3’ünce ders     TÜKECİNİN DAVRANIŞLARI VE DENGESİ FARKSIZLIK EĞRİLERİ ANALİZİ

Birinci bölüm Değer Paratoksu ve Fayda kavramları

1- Değer Paratoksu Su gibi zorunlu malların fiyatı, altin gibi zorumlu olmayan (lüks) malların fiyatına göre çok ucuzdur. Suyun faydası ölçülemez. Fakat altına göre ucuzdur. Fiatı belirleyen faktör arzı ve taleptir. Bu nedenle denge fiyatı suda düşüktür. Bu gözlemden hareketle iktisatçılar malların değerini belirleyen olgunun ne olması gerektiği konusunda tartışmalar başlamıştır. Nitekim malların fiyatlarının nasıl oluştuğnu açıklamaya çalışan ilk iktisatçılar altın ve su üzerndeki incelemelerden hareketle değer paradoksu sorunuyla karşılaşmışlardır. Aslından fiyatı belirleyen temel faktörler arz ile taleptir. Bu durumda arz ile talebi eşitleyen denge fiyatı suda çok düşük, altında ise çok yüksek olabilmektedir. Şeyet su miktarı, altın miktarı kadar olsaydı, suyun piyasadeki fiyatı altın fiyatından çok daha yüksek olabilmektedir.

2 - Fayda  Fayda, çeşitli mal ve hizmetlerin insan ihtiyaçlarını karşılama özeliğidir. Ìktisaçılar fayda konusundaki görüşlerini ortaya sürerlerken iki bakışaçısı geliştirmişlerdir. 1° - Ordinal Fayda kavramını ortaya atan iktisatçılara göre faydanın belirli bir birimle ölçülebilmesi imkansızdır. Fayda ancak karşılaştırablir. Mallar ve hizmetler faydaları açısından sadece sıralanabilirler. Fayda subjektip bir kavramdır, yani bir malın sağladığı fayda kişiden kişiye değişir. 2° - Kardinal Fayda kavramını savunan iktisatçılar ise, çeşitli mal ve hizmetlerin faydaların teorik bir birimle ölçülebileceğini ileri sürmektedirler. Bunlara göre çeştli mal ve hizmetlerin faydaları « util » adını verdikler bir birimle ölçülebilir. Fayda ölçülebileceği için bireysel faydalar toplamı ile fayda fonksiyonuna ulaşılabilir. Bunlara göre, fayda Objectif bir kavramdır, yani ayni maldan eşit mıktarda tüketen herkes aynı faydayı bulur. Günümüzde ordinalist fayda görüşünü ortaya atan iktisatçıların fayda hakkındaki yorumları daha çok kabul görmektedir. Diğer taraftan « kardinalist » görüş, faydayı rakamlarla ifade edilebileceğini savunduklarından, model kurmak daha kolay hale gelmektedir. Bu nedenle kardinal fayda görüşüne dayanan « eş marjinal fayda » ilkesi tüketici dengesini açıklamakta sıkça kullanacağımız bir ilkedir.

2 – 1 - Eş Marjinal Fayda İlkesi ve Tükecinin Dengesi Tüketici belirli geliri ile hangi mal ve hizmetlerden ne kadar satın alacağına karar verirken kendine en yüksek toplam faydayı sağlıyacak mal demetini seçmeye çalışmaktadır. Bu durumun sağlanması halinde tüketici dengededir. Tüketicinin en yüksek faydayı ulaşabilmesi için aşağıdaki koşullara uyması gerekir : • Tüketicinin inceleme döneminde geliri sabittir. (veridir)‏ • Belirli dönemde piyasadaki tüm mal ve hizmetlerin fiyatları sabittir. (veridir)‏ • Tüketici her mal ve hizmetin marjinal (ilave) faydası bilinmektedir. • Piyasadaki tüm mal ve hizmetler için azalan marjinal fayda ilkesi geçerlidir.

