ـ يَفْعُلُ كَتَبَ ـ يَكْتُبُ YAZDI YAZIYOR

Muzari Fiillerin Babları: 2. Bab فَعَلَ ـ يَفْعِلُ ضَرَبَ ـ يَضْرِبُ DÖVÜYOR DÖVDÜ

Muzari Fiillerin Babları: 3. Bab فَعَلَ ـ يَفْعَلُ فَتَحَ ـ يَفْتَحُ AÇIYOR AÇTI

Muzari Fiillerin Babları: 4. Bab فَعِلَ ـ يَفْعَلُ عَلِمَ ـ يَعْلَمُ BİLİYOR BİLDİ

Muzari Fiillerin Babları: 5. Bab فَعُلَ ـ يَفْعُلُ حَسُنَ ـ يَحْسُنُ GÜZEL OLUYOR GÜZEL OLDU

Muzari Fiillerin Babları: 6. Bab فَعِلَ ـ يَفْعِلُ حَسِبَ ـ يَحْسِبُ SANIYOR SANDI

Hangi Babdan? دَخَلَ ـ يَدْخُلُ GİRDİ GİRİYOR

CEVAP: 1. bab دَخَلَ ـ يَدْخُلُ GİRDİ GİRİYOR

HANGİ BABADAN? ذَهَبَ ـ يَذْهَبُ GİDİYOR GİTTİ

CEVAP: 3. BAB ذَهَبَ ـ يَذْهَبُ GİDİYOR GİTTİ

كَتَبَ Yazdı يَكْتُبُ Yazıyor Yazar

فَتَحَ Açtı يَفْتَحُ Açıyor Açar

Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse olumsuz yapar: مَا

مَا يَفْتَحُ Açmıyor - Açmaz

مَايَشْرَبُ مَايَأْكُتلُ مَايَخْرُجُ مَايَدْخُلُ مَايَجْلِسُ İçmiyor Yemiyor Çıkmıyor Girmiyor Oturmuyor مَايَشْرَبُ مَايَأْكُتلُ مَايَخْرُجُ مَايَدْخُلُ مَايَجْلِسُ

Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse yakın gelecek zamanı ifade eder: سَ

سَيَفْتَحُ Yakında açacak

سَيَشْرَبُ سَيَأْكُتلُ سَيَخْرُجُ سَيَدْخُلُ سَيَجْلِسُ İçecek (Yakında) Yiyecek Çıkacak Girecek Oturacak سَيَشْرَبُ سَيَأْكُتلُ سَيَخْرُجُ سَيَدْخُلُ سَيَجْلِسُ

Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse uzak gelecek zamanı ifade eder: سَوْفَ

سَوفَ يَفْتَحُ Uzak gelecekte açacak

İçecek (Uzakta) Yiyecek Çıkacak Girecek Oturacak سَوْفَ يَشْرَبُ سَوْفَ يَأْكُتلُ يَخْرُجُ سَوْفَ يَدْخُلُ سَوْفَ يَجْلِسُ سَوْفَ

Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse gelecek zamanda olmayacağını gösterir. لاَ

لاَ يَفْتَحُ Açmayacak

لاَ يَشْرَبُ لاَ يَأْكُتلُ يَخْرُجُ لاَ يَدْخُلُ لاَ يَجْلِسُ لاَ İçmeyecek Yemeyecek Çıkmayacak Girmeyecek Oturmayacak لاَ يَشْرَبُ لاَ يَأْكُتلُ يَخْرُجُ لاَ يَدْخُلُ لاَ يَجْلِسُ لاَ

لَنْ - اَنْ كَيْ - اِذَنْ Şu dört edat Fiili Muzari’nin başına gelerek Fiili Muzari’nin sonunu nasb ederler: لَنْ - اَنْ كَيْ - اِذَنْ

Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse Masdar manası verir ve Fiili Muzari’nin sonunu nasb eder: أنْ

