BABALARININ İNTİHARINA TANIK OLAN ERGENLER: Üç Olgu Sunumu

Bu çalışmada, baba kaybı yaşamış ergenlerin davranışsal özelliklerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çocuk ve ergenlerin travmayı algılamaları ve travmaya yanıt vermelerinde, yetişkinlere göre farklılıklar vardır. Yapılan çalışmalara göre; intihar hızının hiçbir zaman günümüz toplumlarındaki kadar yüksek olmadığı görülmüştür. DSÖ’ye göre tahminen 2000 yılında 815000 kişi kendini öldürmüştür. Son yıllarda özellikle genç erişkinlerde intihar girişimlerinin daha sık görüldüğü belirtilmekte ve gençlerde ölümlerin Amerika’da 3., birçok Avrupa ülkesinde ise 2. sıradaki nedeninin ‘intihar’ olduğu ifade edilmektedir.

Araştırmacılar, artan intihar hızını: bedensel ve ruhsal hastalıklar, toplumun içinde bulunduğu koşullar, Sanayileşme kentleşme ailenin ekonomik-siyasal- parçalanması kültürel yapı Bu nedenle ekonomik ve sosyokültürel açıdan hızlı bir değişimin yaşandığı ülkemizde de intihar hızının artması beklenmektedir.

Sevdiği birinin ölümü kişi için her yaşta baş edilmesi güç bir yaşam olayıdır. Kaybı yaşayan bir çocuk ya da ergen olduğunda ise bu durumun anlamlandırılması, kavranması ve kabullenilmesi daha da zor olmaktadır. Travmatik yaşantı sonrası çocukların içinde bulundukları gelişim basamağı ile bağlantılı olarak farklı klinik görünümler ortaya çıkmaktadır. Küçük çocuklarda konuşma bozuklukları; yeme, uyku ve dışkılama sorunları Daha büyük çocuklarda uyku, akademik başarıda düşme, fobik tepkiler ya da hırçınlık, huzursuzluk

Özellikle ebeveyn kaybı sonrasında: Çocuk ve Gençler depresyon, kaygı bozuklukları ve yıkıcı davranış bozuklukları Depresif çocuk ve Ergen okul başarısızlığı ve intihar oldukça yüksek oranlarda görülmektedir.

Olgu 1: SY, 16yaş, erkek, lise 1 öğrencisi Son aylarda okul başarısında düşme, dikkatini yoğunlaştıramama, içe kapanma, sinirlilik, iştahsızlık, geceleri yaşadığı olayla ilgili kabuslar görerek uyanma Görüşmeden 6ay önce; SY’nin babası, kendi silahı ile intihar ediyor ve SY bu olaya tanık oluyor. Görüşme sırasında sık sık yaşadıkları bu olayı anımsatan hayaller gördüğünü, nedensiz ağlamaları olduğunu, kullandığı sigara miktarının son 2aydır arttığını, kilo kaybettiğini, 2hafta önce arkadaşları ile yaptığı kavga sonrası elleri üzerinde sigara söndürüp yaralandığını ve “yaşamı çok anlamsız” bulduğunu söyledi.

Ruhsal Durum Muayenesi bilinci açık, yönelim kusuru yok Ruhsal Durum Muayenesi bilinci açık, yönelim kusuru yok. Görüşmeye ilgisiz ve görüşme sırasında ellerini gizliyor, göz temasından kaçınıyor. Konuşma hızı kısmen azalmış ve alçak ses tonunda. Duygudurumu çökkün, duygulanımı sıkıntılı ve kaygılı. Algılamada herhangi bir patolojik bulgu saptanmamış ve soyut düşünce korunmuş. Bellek işlevleri normal, dikkat ve konsantrasyon azalmış. Yargılama ve gerçeği değerlendirme yetisinde bozukluk yok.