2 – 2 - Azalan Marjinal Fayda Yasası  Marjinal fayda ; en son birimin sağladığı faydadır. Tüketilen birimler artıkça marjinal faydasnın giderek azalmasına « Azalan Marjinal Fayda Yasası » denir. Tüketilen birimlerin faydalarının toplamına de « Toplam Fayda » olarak adlandırılmaktadır. Aşığıdaki örnekte görüldüğü üzere içilen çay miktarı artıkça marjinal fayda sürekli olarak azalmaktadır. Ayrıca dikkat edilmesi gereken bir diğer durumda marjinal fayda 0 (sıfır) olduğunda toplam fayda artmamaktadır, (-) negatif olduğunda toplam fayda azalmaktadır. Örnek : 10 9 7 5 - 4 19 26 31 27 1 2 3 4 6 Marjinal Fayda Toplam Fayda İçilen çay Mıktarı

2 – 3 - Eş marjinal Fayda İlişkisi Tüketicinin belirli bir dönemde, sabit olan gelirini, iki mal (çok sayıda mal) arasında, her mala harcanan son liranının marjinal faydası eşit olacak şekilde dağıtılmalıdır. Tüketici bu noktaya gelince, iEşitliğin sol tarafı A malına harcanan son liranın marjinal faydasını, eşitliğin sağ tarafı da B malına harcanan son liranın marjinal faydasını göstermektedir. İşte her iki mala harcanan son liranın marjinal faydaları eşit olunca tüketici dengesi sağlanmış olur. Tüketici yukardaki eşitlikle toplam faydasını maksimum kılmış olacaktır. Tekrar hatırlıyalım, bu yaklaşım, faydanın ölçülebileceğini savunan Kardinal İktisatçılara aittir. Eşitliğin sol tarafı malına harcanan son liranın marjinal faydasını, eşitliğin sağ tarafı da malına harcanan son liranın marjinal faydasını göstermektedir. İşte her iki mala harcanan son liranın marjinal faydaları eşit olunca tüketici dengesi sağlanmış olur. Tüketici yukardaki eşitlikle toplam faydasını maksimum kılmış olacaktır. Tekrar hatırlıyalım, bu yaklaşım, faydanın ölçülebileceğini savunan Kardinal İktisatçılara aittir.

Örnek Aşağdaki tabloda tükecinin 4,5 YTL geliriyle tüketebileceği mal demeti, fiyatları ve marjinal faydaları verilmiştir. Tüketici fayda maksimizasonunu sağlayabilmek amacyla kendisine en çok doyumu sağlayacak bileşimi seçmek zorundır. Örnekte malların birim fiyatları 0,5’er YTL olarak verilmiştir. Tüketici her bir (4,5/0,5 = 9)seçiminde kendisine en çok fayda sağlacak malı seçer. Sağlanan Marjinal Faydalar 5 10 12 25 50 225 100 gr 0,50 Peynir 35 75 100 110 125 Zeytin 250 Adet Ekmek 6 4 3 2 1 Birim Fiyat (YTL) Mallar

4,5 1035 50 2 Peynir 9 4 985 5 Zeytin 8 3,5 935 2 Ekmek 7 3 885 75 4 Zeytin 6 2,5 810 100 3 Zeytin 5 2 710 110 2 Zeytin 1,5 600 125 1 Zeytin 1 475 225 1 Peynir 0,5 250 1 Ekmek Toplam Ödeme (YTL) Toplam Fayda Marjinal Fayda (İlave Mal) Birimi Seçim Tüketici ilk 6 seçimini kendisine en çok fayda sağlayacak (Marjinal faydası en yüksek) malları seçmiş son 1,5 YTL sini marjinal faydalari eşit olan mal birimerie harcamıştır. Tüketicinin ulaştığı 1035 util’lik toplam fayda düzeyi tüketici dengesini gôsterir.

İkinci Bölüm FARKSIZLIK EĞRİLERİ ANALİZİ

3 numaralı Farksızlık eğrisi diğerlerinden daha yüksek tatmini sağlar 1 – Farkszılık Eğrileri (Eş-Fayda Eğrileri)  Geliri sabit, buna karşılık sınırsız ihtiyaçları olan tüketici, satın alacağı mal ve hizmetler arasında tercih yaparken ihtiyacına ve malın fiyatına göre hareket eder. Tüketici homo-economicus varsayımına göre faydalarını maksimum yapmaya çalışır. Tüketici bir eğri üzerinde aynı her noktada ayni faydayı sağlar. Tûketiciye aynı tatmin düzeyini sağlayan farklı mal tüketim bileşimlerinin geometrik yerine « Farksızlık Eğrisi » (veya « Kayıtsızlık Eğrisi ») denir.  3 numaralı Farksızlık eğrisi diğerlerinden daha yüksek tatmini sağlar

1 – 1 – Farksızlık Eğrisinin Özelikleri i - Sol yukarıdan sağ aşağıya inerler (negatif azalan eğilimli). ii - Farksızlık eğrilerinin azalan eğilimli olmasının nedeni A malının miktarı artığında B malından alınan miktar azaltılır. iii -) Farksızlık eğrileri biribirlerini kesemez iv -) Orijine göre dış bükeydir. v -) Farksızlık eğrilerinin orjine göre dış-bükey olmalarının nedeni azalan marginal ikame oranıdır.