أنْ يَفْتَحَ Açması

اَنْ يَشْرَبَ اَنْ يَأْكُتلَ يَخْرُجَ اَنْ يَدْخُلَ اَنْ يَجْلِسَ اَنْ İçmesi Yemesi Çıkması Girmesi Oturması اَنْ يَشْرَبَ اَنْ يَأْكُتلَ يَخْرُجَ اَنْ يَدْخُلَ اَنْ يَجْلِسَ اَنْ

Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse bir işin gelecekte asla olmayacağını ifade eder. لَنْ

Gelecekte asla çıkmayacak لَنْ يَخْرُجَ Gelecekte asla çıkmayacak

لَنْ يَشْرَبَ لَنْ يَأْكُتلَ يَخْرُجَ لَنْ يَدْخُلَ لَنْ يَجْلِسَ لَنْ Asla içmeyecek Asla yemeyecek Asla çıkmayacak Asla girmeyecek Asla oturmayacak لَنْ يَشْرَبَ لَنْ يَأْكُتلَ يَخْرُجَ لَنْ يَدْخُلَ لَنْ يَجْلِسَ لَنْ

Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse “öyleyse olur” manası verir ve Fiili Muzari’nin sonunu nasb eder: إذَنْ

إذَنْ يَفْتَحَ Öyleyse açar

Öyleyse içer Öyleyse yer Öyleyse çıkar Öyleyse girer Öyleyse oturur إذَنْ يَشْرَبَ إذَنْ يَأْكُتلَ يَخْرُجَ إذَنْ يَدْخُلَ إذَنْ يَجْلِسَ إذَنْ

Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse “için” manasına gelir ve Fiili Muzari’nin sonunu nasb eder: كَيْ

كَيْ يَفْتَحَ Açması için

كَيْ يَشْرَبَ كَيْ يَأْكُتلَ يَخْرُجَ كَيْ يَدْخُلَ كَيْ يَجْلِسَ كَيْ İçmesi için Yemesi için Çıkması için Girmesi için Oturması için كَيْ يَشْرَبَ كَيْ يَأْكُتلَ يَخْرُجَ كَيْ يَدْخُلَ كَيْ يَجْلِسَ كَيْ

Şu dört edat Fiili Muzari’nin başına gelerek Fiili Muzari’nin sonunu cezm ederler: لَمْ لَمَّا لِ لاَ

Bir Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse: لَمْ 1 Bir Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse: لَمْ 1. Anlamını olumsuz yapar. 2. Anlamını maziye çevirir. 3. Muzari fiilin sonunu cezmeder.

يَفْعَلُ Yapıyor لَمْ يَفْعَلْ Yapmadı

لَمْ يَكْتُبْ Yazmadı

لَمْ يَخْرُجْ Çıkmadı

Fili Muzari’nin başına şu edat gelirse bir işin henüz yapılmadığını ifade eder. Bu edat da fiili muzariyi cezm eder. لَمَّا

يَفْعَلُ Yapıyor لَمّا يَفْعَلْ Henüz yapmadı

لَمّا يَكْتُبْ Henüz yazmadı

لَمّا يَخْرُجْ Henüz çıkmadı

Bir Fiili Muzari’nin başına şu harf gelirse Emr-i Gâib olur Bir Fiili Muzari’nin başına şu harf gelirse Emr-i Gâib olur. Yani burada olmayana emir olur. Fiili Muzari’nin sonunu cezmeder. لِ

يَفْعَلُ Yapıyor لِيَفْعَلْ Yapsın

لِيَكْتُبْ O yazsın

لِيَخْرُجْ O çıksın

Gâib ve Gâibe olan bir Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse Nehy-i Gâib olur. Yani burada olmayana nehiy (yasaklama) olur. Bu da Fiili Muzari’nin sonunu cezmeder. لاَ

يَفْعَلُ Yapıyor لاَيَفْعَلْ Yapmasın

لاَيَكْتُبْ O yazmasın

لاَيَخْرُجْ O çıkmasın

Muhatab ve Muhataba olan bir Fiili Muzari’nin başına şu edat gelirse Nehy-i Hâzır olur. Yani karşımızdakine nehiy (yasaklama) olur. Bu edat da Fiili Muzari’nin sonunu cezmeder. لاَ

لاَتَكْتُبْ Yazma !

