HAZIRLAYAN SAYNUR NEVRES KAYA TUTUMLAR HAZIRLAYAN SAYNUR NEVRES KAYA
TUTUM ORGANİZE OLMUŞ UZUN SÜRELİ DUYGU, İNANÇ VE DÜŞÜNCE EĞİLİMLERİDİR. HERHANGİ BİR KİŞİ, YER, OLAY HAKKINDA OLUMLU VEYA OLUMSUZ DAVRANŞ GÖSTERME EĞİLİMİDİR.
COLLİNS ADLI BİR ARAŞTIRMACIYA GÖRE, TUTUM, İNSANIN ÇEVRESİNDEKİ OBJELERDEN HANGİLERİNİN İYİ HANGİLERİNİN KÖTÜ HANGİLERİNİN KABUL EDİLEBİLİR HANGİLERİNİN EDİLEMEZ OLDUĞU YÖNÜNDEKİ İNANÇLARIDIR. TUTUM= İNANÇ + DAVRANIŞSAL EĞİLİM
İnsanlar genelde kendileri için psikolojik anlam ifade eden şeye karşı tutum sahibi olurlar. Tutum sahibi olduğumuz canlı-cansız , soyut-somut her şeye tutum nesnesi deriz. Örneğin, insanlar, eşyalar, kurumlar, olaylar, fikirler, ideolojiler, çiçekler, hayvanlar, dinler vs birer tutum nesneleridir.
Dolayısıyla her bireyin sayılamayacak kadar çok tutum nesnesi olacaktır.birey çevresinde olan biten her şeye değil kendince bir anlam ifade eden şeylere karşı tutum geliştirecektir.
Tutumları diğer düşünce yapılarından ayıran özellikler: Doğuştan değil sonradan sosyalleşme süreci ile kazanılırlar. Geçici düşünsel durumlar değillerdir oluştuktan sonra az ya da çok bir süre devam ederler. İnsan nesne ilişkilerine kararlılık ve düzenlilik kazandırırlar.
Tutum bileşenleri
BİLİŞSEL ÖGE NESNEYE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELERİMİZDİR. NESNE/OLAY/İNSAN HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİMİZ, GENEL BİLGİLERİMİZ VE GERÇEKLERİ KAPSAR. ALKOL SAĞLIĞA ZARALIDIR. ZEKİ İNSANLAR OLAYLAR ARASINDA BAĞLANTI KURARLAR.
DUYGUSAL ÖGE NESNEYE İLİŞKİN SEVME, NEFRET ETME, HOŞLANMA, KORKMA GİBİ DUYGULARIMIZDIR. İÇKİ İÇMEYİ SEVMİYORUM. ZEKİ İİNSANLARLA ARKADAŞLIK KURMAKTAN HOŞLANIRIM.
DAVRANIŞSAL ÖGE NESNEYE YÖNELİK DAVRANŞLARIMIZDIR. DİĞER BİR DEYİŞLE BELİRLİ YOLLARLA NESNE/OLAY/İNSANA YAKLAŞMA VE UZAKLAŞMA EĞİLİMLERİMİZ. ALKOL SATAN YERLERDEN UZAK DURMAK ZEKİ İNSANLARLA ARKADAŞLIK KURMAK
TUTUMLARIN ÜÇ BİLEŞENİDE GENELDE BİRBİRLERİ İLE UYUMLUDURLAR. BİR KİŞİYE OLUMLU DUYGULAR BESLİYORSAK ONA KARŞI OLUMLU İNANÇLARA SAHİP OLUR VE OLUMLU DAVRANIRIZ.
Tutum- Davranış ilişkisi Tutumlarımız her zaman davranışlarımıza yansımaz. 1934 yılında La Pierre adlı bir araştırmacının araştırması:çinlilere karşı yoğun ayrımcılık ve önyargının olduğu 19302lu yılların başında çinli bir çiftle beraber ABD yi dolaşmış,ziyaret ettikleri 250 otel ve lokantadan sadece biri tarafından reddedildiklerini saptamış.daha sonra bu otel ve lokantalara anket göndermiş ve çinlilere hizmet verip vermeyeceklerini sormuş, otellerin büyük çoğunluğu hizmet vermeyeceklerini söylemişler. Sonuç:bu araştırmaya dayanarak la pierre tutumların gerçek davranışların güvenilir yordayıcıları olmadıklarını öne sürmüştür.