1 – 2 – Azalan Marjinal İkame Oranı Aynı faydayı sağlamak için bir maldan bir birim vazgeçildiğinde, öteki maldan ikame edilmesi gereken miktardır. M . İ . O A bileşiminde tüketici 10 birim et, 3 birim ekmek tüketmektedir. A’dan B’ye geçen tüketici 2 birim etten vazgeçerek et tüketimini 8 birime düşürmek te, aynı faydayı sağlamk için ekmek tüketimini 3 birimden 4 birime çıkarmaktadır.  Tüketici A’dan B’ye geçerken et ile ekmek arasındaki marjinal ikame oranı, M . İ . O . =

Tüketicinin B’den C’ye geçerse, et tüketimini 8 den 3 birime düşürürken, ekmek tüketimini 4 den 9’a çıkararak ayni fayda düzeyini koruyabilmektedir.  Bu geçişte et le ekmek arasindaki marjinal ikame oranı, vazgeçilen 5 birim et’e karşık, 5 birim ekmek ikame edilildisi için, M . İ . O . = Ayni şekilde, tüketicnin C’den D’ye geçmesi durumunda, M . İ . O .’i 0,5 olarak bulunur. Bu örnekten görüldüğü gibi bir farksızlık eğrisi üerinde yukarıdan aşığıya doğru hareket edildikçe, dikey eksende yer alan malın öteki mal ile marjinal ikame oranı düşmektedir (v’ci özelik).

1 – 2 – 1 - Marjinal İkame Oranının matamatiksel tanıtımı Bir tükecinin, belirli bir zamande sabit gelirini iki mal (X ve Y) için harcıdığında fayda fonksiyonunu ile ifade edelidiğni farzedelim. Burada talep edilen X mal miktarını, talep edilen Ymal miktarını göstermektedir. Fonksiyonun toplam difrensiyelini alalım : Fonctionun belrli bir değeri için : (sabit) dır. Bunu gözönünde bulundurur yukardaki ifade de koyup, Marginal İkame Oranının förmülünü buluruz : M . İ . O = Burada, talep edilen X mal miktarındaki değişmi, talep edilen Ymal miktarındaki değişmeyi, ise talep edilen X malının marjinal faydasını, talep edilen Y malının marjinal faydasını göstermektedir. Yani, förmülde görüldüğü gibi, tükecinin farksızlik eğrisinin harhangi bir noktasında Marjinal İkame Oranının mutlak değeri, iki malın marjinal faydasının oranına eşitir.

1 – 2 – 2 - Örnek Bir tükecinin, belirli bir gelirini iki mal (X ve Y) için harcıdığında fayda fonksiyonunu olduğuna göre, tükecinin faydayı sağlayan Farklılık Eğrisi üzerinde ve noktalarında Marjinal İkame Oranlarını bulalım : M . İ . O (A) = M . İ . O (B) = Tükecinin A’dan B’ye geçerken Ymalı ile X malı arasındaki marjinal ikame oranı ise, M . İ . O. = Tüketici A’dan B’ye geçerken Ymalının tüketimini 2 den 1 birime düşürürken Xmalının tüketimini 2 den 4’e çikararak aynı 4 fayfa düzenini korumaktadır. Bu geçişte Ymalı ile Xmalı arasında marjinal ikamı oranı vazgeçen 1 birm Y’e karşık 2 birim X ikame edilisi için M . İ . O. = ½ olacaktır

1 – 3 – Özel Farksızık Eğriler 1 – 3 – 1 – Tamamlayıci mallara ait farsızlık eğriler Bu mallara ait farksızlık eğrileri ancak belirli noktarda gösterilir. Eğrisi çieilmez. 1 – 3 – 2 – Birbirini tam ikame mallara ait farksızlık eğrileri Biribirini tam ikame eden mallar arasındaki marjinal ikame oranı sabittir.