لاَتََخْرُجْ Çıkma !

Emir fiiller (Emri Hazırlar)Muzari fiillerden türetilir Emir fiiller (Emri Hazırlar)Muzari fiillerden türetilir. Üç harfli fiillerde ortadaki harfin harekesi dammeli ise “dammeli hemze” ile başlar değilse, kesre harekesi ile başlar.

كَتَبَ يَكْتُبُ اُكْتُبْ كَتَبَ يَكْتُبُ اُكْتُبْ ذَهَبَ يَذْهَبُ اِذْهَبْ جَلَسَ يَجْلِسُ اِجْلِسْ

اُكْتُبْ اِذْهَبْ اِجْلِسْ Yaz Git Otur اُكْتُبْ اِذْهَبْ اِجْلِسْ

Bir fiilin masdarını ezbere bilmek gerekir

فَتَحَ Açtı فَتْحٌ Açmak

ذَهَبَ Gitti ذِهَابٌ Gitmek

Bazen bir fiilin birden fazla masdarı bulunabilir

كَتْبًا ـ كِتَاباً ـ كِتَابَةً كَتَبَ Yazdı كَتْبًا ـ كِتَاباً ـ كِتَابَةً Yazmak

İSM-İ FÂİL Fiilden türeyen, o fiili yapan, etken sıfat-fiile “İsm-i Fâil” (اِسْمُ الفَاعِلِ) denir. Müştak (türemiş) isimdir. A) Sülasi Mücerred (Üç harfli fiil) fiilin ism-i fâili (فَاعِلٌ) vezninide gelir.

فَعَلَ فَاعِلٌ

فَتَحَ Açtı فَاتِحٌ Açan

شَرِبَ İçti شَارِبٌ İçen kimse

عَلِمَ Bildi عَالِمٌ Bilen kimse

كَتَبَ Yazdı كَاتِبٌ Yazan (Yazıcı-Kâtip)

كَتَبَ Yazdı كَاتِبَةٌ Yazan (ٍSekreter)

جَمَعَ Topladı جَامِعٌ Toplayan

قَتَلَ Öldürdü قَاتِلٌ Öldüren (Kâtil)

ظَلَمَ Zulmetti ظَالِمٌ Zulmeden (Zâlim)

لَعِبَ Oynadı لاَعِبٌ Oyuncu

شَكَرَ Teşekkür etti شَاكِرٌ Teşekkür eden

حَمَدَ Hamdetti Övdü حَامِدٌ Hamdeden Öven

كَمُلَ Olgunlaştı كَامِلٌ Olgun

عَجَََزَ Aciz oldu عَاجِزٌ Âciz olan

عَكَفَ عَاكِفٌ Bir yerde ibadet için kalmak Bir yerde ibadet için kalan

عَدَلَ Adaletle hükmetti عَادِلٌ Adaletle hükmeden (Âdil)

عَبَدَ İbadet etti عَابِدٌ İbadet eden

تَجَرَ Ticaretle meşgul oldu تَاجِرٌ Tüccar

جَهَدَ Gayret etti جَاهِدٌ Gayret eden (bay)

جَهَدَ Gayret etti جَاهِدَةٌ Gayret eden (bayan)

جَادَ Cömert oldu جَاوِدٌ Cömert

فَرَقَ Ayırdı فَارُقٌ İyiyi kötüyü ayıran

فَضَلَ Fazilette üstün geldi فَاضِلٌ Faziletli

فَاقَ Üstün geldi فَائِقٌ Üstün

غَلَبَ Galip oldu غَالِبٌ Galip olan

غَزَا Savaştı غَازِى Savaşan (gazi)

حَفَظَ Korudu حَافِظٌ Koruyan

حَلُمَ Ağırbaşlı oldu حَالِمٌ ـ حَالِمَةٌ Ağırbaşlı

خَلَصَ Saf oldu خَالِصٌ Saf, temiz.

