HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ 10-14/03/2014
Osmoz (Suyun Difüzyonu) Ozmos, sıvı moleküllerin yarı-geçirgen zardan, çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru geçişidir. Hücre zarı, hücre içi sıvı (sitoplazma) ile hücre dışı ortam arasında bir sınır oluşturur. Bu iki ortamın yoğunluk farklarına göre hücre zarından su geçişi olur ve sıvı konsantrasyonu dengeye ulaşana kadar da bu geçiş devam eder
C) Osmotik Olaylar a)Hipertonik Ortam:(Yoğun Ortam) Bir hücre kendisinden daha yoğun ortama koyulursa su kaybederek büzülür. Bu olaya plazmoliz denir. b)Hipotonik Ortam (Az yoğun ortam): Plazmoliz olmuş yada normal bir hücreye kendisinden daha seyreltik bir çözeltiye koyarsak su alarak şişer.Bu olaya deplazmoliz denir. c) İzotonik Ortam(Denge Ortamı): Hücre izotonik ortama koyulursa dengeli bır madde alış verişi olur. Hemoliz: Hücreler çok seyreltik ortamlara ya da saf suya konulursa aşırı miktarda su alarak gerilirler. Bu gerilme sonucunda oluşan basınçla hayvan hücreleri patlar. Buna hemoliz denir.
D) Osmotik Kuvvetler a)Ozmotik basınç: Hücre içindeki çözünmüş maddenin hücre zarına yaptığı basınçtır. Çözünmüş madde miktarı arttıkça ozmotik basınç artar. b)Turgor basıncı: Hücre içindeki suyun hücre zarına yaptığı basınçtır. Bitki hücrelerinde kofullar tarafından düzenlenir.Turgor basıncı ile; *Otsu bitkilerin ve taze dokuların dik durması *Bazı ırganım (nasti) hareketleri *Stomaların açılıp kapanmasını sağlar
c) Emme Kuvveti: Ozmotik basınçtan turgor basıncının çıkarılması ile elde edilen kuvvettir. E.K=O.B-T.B şeklinde hesaplanır. * Yoğunlukla doğru orantılıdır.
Osmotik Olaylar ve Kuvvetler Alyuvarların zarından su düzenli olarak geçiş yapar. Eğer alyuvara çok fazla su girişi olursa, hücrenin ölümüne sebep olacak şekilde hücre çatlayabilir, yeteri kadar su girişi olmazsa hücre büzülür ve esnekliğini kaybeder. Normal koşullarda her iki yönde geçiş yapan suyun miktarı öyle hassas ayarlanmıştır ki, hücrenin hacmi sabit kalır. (a) İzotonik (Ozmotik basınçları eşit) (b) Hipotonik (Ozmotik basıncı, hücreninkinden düşük) (c) Hipertonik (Ozmotik basıncı, hücreninkinden yüksek)