Ticaret ve TIR Dairesi Başkanı KARAYOLU TAŞIMA KOTALARI: KAVRAM, TÜRK EKONOMİSİNE ETKİLERİ VE MİLLETLERARASI HUKUKTAKİ YERİ Sançar Sefer SÜER TOBB Ticaret ve TIR Dairesi Başkanı 08.10.2010

1- Dış Ticarete Genel Bakış SUNUM PLANI 1- Dış Ticarete Genel Bakış 2-TOBB’un Taşımacılık Alanında Verdiği Hizmetler 3- Taşıma Kotalarının Türk Özel Sektörüne Olumsuz Etkileri 4- Milletlerarası Hukukta Transit Serbestisine Genel Bakış 5- GATT Md. V ve Doha Kalkınma Gündemi 6- Sonuç

Dış Ticaret- Genel Bakış

Ulaşım Yöntemlerine Göre İhracat (000 ABD Doları)

Karayolu Taşımacılığının Önemi 2008 2009 Karayolu * İhracat 50.902.371 42.392.952 İthalat 41.296.231 33.514.497 Ticaret 92.198.602 75.907.449 Toplam * 132.027.196 102.135.007 201.963.574 140.924.236 333.990.770 243.059.243 Oran 39% 42% 20% 24% 28% 31% * 1.000 $ İhracatın değer bazında % 42’si karayolu ile gerçekleştirilmiştir. Kaynak: TÜİK

TOBB’un Taşımacılık Alanında Verdiği Hizmetler TIR Karnesi K Belgesi Geçiş Belgesi ATA Karnesi, Serbest Dolaşım Belgeleri Sayısal Takograf Kartı Dağıtımı

Coğrafi Dağılım TIR Karnesi Vermeye Yetkili Odalar Geçiş Belgesi Vermeye Yetkili Odalar ( + Trieste) ATA Karnesi Vermeye Yetkili Odalar

Neden? *Seri taşıma gerektiren ürünlerin (Tekstil, yaş meyve-sebze, vs.) ihracattaki ağırlığı *Konum *Diğer modların özellikleri

Sorun: Yetersiz taşıma kotaları! Taşıma Kotalarının Türk Özel Sektörüne Olumsuz Etkileri Sorun: Yetersiz taşıma kotaları!

Uluslararası Karayolu Taşıma Kotası: İki ve çok taraflı anlaşmalarla belirlenen, karayolu ile uluslararası eşya taşımacılığı yapan araçların, yabancı ülke topraklarını kullanmalarına izin verilen yıllık sefer sayısı

Geçiş Belgesi İkili ve çok taraflı anlaşmalarla sayısı belirlenir Yıllık bazda teati edilir

TÜRLERİNE GÖRE BELGELER Çok taraflı (UBAK, KEİ) - İki taraflı Tek kullanım - Çok kullanım İkili-Transit-Üçüncü Ülke-Dönüş Yükü-Tektip Yeşil motor (EURO) normları Bonus (Demiryolu kullanımı, araç yükleme…)

Kota Uygulamalarına Örnekler

Yunanistan Örneği

İtalya Örneği Yol güvenliği

Avusturya Örneği Çevre Kaygısı? Almanya ve Almanya üzerinden yapılan taşıma sayısı 150.000 Avusturya transit geçilerek yapılan taşıma sayısı 145.000 Avusturya'dan temin edilen belge sayısı 15.000

Mevcut Kotalar ve İhtiyaçlarımız   Mevcut Kota İhtiyaç Kotanın Belirlendiği Yıl Avusturya Tektip 15 000 145 000 2004 İspanya Tektip 5 260 8 000 2009 İtalya Tektip 31 000 38 000 2008 İtalya Transit 6 000 12 000 Macaristan Tektip (Ücretsiz) 21 500 45 000 Romanya Transit (Ücretsiz) 25 000 50 000 Yunanistan İkili 20 000 30 000

Maliyetler Maliyet Geçiş Sayısı Birim Maliyet Toplam Maliyet Bulgaristan Karayolu ile Transit Geçiş 200 000 83 € (Geçiş Ücreti) 16,6 Milyon € Romanya Karayolu ile Transit Geçiş 20 000 200 € (Belge Ücreti) 4 Milyon € Macaristan Karayolu ile Transit Geçiş 17 000 400 € (Belge Ücreti) 6,8 Milyon € Macaristan-Avusturya Tren ile Geçiş 12 000 930 € (Tren Ücreti Bileti) 11,1 Milyon € Slovenya- Avusturya Tren ile Geçiş 14 000 500 € (Tren Bileti Ücreti) 7 Milyon €

Taşıma Kotalarının Türk Ekonomisine Etkileri: Zaman maliyeti İhracatta gelir kaybı Ticaret sapması Dış ticarette ekstra maliyet Öngörülemezlik Belli bir kotanın tükenmesi üzerine taşıma Türk nakliyecisi tarafından gerçekleştirilememekte veya yüksek ek maliyetle gerçekleştirilmektedir.