خَلَدَ Uzun zaman kaldı خَالِدٌ Uzun zaman kalan

بَقِىَ Kaldı بَاقِى Kalıcı olan

حَمَى Korudu حَامِى Koruyan

قَدَرَ Gücü yetti قَادِرٌ Güçlü

كَظَمَ Öfkesini yendi كَاظِمٌ Öfkesini yenen

كَشَفَ Keşfetti كَاشِفٌ Keşfeden

مَهَرَ Becerikli oldu مَاهِرٌ Becerikli

مَجُدَ Şerefli oldu مَاجِدٌ Şerefli

مَلَكَ Sahip oldu مَالِكٌ Sahip olan

نَجَا Kurtuldu نَاجِى Kurtulan

نَالَ Ulaştı نَائِلٌ Ulaşan

نَمَقَ Güzel yazı yazdı نَامِقٌ Güzel yazı yazan

نَظَمَ Dizdi نَاظِمٌ Dizen, düzenleyen

رَبَعَ Dördüncü oldu رَابِعَةٌ Dördüncü

سَلَمََ Kurtuldu سَالِمٌ Kurtulan

صَدَقَ Doğru söyledi صَادِقٌ Doğru söyleyen

صَامَ Oruç tuttu صَائِمٌ Oruç tutan

شَمَلَ Kapsadı شَامِلٌ Kapsayan

طَهُرَ Temiz oldu طَاهِرٌ Temiz olan

طَلَبَ İstedi طَالِبٌ İsteyen

İSM-İ MEF’ÛL Fiilden türeyen,yapılan fiilden etkilenen, edilgen sıfat fiile “İsm-i Mef’ûl” ( اِسْمُ الْمَفْعُولِ) denir

فَعَلَ Yaptı مَفْعُولٌ Yapılan

فَتَحَ Açtı مَفْتُوحٌ ِAçılan, açık

فَتَحَ Açtı مَفْتُوحَةٌ ِAçılan, açık

عَلِمَ Bildi مَعْلُومٌ Bilinen

كَتَبَ Yazdı مَكْتُوبٌ Yazılan

جَمَعَ Topladı مَجْمُوعَةٌ Toplanan

قَتَلَ Öldürdü مقْتُولٌ Öldürülen

ظَلَمَ Zulmetti ظَالِمٌ Zulmeden (Zâlim)

ظَلَمَ Zulmetti مَظْلُومٌ Zülmedilen

حَمَدَ Hamdetti (Övdü) مَحْمُودٌ Övülen (Övülmüş)

Emir fiiller (Emri Hazırlar)Muzari fiillerden türetilir Emir fiiller (Emri Hazırlar)Muzari fiillerden türetilir. Üç harfli fiillerde ortadaki harfin harekesi dammeli ise, dammeli hemze ile başlar değilse kesre harekesi ile başlar.

كَتَبَ يَكْتُبُ اُكْتُبْ كَتَبَ يَكْتُبُ اُكْتُبْ ذَهَبَ يَذْهَبُ اِذْهَبْ جَلَسَ يَجْلِسُ اِجْلِسْ

اُكْتُبْ اِذْهَبْ اِجْلِسْ Yaz Git Otur اُكْتُبْ اِذْهَبْ اِجْلِسْ

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa şu üç manayı verir: 1 Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa şu üç manayı verir: 1. Zaman ismi 2. Mekan ismi 3. Mimli masdar مَفْعَلٌ ـ مَفْعِلٌ

مَفْعَلٌ مَفْعِلٌ يَفْعَلٌ يَفْعُلٌ يَفْعِلٌ

مَفْعَلَةٌ مَفْعِلَةٌ مَفْعَلَةٌ مَفْعِلَةٌ Sonunda kapalı te harfi de bulunabilir