Olgu 2: AL, 17yaş, erkek, lise 2. sınıf öğrencisi Getirilme nedeni okula devamsızlık,arkadaşları ve annesi ile sık sık sorunlar yaşama, okul başarısında düşme, evden kaçma, alkol kullanma, aşırı tepkisel olma Görüşmeden 5ay önce; AL’nin babası, balkonda silah ile kendini vurarak intihar eder ve AL olaya yakından tanık olur. Ruhsal durum muayenesi bilinç açık, yönelim sorunu yok, konuşması isteksiz-kısa-anlaşılır-amaca yönelik, duygudurumu çökkün, duygulanımı sıkıntılı, genel ilgisizlik, olayla ilgili soruları yanıtlamaktan kaçınma

Olgu 3: NS, 17yaş, kadın, lise 2. sınıf öğrencisi Getirilme nedeni yaşamı anlamsız bulma, nedensiz ağlama, arkadaşlarından uzaklaşma, okul başarısında düşme, sosyal faaliyetlerinde azalma, annesi ile sık sık sorunlar yaşama, isteksizlik, moralsizlik Görüşmeden 3ay önce; NS’nin babası, 4.kattaki evlerinin balkonundan atlayarak intihar eder. NS, çorabını almak için balkona çıktığında babasının yerde yatan cesedini görür. Ruhsal durum muayenesi bilinç açık, yönelim tam, konuşma hızı azalmış, duygudurumu çökkün, duygulanımı sıkıntılı, bellek işlevleri normal, olayla ilgili konuşurken kaygıda artma ve ağlama

Bulgular: Her 3 olgunun benzer sosyodemografik özelliklere sahip olduğu ve babalarının intihar öncesi önemli ekonomik sorunlar yaşadığı ve iş kayıpları olduğu saptandı. Her 3 olguya DSM-IV’e göre Depresyon ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu tanıları konuldu.

TEDAVİ Her 3 olguya psikoterapi ile birlikte antidepresan tedavi başlanmıştır. Psikoterapi, bilişsel-davranışçı anlayış içinde 3 aşamalı olarak uygulanmıştır. ilk olarak; ölümün travmatize eden yönünü konuşma, kaçınma gibi korkulan uyarıcıyla yüzleşme ikinci olarak; kaybedileni hatırlama ve üzüntünün rahatça yaşanmasına izin verme, kaybedilenle ilgili anıları konuşma,kayıpla ilgili duyguların fark edilmesi son aşamada; gelecekle ilgili planlar, yaşamla tekrar bağlantı kurma, yeni yaşama uyumun gelişmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır.

Tartışma: Literatürde intihar ve intihar girişimlerini içeren çok sayıda epidemiyolojik çalışmalarda, sosyodemografik özellikler ve ruhsal hastalıklara ilişkin nedensel ilişkiler sorgulanmış ve depresyon, kişilerarası ilişkilerin niteliği, eğitim düzeyi, ekonomik düzey ve sigara, alkol kullanımı araştırılmıştır. Ancak; intihar sonucu ölen kişilerin yakınlarının olay sonucu ne gibi bir ruhsal süreç yaşadıkları ile ilgili bilgiler sınırlıdır.

Ayrıca; yaşayan ebeveynin kayıp sonrası baş etme becerilerinin de çocukların baş etme becerilerini etkilediği bilinmektedir. Her 3 olgu, tedavileri sırasında benzer şekilde annelerinin de psikiyatrik tedavi almaları yönünde bilgilendirilmiştir. Çalışmanın bir başka dikkat çekici yönü de ülkemizde konu ile ilgili diğer çalışmalara benzer şekilde intihar yöntemi olarak ateşli silah kullanımının sıklığıdır. Evde ateşli silah bulundurmanın intihar riskini 4.8 kat arttırdığı bildirilmiştir.

İntihara bağlı ölüm oranlarının hızla arttığı ülkemizde, intihar bir halk sağlığı sorunu olarak ele alınmalıdır. Ayrıca; koruyucu ruh sağlığı hizmetlerinin yaygınlaştırılması, intihar sonrası risk altındaki aile bireylerinin belirlenmesi de önem kazanmaktadır.

DiNLeDiĞiNiZ iÇiN TeŞeKkÜrLeR..