Tutumları nasıl ediniriz? Erken yaşlarda tutum nesnesiyle olan ilişkilerimiz Aile içi etkileşim (ana baba faktörü-diğer aile büyükleri faktörü) Eğitimciler Arkadaşlar Toplumsal açıdan önemli kişiler Medya
TUTUMLARIMIZ HER ALANDA HAYATIMIZI YÖNLENDİRİR. MESLEK SEÇİMİNDE Kİ TUTUMLARIMIZ KARŞI CİNSLE İLİŞKİLERDEKİ TUTUMLARIMIZ ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİNDEKİ TUTUMLARIMIZ OTORİTEYLE(ANA BABA EĞİTMEN MÜDÜR VS) İLGİLİ TUTUMLARIMIZ ÜLKELERLE İLGİLİ TUTUMLARIMIZ
TUTUMLARIN ÖZELLİKLERİ GÜÇ DERECESİ KARMAŞIKLIK DİĞER TUTUMLARLA İLİŞKİ ÖGELER ARASI TUTARLILIK TUTUMLARDA TUTARLILIK
GÜÇ DERECESİ TUTUMUN BİLİŞSEL DAVRANIŞSAL VE DUYGUSAL ÖGELERİNİN TOPLAMIDIR. MEHMETİN, TIBBİ SEKRETER OLARAK ARŞİVLEMEDE BİLGİLİ OLMASI (BİLİŞSEL ÖGE), İŞİNİ SEVMESİ (DUYGUSAL ÖGE) , MEZUN OLDUĞU BÖLÜMDE ÇALIŞMASI (DAVRANIŞSAL ÖGE) TDS YE İLİŞKİN TUTUMLARININ GÜÇLÜ OLDUĞUNU GÖSTERİR.
KARMAŞIKLIK HER TUTUM ÖGESİ KARMAŞIKLIK TAŞIR. MEHMET, OMÜ DE TDS BÖLÜMÜ OLDUĞUNU BİLİR( BİLİŞSEL ÖGE).ANCAK AYNI ZAMANDA BU BÖLÜMÜN DERSLERİNİN BOŞ GEÇTİĞİNİ VE BÖLÜM MEZUNLARININ İŞ BULAMADIĞINI DA BİLİR.(KARMAŞIK BİLİSEL ÖGE) GÜL, AİLESİNDEN UZAKTADIR VE BUNDAN RAHATSIZLIK DUYUYORDUR ANCAK BU UZAKLIĞIN ONUN KENDİSİNE KATACAĞI OLUMLU ÖZELLİKLERİNDE FARKINDADIR.(KARMAŞIK DUYGUSAL ÖGE). ALİ, SİGARA İÇMENİN SAĞLIĞA ZARARLI OLDUĞUNU BİLİYORDUR ANCAK İÇİYORDUR.BU ARADA OKUL GAZETESİ İÇİN “SİGARANIN ZARARLARI” BAŞLIKLI BİR YAZI HAZIRLIYORDUR. (KARMAŞIK DAVRANIŞSAL ÖGE)
DİĞER TUTUMLARLA İLİŞKİ BİREYİN TUTUMLARI DİĞER TUTUMLARLA İLİŞKİLİ OLABİLECEĞİ GİBİ KOPUK TA OLABİLİR. AYSU, A ŞİRKETİNDA ÇALIŞMAKTA VE ŞİRKET, TUTUMLARINI ETKİLEDİĞİNDEN A ŞİRKETİNİN BEYAZ EŞYALARINI ALMAKTADIR. ORHAN İSE A ŞİRKETİNDE ÇALIŞIR ANCAK SATIN ALMA TUTUMU A ŞİRKETİNİN EŞYALARINA YÖNELİK DEĞİLDİR.
ÖGELER ARASI İLİŞKİ ARAŞTIRMALAR TUTUM ÖGELERİNİN BİRBİRLERİYLE TUTARLI OLDUĞUNU GÖSTERMEKTEDİR.TUTARSIZLIK VAR İSE TUTUMLAR DEĞİŞTİRİLİR. ALİ, YALAN SÖYLEMEMENİN AHLAKİ BİR ÖZELLİK OLDUĞUNU BİLİR(BİLİŞSEL ÖGE) DOĞRUYU SÖYLEYEN KİŞİLERDEN HOŞLANIR.(DUYGUSAL ÖGE) ANCAK KENDİSİ İLİŞKİLERİNDE DOĞRUYU SÖYLEMEKTEN KAÇINIR (DAVRANIŞSAL) BU ÖRNEKTE TUTARSIZLIK SÖZ KONUSUDUR.