1. Yazacak yer 2. Yazma zamanı 3. Yazmak مَكْتَبٌ كَتَبَ 1. Yazacak yer 2. Yazma zamanı 3. Yazmak

1. Oturacak yer 2. Oturma zamanı 3. Oturmak مَجْلِسٌ جَلَسَ 1. Oturacak yer 2. Oturma zamanı 3. Oturmak

1. Pişirme yeri (Mutfak) 2. Pişirme zamanı 3. Pişirmek مَطْبَخٌ طَبَخَ 1. Pişirme yeri (Mutfak) 2. Pişirme zamanı 3. Pişirmek

1. Gidilecek yer 2. Gitme zamanı 3. Gitmek مَذْهَبٌ ذَهَبَ 1. Gidilecek yer 2. Gitme zamanı 3. Gitmek

1. Binilecek yer 2. Binme zamanı 3. Binmek مَرْكَبٌ رَكِبَ 1. Binilecek yer 2. Binme zamanı 3. Binmek

1. Baskı yeri (Matbaa) 2. Baskı zamanı 3. Basmak مَطْبَعَةٌ طَبَعَ 1. Baskı yeri (Matbaa) 2. Baskı zamanı 3. Basmak

1. Bakılacak yer (Manzara) 2. Bakma zamanı 3. Bakmak مَنْظَرَةٌ نَظَرَ 1. Bakılacak yer (Manzara) 2. Bakma zamanı 3. Bakmak

1. ٍSorma yeri 2. Sorma zamanı 3. Sormak (Mesele) مَسْاَلَةٌ سَاَلَ 1. ٍSorma yeri 2. Sorma zamanı 3. Sormak (Mesele)

1. Secde etme yeri (Mescit) 2. Secde etme zamanı 3. Secde etmek مَسْجِدٌ سَجَدَ 1. Secde etme yeri (Mescit) 2. Secde etme zamanı 3. Secde etmek

1. Oturma yeri (Ev) 2. Oturma zamanı 3. Oturmak مَسْكَنٌ سَكَنَ 1. Oturma yeri (Ev) 2. Oturma zamanı 3. Oturmak

1. Sahip olma yeri (Krallık) 2. Sahip olma zamanı 3. Sahip olmak مَمْلَكَةٌ مَلَكَ 1. Sahip olma yeri (Krallık) 2. Sahip olma zamanı 3. Sahip olmak

1. Çıkma yeri (Masdar) 2. Çıkma zamanı 3. Çıkmak مَصْدَرٌ صَدَرَ 1. Çıkma yeri (Masdar) 2. Çıkma zamanı 3. Çıkmak

1. Oyun yeri (Saha- Stadyum) 2. Oyunzamanı 3. Oynamak مَلْعَبٌ لَعِبَ 1. Oyun yeri (Saha- Stadyum) 2. Oyunzamanı 3. Oynamak

1. Harcama yeri 2. Harcama zamanı 3. Harcamak (Masraf) مَصْرَفٌ صَرَفَ 1. Harcama yeri 2. Harcama zamanı 3. Harcamak (Masraf)

1. Acıma yeri 2. Acıma zamanı 3. Acımak (Merhamet) مَرْحَمَةٌ رَحِمَ 1. Acıma yeri 2. Acıma zamanı 3. Acımak (Merhamet)

1. Yerleştirme yeri (Merkez) 2. Yerleştirme zamanı 3. Yerleştirmek مَرْكَزٌ رَكَزَ 1. Yerleştirme yeri (Merkez) 2. Yerleştirme zamanı 3. Yerleştirmek