1 – 3 – 3 – Birbirini ikame olmıyan malların farksızlık eğrileri Bu mallar arasında marjinal ikame oranı sifirdır. Biribiri ile ikame imkanı olmıyan mallardan birinin tüketimden bir birim vazgeçildiğinde aynı fayda düzeyini korumak için diğer mallardan sonsuz miktarda tüketilmesi gerekir.

1 – 4 – Farksızlık Eğrileri Siystemi Türleri Bütçe doğrularının paralel kaymaları sonucunda farklı gelir- tüketim eğrilerinin ortaya çıkmasının nedeni seçilen mal örneklerine göre farksızlık eğrilri sistemlerinin yerlerinden değişmesidir.   1 – 4 – 1 – Normal mallarda farksızlık Eğrilri Eğrilrileri belirli bir mesafede yer alır.

1 – 4 – 2 – Mallardan birinin fakir olması durumunda   Gelirin artması sonucu eğriler fakir maldan uzaklaşır. 1 – 4 – 3 – Mallardan birinin lüks mal olması durumunda Tercihler gelir artışıyla birlikte lüks malın olduğu eksene yaklaşır.

1 – 5 – Bütçe Doğrusu (Fiyat imkan Doğrusu) 1 – 5 – 1 - Bütçe Doğrusunun tanıtımı Tüketicinin sabit geliri ile n malı temsil eden iki malı hangi miktarlarda tüketme olanaklarına sahip olduğunu gösteren seçim noktalarını birleştiren doğruya « bütçe doğrusu » denir. A, B, C noktalarında tüketici gelirinin tamamını harcar, bu doğru üzerinde bulunan bütün noktalarda en yüksek faydayı sağlar. E noktasındaki mal bileşimlerini alamaz. Çükü parasi yetmez. D noktasındaki malı alır, fakat faydası maksimum olmaz. Tüketicinin geliri belli iken, mümkün olan en yüksek faydayı sağlıyabilmesi için, elindeki gelirinin tümünü harcaması ve bu durumda da mutlaka bütçe doğrusu üzerinde yer alması gerekir.

1 – 5 – 2 - Bütçe Doğrusunun denklemi Sabit geliri G olan bir tüketici, fiyatları ve olan iki (X ve Y) mallara harcamaktadır Talep edilen X mal miktarını Y mal miktarını da ile gösterildiğne göre, tükecinin butçe doğrusunun denklemini şu şekilde yazabiliriz : Kolaylık amaciyla, talep edilen X ve Y malarını talep edilen miktarlarıyle özdeştirirsek bütçe doğrusu olarak ifade edilir. Görüldüğı gibi, butçe doğrusunun eğimi ’e eşitir. ve mal miktarları değişince, bu değişmeleri ifade eden noktalarda, bu butçe doğrusu üzerinde haraket eder. Bütün bu budçe doğrusu üzerinde bulunan noktaların hangisinde tüketici dengesini bulur ?

1 – 6 – Tüketicinin dengesi Belirli bir geliri olan tüketici toplam faydasını maksimum yapacak mal veya hizmet bileşimini satın aldığında dengeye gelecektir. Tüketici dengesi, harhangi bir farksızlık eğrisinin bütçe dogrusuna teğet olduğu noktada sağlanır. Bu noktada tüketici maksimum fayda sağlar. Ayrıca bu noktada (şekilde A noktası) farksızlık eğrisinin eğimi, bütçe doğrusunun eğimine eşit olur Ayrıca orijine en uzak ve bütçe doğrusu üzerindeki farksızlık eğrisi seçildiğine dikkat edilmelidir.

1 – 6 – 1 - Tüketici dengesinin matamatiksel tarifi Bir tükecinin, belirli bir zamande sabit G gelirini fiyatlari ve iki ( ve ) mal için harcıdığında fayda fonksiyonu olduğuna göre, bu tükecinin dengesini bulalım. i-) Lagrange çarpanı kullanarak : Bu değerini denkleminde yerine koyalım ve tüketicinin malı için fonction talebine bulalım : Bu değri yukardaki yerleştirelim ve tüketicin malı için talep fonfsiyonunu bulalım : Böylece, tüketici, G geliriyle A ( ) noktasında dengesini bulmuş oluruz .

