durgun sularda yetiştiricilik Durgun sularda yetiştiriciliği etkileyen doğal faktörler; İklim kuşakları •Havuzlardaki yetiştiricilikte verimi etkileyen faktörler içinde, doğal iklim şartları •İklim kuşakları arasındaki verim farklılıkları, belirgindir.

Su miktarı: •Havuzlarda yapılan balık yetiştiriciliğinin yoğunluğu; kullanılan su miktarına ve uygulanan yemlemeye göre değişir. •Akar durumda bol miktardaki su, balık yetiştiriciliği için büyük bir avantajdır.

Bol Akarsu; •Büyümeyi önleyici faktörleri ortamdan uzaklaştırır. •Bol miktarda O2sağlar ve stoklama yoğunluğunu arttırır. •Üretim durgun sulara göre 100 ile 1000 kat daha fazla olabilir.

Su Kalitesi Soğuk su balıkları yetiştiriciliği; su kanallarında ve su değişim oranının yüksek olduğu şartlarda yapılır. Su değişimi; Metabolizma artıklarını ortamdan uzaklaştırır, Patojen organizma yoğunluğunu seyreltir.

Ilık su balığı yetişiriciliği, su değişimini gerektiren bir yetiştirme şekli değildir. Ilık su balıkları genelde yüksek kaliteli suya ihtiyaç gösterir, Bazı türler ise çevre şartlarındaki değişimlere geniş tolerans gösterir.

Ilık su balıkları; Soğuk su balıklarına göre sıcaklık değişimlerine ve daha düşük erimiş O2 ihtiyacına karşı daha dayanıklıdır. Ilık sular soğuk sulara göre daha yüksek sıcaklığa sahip olduğundan, taşıdığı O2 miktarı daha azdır.

Ilık su Soğuk su Patojen organizmaların üreme oranları Hastalık Stoklama oranı

Su kalitesini etkileyen faktörler: Fiziksel Kimyasal Biyolojik

Fiziksel faktörler: Sıcaklık, ışık periyodu, su akım hızı (debi) gibi parametreler Fiziksel faktörler iklim şartlarına bağlı olduğundan, kimyasal faktörlere göre daha yavaş gelişir ve sucul organizma popülasyonun azalmasında daha fazla etkilidir.

Kimyasal faktörler: Erimiş gazlar, pH, elektriksel iletkenlik, azot- fosfor bileşikleri, inorganik iyonlar ve alkalilik gibi parametreleri kapsar. •Sucul sistem içerisinde oluşan kimyasal olaylar su içi canlılarının yaşamsal faaliyetlerindeki optimum şartları aşabilir.

Biyolojik faktörler Su kalitesini etkileyen biyolojik faktörler iç ve dış faktörler olarak iki şekilde incelenebilir. En önemli dış faktörler: Patojenler, spesifik olmayan düşmanları ve besine ortak olan türlerdir. İç faktörler ise birey fizyolojisi ve onun çevre ile olan ilişkilerindeki tepkidir.

Sınırlandırıcı faktörler Balığın yaşaması, Büyümesi, Üremesi için gerekli ihtiyaçlarıdır.

Su sıcaklığı Oksijen miktarı Gazların emilme oranı Balığın metabolizma hızını Patojen organizmaların hayat potansiyelini etkiler Çevresel faktörler içerisinde en önemlisi Yüksek sıcaklıklara olan tolerans; ılık su balıklarını soğuk su balıklarından ayırır. Düşük sıcaklıklara olan tolerans; ılık su balıklarını, tropikal balıklardan ayırır.

Su sıcaklığı ile üretim ilişkisi Su ürünleri yetiştiriciliğinde diğer faktörlerin uygun olmasına karşılık suyun sıcaklığının türün optimum gelişmesine uygun olmaması, verimi önemli derecede etkiler. Ilık su balıkları, sıcaklığa karşı geniş tolerans gösterdikleri halde, su sıcaklığındaki ani değişimler balığın sağlığı üzerinde olumsuz etki yapar (± 3o C).

Işık periyodu: Işık periyodunun, ılık su balıklarının yaşamları üzerinde önemli derecede etkisi yoktur. Bazı türlerde düşük ışık yoğunluğu yemleme aktivitesini artırır ve yetiştirme ortamı etrafındaki dış etkenlerden etkilenmeyi azaltır.

Su akış hızı: Balıklarda, su akımına karşı yüzme eğilimi vardır. Hızlı su akımı yem alma aktivitesini etkiler. Hızlı akış, uzun süre devam ederse, yorgunluğa neden olur. Su akış hızı üretim alanını ve yetiştirilecek türü tespit etmede etkilidir. Tabanda yaşayan bentik türler, yumuşak zeminli yerleri ve düşük su akışını tercih eder.

Çözünmüş oksijen Çözünmüş oksijen seviyesi, suyun kalitesini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Suda yeterli seviyede oksijen yoksa; balıklar stres altında kalarak hastalıklara ve parazitlere kolayca yakalanırlar. Oksijen yetersizliğinde balıklar yemi alamayacaklarından, büyüme ve yem değerlendirme faktörleri bozulacaktır. Yem kaybı olacaktır.

Sularda oksijen kaynağı; atmosfer ve fotosentezdir. Mekanik havalandırma ile oksijen seviyesi artırılabilir. Oksijen, solunum ile tüketilir. Gündüz fotosentez yapan organizmalar, fazla oksijen üretirler. Gece bitkiler ve hayvanlar solunum yaparlar dolayısıyla oksijen üretimi yoktur. Oksijen, organik maddelerin bakteriler tarafından parçalanmasında da tüketilir.

Oksijen tüketimi Sıcaklık artışına Sucul organizma büyüklük azalmasına bağlı olarak artar. Yemlenmiş balığın yemlenmemiş balığa göre oksijen tüketimi % 20-30 daha yüksektir. Su ürünlerinde oksijen tüketimi 0.006-0.04 mg O2/1000kg balık / gün arasında değişir.

Çözünmüş oksijen ihtiyacı Hayatın devamı için yeterli ve sürekli çözünmüş O2 gereklidir. 2mg/lt gibi çok düşük seviyede O2, balıkların çoğunda yem alımını durdurur. Hareket kabiliyetini azaltır. Kapalı üretim sistemlerinde, yeterli O2 seviyesini özellikle yemleme süresince muhafaza etmek gereklidir. Suda çözünmüş oksijen 5mg/lt ve daha fazla olmalıdır. Bazı türler, daha düşük oksijene tolerans gösterir; Tilapya türleri 1 mg/lt O2 Kanal yayını 2-3mg/lt O2 rahatsız olmadan yaşayabilirler. Kaynak: Atay, D, Aydın, F, Yavuzcan, H. 2002. Su Ürünleri Yetiştirme İlkeleri . Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü Ders Kitabı