1. Atma yeri 2. Atma zamanı 3. Atmak (Mermi) مَرْمِيٌّ رَمَي 1. Atma yeri 2. Atma zamanı 3. Atmak (Mermi)

1. Durma yeri (Mertebe) 2. Durma zamanı 3. Durmak مَرْتَبَةٌ رَتَبَ 1. Durma yeri (Mertebe) 2. Durma zamanı 3. Durmak

1. Dayanma yeri (Mesned) 2. Dayanma zamanı 3. Dayanmak مَسْنَدٌ سَنَدَ 1. Dayanma yeri (Mesned) 2. Dayanma zamanı 3. Dayanmak

1.Uğraşma yeri 2. Uğraşma zamanı 3. Uğraşmak (Meşgale) مَشْغَلَةٌ شَغَلَ 1.Uğraşma yeri 2. Uğraşma zamanı 3. Uğraşmak (Meşgale)

1. Bulunma yeri (Mevki) 2. Bulunma zamanı 3. Bulunmak مَوْقَعٌ وَقَعَ 1. Bulunma yeri (Mevki) 2. Bulunma zamanı 3. Bulunmak

1. Koyma yeri (Mevzi) 2. Koyma zamanı 3. Koymak مَوْضِعٌ وَضَعَ 1. Koyma yeri (Mevzi) 2. Koyma zamanı 3. Koymak

1. Kesme yeri (Mezbaha) 2. Kesme zamanı 3. Kesmek مَذْبَحَةٌ ذَبَحَ 1. Kesme yeri (Mezbaha) 2. Kesme zamanı 3. Kesmek

1. Ziyaret yeri (Mezar) 2. Ziyaret zamanı 3. Ziyaret etmek مَزَارٌ زَارَ 1. Ziyaret yeri (Mezar) 2. Ziyaret zamanı 3. Ziyaret etmek

1. Ekme yeri (Mezra) 2. Ekme zamanı 3. Ekmek مَزْرَعَةٌ زَرَعَ 1. Ekme yeri (Mezra) 2. Ekme zamanı 3. Ekmek

1. Genişleme yeri 2. Genişleme zamanı 3. Genişlemek مَرْحَبًا رَحُبَ 1. Genişleme yeri 2. Genişleme zamanı 3. Genişlemek

1. Göçme yeri 2. Göçme zamanı 3. Göçmek مَرْحَلَةٌ رَحَلَ 1. Göçme yeri 2. Göçme zamanı 3. Göçmek

1. Hoşa gitme yeri 2. Hoşa gitme zamanı 3. Hoşa gitmek (Merak) مَرَاقٌ رَاقَ 1. Hoşa gitme yeri 2. Hoşa gitme zamanı 3. Hoşa gitmek (Merak)

1. Faydalanma yeri 2. Faydalanma zamanı 3. Faydalanmak (Faydalanmak) مَنْفَعَةٌ نَفَعَ 1. Faydalanma yeri 2. Faydalanma zamanı 3. Faydalanmak (Faydalanmak)

1. Ders görme yeri (okul) 2. Ders görme zamanı 3. Ders görmek مَدْرَسَة دَرَسَ 1. Ders görme yeri (okul) 2. Ders görme zamanı 3. Ders görmek

1. Bilme yeri 2. Bilme zamanı 3. Bilmek (Marife) مَعْرِفَةٌ عَرِفَ 1. Bilme yeri 2. Bilme zamanı 3. Bilmek (Marife)

1. Toplanma yeri (Mahşer) 2. Toplanma zamanı 3. Toplanmak مَحْشَرٌ حَشَرَ 1. Toplanma yeri (Mahşer) 2. Toplanma zamanı 3. Toplanmak

1. Hüküm verme yeri (Mahkeme) 2. Hüküm verme zamanı 3. Hüküm vermek مَحْكَمَةٌ حَكَمَ 1. Hüküm verme yeri (Mahkeme) 2. Hüküm verme zamanı 3. Hüküm vermek

1. İbadet yeri (Mabet) 2. İbadet zamanı 3. İbadet etmek مَعْبَدٌ عَبَدَ 1. İbadet yeri (Mabet) 2. İbadet zamanı 3. İbadet etmek

