Tarafından yayınlanmaktadır www.dersimiz.com Tarafından yayınlanmaktadır

TAMLAMALAR

Bir ismin başka bir isimle ya da sıfatla oluşturduğu söz öbeğine tamlama denir. Tamlamalar iki grupta incelenir. A. Sıfat Tamlamaları B. İsim (Ad) Tamlamaları

A. Sıfat Tamlamaları Bir sıfatla bir ismin oluşturduğu tamlama çeşididir. Bu tür tamlamalarda tamlanan sözcük bir sıfat tarafından tamamlanmaktadır. Örnek “Genç adama acımıştı.” sıfat isim sıfat tamlaması

Sıfat Tamlamalarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Sıfat tamlamalarında sıfat her zaman isimden önce gelir. İsim, birden fazla sıfatla nitelenebilir veya belirtilebilir. Sıfat birden fazla ismi niteleyebilir. Sıfat tamlamalarında sıfatla isim arasına noktalama işareti konmaz. Sıfat tamlamaları cümlede öğe olarak kullanılabilir.

B. İsim (Ad) Tamlamaları Aralarında anlamca ilgi bulunan iki veya daha fazla ismin bir araya gelerek oluşturduğu kelime gruplarına isim tamlaması denir. İsim tamlamaları kendi içinde dört grupta incelenir. 1. Takısız İsim Tamlaması 2. Belirtisiz İsim Tamlaması 3. Belirtili İsim Tamlaması 4. Zincirleme İsim Tamlaması

1. Takısız İsim Tamlaması Tamlayanı da tamlananı da ek almamış olan isim tamlamasıdır. Eksiz olduğu için sıfat tamlamalarıyla karıştırılmaktadır. Bu iki tamlamayı karıştırmamak için şu iki özelliğe dikkat etmeliyiz: Tamlayan, tamlananın neden yapıldığını bildirir. Örnek “Babam iş yerine çelik kasa almış.” Tamlayan, tamlananın neye benzediğini bildirir. “Çocuğun altın saçları rüzgârda dalgalanıyordu.”

2. Belirtisiz İsim Tamlaması Sadece tamlananı ek almış olan isim tamlamasıdır. Örnekler “Su testisi, su yolunda kırılır.” “Dağ başını duman almış.” “Makine mühendisi olmak istiyormuş.” “Atatürk Lisesi yarışmayı kazandı.”

3. Belirtili İsim Tamlaması Tamlayanı ve tamlananı ek almış olan isim tamlamasıdır. Örnekler “Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir.” “Misafirin şaşkını ev sahibini ağırlar.” “Sizin sınıfınız çok çalışkanmış.”

4. Zincirleme İsim Tamlaması Tamlayanı veya tamlananı isim tamlamasından oluşmuş olan isim tamlamasıdır. Zincirleme isim tamlaması için en az üç ismin bir araya gelmesi gerekir. Dolayısıyla zincirleme isim tamlamalarında tamlayan yada tamlanan kendi içinde başka bir isim tamlaması olabilir. Örnekler “Köylünün kahve cezvesi karaca ama sürecedir.” “Serüven romanlarının okuyucusu çok olur.”

KONUYLA İLGİLİ (2003 – LGS)’DE ÇIKMIŞ BİR SORU Ateşte kaynayan su, tuz, yağ neye yârenlik ettiyse, onun adını aldı çorba. Domates oldu, mercimek oldu, tarhana oldu. Aşağıdakilerden hangisinde, bu açıklamadakine benzer bir ilişki kurulamaz? A) Demir kapı B) Bez bebek C) Asma köprü D) Tel örgü

DOĞRU CEVAP: C ŞIKKIDIR.

Sinan TORUN 8. Sınıf Öğrencisi