İki değişkenli fonksiyonunun değişkenleri araında ii-) Lagrange çarpanı kullanmıyarakta tüketicinin dengesini bulmak mümkündur İki değişkenli fonksiyonunun değişkenleri araında bağıtısı mevcut olduğna göre, fonfsiyonun maksimumını bulalım : Bu değeri fonksiyonda yerleştirsek tek değişkenli bir fonksiyon elde ederiz : Fonksiyonun türevini alalıp sıfıra eşitliyelim ve x’in değerini bulalım : Bu değeri y yukardaki ifadesinde yerleştirip ikinci bilinmeyeni buluruz: : Bulunan A : noktası maksimumdir

Tükecinin belirli bir zamande sabit G=200 YTL gelirini fiyatlari YTL YTL iki mallar için harcıdığında, dengesini : noktasında dengesini bulmuş ve bu noktada toplam faydasına erişecektir

1 – 6 – 2 - Bütçe Doğrusu ve Mal Fiyatının Değişmesi  Tüketicin geliri, zevk ve tercihleri sabitken tükettiği mallardan birinin veya ikisinin fiyatı değiştiğinde tüketici dengesi de yer değiştir. Yeni bütçe doğrusuna uğraşır. Şekilde ekmek fiyatındaki değişimden kaynaklanan bütçe doğrusunun değişmesini göstermektedir. Ekmek fiyat azaldıdikça bûtçe doğrusu sağa, artıkça sola doğru kaymaktadır.

1 – 6 – 3 - Bütçe Doğrusu ve Tüketicinin Gelirinin Değişmesi Diğer iki fiyat değişken sabitken, gelirin değişmesi (artması) tüketicinin butçe doğrusunu sağa kaydiracaktır ; gelirin azalması durumda ise sola kaydıracaktır.. Tüketici yeni denge noktaları ise bütçe doğrularına teğet olan farksızlık eğrilerinin oluştuğu noktalardır.

1 – 6 – 4 - Tüketicinin Dengesinin Değişmesi Tüketici dengesinin elde edilmesinde varsayımlar hatırlatalım : • Tüketicinin geliri sabittir ; • Mal fiyatları sabttir ; • Tüketicinin zevk ve alışkanlıkları değişmemektedir. Tüketici dengesinin değişmesi için yukardaki varsayımlardaki sabit ifadelerin değişmesi gerekmektedir. Şimdi bu ifadelerdeki değişklerin sırayla tüketici dengesini nasıl etkilediklerini görelim.  1 – 6 – 4 – 1-Tüketicinin Gelirinin Değmesi ve Gelir-Tüketim Eğrisi Tüketicinin sonsuz sayıda farklısizlık eğrisi vardır. Her farklı gelir düzeyi için farklı tüketici dengesi sağlanır. Sağlanan bütün tüketici dengeleri birleştirildiğinde « Gelir-Tüketim Eğrisi » elde edilir. Gelirin değişmesi (artması) durumunda ulaşacaği yeni tüketici denge noktalarını gôsterir. Et ve Süt gibi her iki eksende normal mal olması durumunda gelir- tüketim eğrisi :

1 – 6 – 4 – 2 - Fiyat Tüketim Eğrisi Mal fiyatının değişmesi sonucu oluşan tüketici denge noktaları birleştiğinde elde edilen eğriye «Fiyat Tüketim Eğrisi » denir. (Tüketici gelir, zevk ve tercihler sabit) Tüketicinin yeni denge noktaları seçmelerine neden olan üç etki vardır. Bunlar  a -) Fiyat etkisi

b -) Gelir etkisi B malının fiyatının ucuzlaması sonucu tüketicinin geliri artmiş gibi etki yaratır. Bütçe doğrusu sağa kaymış gibi olur ve tüketici dengesi noktasından noktasına gelir. Gelir-tüketim eğrisi üzerinde hareket ettiği için bu etkiye « Gelir etkisi » denir. c -) İkame Etkisi Tüketici, bir malın ucuzlaması sonucu Geliri artmış gibi etkiyle karşılaşır. Fakat daha sonra ucuz olan bu maldan daha fazla alarak pahalı olanın yerine ikame eder. noktadaki dengesinde noktadaki dengesine kayar. Bu nedenle bu etkiye “İkame Etkisi“denir. Fiyat etkisi ; Gelir etkisi ; İkame Etkisi

1 – 6 – 4 – 3 Zevk ve Tercihlerin Değişmesi Tüketicinin geliri ve malların fiyatı sabitken, zevk ve alışkanlıkların değmesi sonucu denge noktası ‘den ’ye kayar B malını tercih ettiği için farksızlık eğrisi B malı eksenine yaklaşır.