Kotalar ile İlgili Uluslararası Mevzuat AB Gümrük Birliği Transit Serbestisi GATT Md. 5 ve Doha Kalkınma Gündemi Ankara Anlaşması Md. 10/2-a (anlaşmanın hedeflerine aykırı her türlü koruma sağlayan tedbirin yasaklanması) Katma Protokol 1/95 sayılı OKK

Kotalar ile İlgili Milletlerarası Mevzuat AB Gümrük Birliği Transit Serbestisi GATT Md. 5 ve Doha Kalkınma Gündemi Milletler Cemiyeti Şartı Md. 23 (e) Transit Serbestisi Hakkında Sözleşme (Barselona Sözleşmesi)- 21 Ekim 1921 Açık Deniz Sözleşmesi, 30 Eylül 1962, Md. 2-3 Denize Sahili Bulunmayan Devletlerin Transit Ticareti Hakkında Sözleşme (New York Sözleşmesi) 9 Haziran 1967 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi, 16 Kasım 1994, Bölüm X, Md. 124

5- GATT Md. V ve Doha Kalkınma Gündemi 1. “…taşımaların toprakları üzerinden yapıldığı akit tarafın sınırları ötesinde başlayan ve sona eren tam bir seferin sadece bir bölümünü teşkil ettiği hallerde; bir akit tarafın toprakları üzerinden transit halinde olduğu kabul edilir. …” 2.Uluslararası transit ile diğer akit tarafların topraklarına yönelik ya da toprakları dışına yönelik transit taşımalar için en elverişli olan güzergahlar kullanılmak suretiyle, her bir akit tarafın toprakları üzerinden transit serbestisi vardır. Gemilerin bandıralarına, menşe-hareket-giriş-çıkış ya da varış yerine dayalı ya da eşyaların, gemilerin ya da diğer taşıma şekillerinin mülkiyeti ile bağlantılı herhangi bir duruma dayalı hiçbir ayrım yapılamaz.  

GATT Md. V ile Ne Amaçlanıyor? Transit Geçiş Serbestisi Transit Geçiş Rejiminde ayrımcılık yapılmaması Gereksiz gecikmelerin yaşanmaması ve transit geçişe ilişkin kısıtlamaların kaldırılması Transit ücretlerinin ve gümrük formalitelerinin “makul” seviyeye çekilmesi Taşıma modları arasında ayrım yapılmaması, zorunlu mod uygulamasının ancak zorunlu hallerde, makul şekilde ve objektif kriterlere dayanarak yapılması Transit geçişle ilgili prosedürlerin şeffaf olması ve yayımlanması, bunların belli standartlara tabi olması

Panama- Kolombiya Panel Kararı GATT Md. V Panama- Kolombiya Panel Kararı Md. V ilk defa DTÖ uyuşmazlıkların çözümü mekanizmasında 27 Nisan 2009 tarihli panel kararında ayrıntılı değerlendirilmiştir. Türkiye, gözlemci 3üncü ülke konumundadır. Panama’dan ve Panama kanalı üzerindeki Colon Serbest Bölgesinden Kolombiya’ya ihraç veya yeniden ihraç edilen tekstil, konfeksiyon ve ayakkabı türündeki eşyalara ilişkin Kolombiya tarafından getirilen muhtelif gümrük tedbirlerine ilişkindir. AB, Panama’nın görüşüne yakın kısıtlamaya karşı Aktarma zorunluluğu vb. GATT m.V’e aykırı  Belge olmaması hali

Türkiye’nin DTM tarafından yürütülen girişimleri Doha Kalkınma Gündemi Türkiye’nin DTM tarafından yürütülen girişimleri Ticaretin Kolaylaştırılması Müzakere Grubu, TN/TF /W/146 nolu belge Yeni taslakta 11. Madde

Sonuç Taşıma kotaları ticarete tarife dışı engel teşkil etmektedir Kotalar bütüncül bir şekilde ele alınmalıdır AB mevzuatından ve / veya milletlerarası hukuktan doğan haklar aranmalıdır

E-posta: sancar.suer@tobb.org.tr Teşekkürler. Tel. 0312 218 22 40 E-posta: sancar.suer@tobb.org.tr