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Alet ismi bildirir: مِفْعَلٌ مِفْعَالٌ

مِكْتَبٌ كَتَبَ Yazma aleti

مِكْسَرٌ كَسَرَ Kırma aleti (Mikser)

Süpürme aleti (Süpürge) مِكْنَسَةٌ كَنَسَ Süpürme aleti (Süpürge)

مِفْتَاحٌ فَتَحَ Açma aleti (Anahtar)

مِسْطَرَةٌ سَطَرَ Çizme aleti (Cetvel)

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Bir kere oluş bildiren masdar olur: فَعْلَةً

كَتْبَةً كَتَبَ Bir kere yazmak

نَصْرَةً نَصَرَ Bir kere yardım etmek

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Bir nevi oluş bildiren masdar olur: فِعْلَةً

كِتْبَةً كَتَبَ Bir nevi yazmak

Bir nevi (bir çeşit) yardım etmek نِصْرَةً نَصَرَ Bir nevi (bir çeşit) yardım etmek

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Küçültme ismi (İsmi Tasğir) olur: فُعَيْلٌ

كُتَيْبٌ كَتَبَ Yazmacık

جُنَيْدٌ Küçük asker

Asker جُنْدٌ جُنَيْد Küçük asker

Köpek كَلْبٌ كُلَيْبٌ Küçük köpek

Kalem قَلَمٌ قُلَيْمٌ Küçük kalem

Güzel حَسَنٌ حُسَيْنٌ Küçük güzel

Kul عَبْدٌ عُبَيْدٌ Küçük kul

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa İsmi Mensub bildirir. فَعْلِيٌّ

كَتْبِيٌّ كَتَبَ Yazmaya ait

عِلْمِيٌّ عِلْمٌ İlimle ilgili (İlmî)

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Mubalağa Siğası olur: فَعَّالٌ

كَذّابٌ كَذَبَ Çok yalancı Yalan söyledi

فَتّاحٌٌ فَتَحَ Çok açıcı Açtı

غَفَّارٌٌ غَفَرَ Çok bağışlayıcı Bağışladı

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa İsmi Tafdil (Müzekkerler için) ifade eder: Anlamı: daha, en, pek, çok أَفْعَلُ

أَكْتَبُ كَتَبَ Yazdı En yazıcı

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa İsmi Tafdil (Müennesler için) ifade eder: Anlamı: daha, en, pek, çok فُعْلَى

كَبُرَ أَكْبَرُ كُبْرَى Büyük oldu En büyük

أَكْبَرُ مِنْ Daha büyük

ِAli Ahmet’ten daha büyüktür. عَلِىٌّ أَكْبَرُ مِنْ أَحْمَدَ ِAli Ahmet’ten daha büyüktür.

صَغِيرٌ أَصْغَرُ صُغْرَى Küçük En küçük

أَجْمَلُ En güzel

أَلَذُّ En lezzetli

حَسُنَ أحْسَنُ حُسْنَى Güzel oldu En güzel

كَبُرَ أَكْبَرُ كُبْرَى Büyük oldu En büyük

Bu kelimeler de İsmi Tafdil’dir En hayırlı ـ خَيْرٌ ـ شَرٌّ ـ حَبٌّ En şerli En hoş

Çok örtücü (Günahları) سَتَّارٌ سَتَرَ Çok örtücü (Günahları) Örttü

ضَحَّاكٌ ضَحِكَ Güldü Çok gülen

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa Taaccüp Fiili ifade eder: مَا أَفْعَلَهُ

مَاأَكْتَبَهُ كَتَبَ Amma da yazdı

Üç harfli bir fiil aşağıdaki vezne uydurulursa yine Taaccüp Fiili ifade eder: أَفْعِلْ بِهِ

أَكْتِبْ بِهِ كَتَبَ Ne yazdı be!

Hazırlayan: Emin Aytaç