İKTİSAT DERS SORULARI 1° -) Tüketicinin satın aldığı her mala harcadığı son liranın eşit marjinal fayda sağlanmasına ne ad verilir ? A -) Marjinal fayda dengesi B -) Eş marjinal fayda İlkesi C -) Ordinal fayda kuramı D -) Değer paradoksu E -) Kardinal fayda kuramı 2° -) Malların ihtiyaçlar giderme özeliğne ne ad verilir? A -) Hizmet B -) Maliyet C -) Fayda D -) Tüketim E -) Kıtlık

3° -) Bir malın fiyatının belirleyen en ¨nemli etken aşagıdakilerden hangisidir? A -) Maliyet B -) Fayda C -) Tüketim D -) Gelir E -) Arz ve talep 4° -) Bir maldan daha fazla tüketildikçe, o malın marjinal faydası düşmesi neyi ifade eder? A -) Azalan marjinal fayda yasası B -) Toplam fayda yasası C -) Değer çelişkisi D -) Fayda maksimizasyonu E -) Optimal fayda

C -) Eş marjinal fayda ilkesi D -) Bütçe doğrusu 5° -) X ve Y malların tüketen bir tüketici, X malının marjinal faydasının Y malının marjinal faydasına oranı 2 ve X malının fiyatı 50 YTL ise, tüketicinin denge noktasına gelebilmesi için Y malının fiyatı kaç olmalıdır. A -) 20 YTL B -) 25 YTL C -) 50 YTL D -) 100 YTL E -) 200 YTL 6 -) Farksızlık eğrilerinin orijine göre dış bükey olmalarının nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A -) Nisbi fiyat B -) Marjinal fayda C -) Eş marjinal fayda ilkesi D -) Bütçe doğrusu E -) Azalan marjinal ikame oranı

7 -) Tüketicinin tüketiği mallardan birinin fiyatının düşmesi aşağıdakilerden hangisine neden olmaz? A -) Fiyat düşmalın tüketiminin artmasına B -) Tüketici dengesinin değişmesine C -) Marjinal ikame oranının değişmesine D -) Tüketicinin reel gelirinin azalmasına E -) Tüketicinin budçe doğrusunun değişmesine 8 -) Tüketicin sabit geliri ile n sayıda malı temsil eden iki malı, hangi miktarlarda tüketme olanaklarına sahip olduğnu gösteren seçim noktalarının geometrik yerine ne ad verilir? A -) Bütçe doğrusu B -) Genişleme yolu C -) Fiyat – Tüketim doğrusu D -) Gelir– Tüketim doğrusu E -) Fayda doğrusu

9 -) Bir malın fiyatının düşmesi sonucu tüketicinin hem o maldan hem de diğer malldan daha fazla alması aşağıdakilerden hangisinin soucudur? A -) İkame etkis B -) Fiyat etkisi C -) Gelir etkis D -) Zevk ve tercihlerin etkisi E -) Marjinaletki 10 -) Tüketicinin aynı tatmin düzeyini sağlayan farklı mal bileşimlerinin geometrik yerine ne ad verilir? A -) Farksızlık eğrisi B -) Eş ürün eğrisi C -) Fiyat -Tüketim eğrisi D -) Gelir-Tüketim eğrisi E -) Butçe eğrisi

EGZERSİZLER

EGZERSİZ 1 Bir tükecinin, aşağıdaki tabloda görülen, iki maldan (A ve B) tüketiği bileşimler karşısında elde ettiği toplam fayda 2’e eşit olduğunu bilmektedir. Tüketilen A malının miktarını x , B malının miktarı ise y olsun. a-) Tükecinin ’lik Eş-Fayda Eğrisini (Farksızlık Eğrisini) çiziniz. b-) Tükeci, Farksızlık Eğrisini üerinde bulan A ( noktasınsan B ( noktasınsana geçmesiyle M.O.İ (Marginal İkame Oranını) bulunuz. 3 6 9 12 5 2 1

EGZERSİZ 2 Bir tükecinin, G = 20 YTL’lık bir gelirini iki mal ( ve ) için harcıdığında fayda fonksiyonunu dır. a -) Tüketicinin Farksızlık Eğrisini çiziniz. Bu eğri üzerinde yukarıdan aşığa doğru herhangi bir üç nokta alarak, Marginal İkame Oranının düştüğnü gösteriniz. b -) Satın alınan malların fiyatları   , , olduğna göre, tükecinin dengesini bulunuz