ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ (AHP) Doç.Dr.Aydın ULUCAN

ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ (AHP) Çok kriterli karar problemlerinde alternatifler arasından seçim yapmada kullanılan bir tekniktir. Tekniğin temelinde ikili karşılaştırmalar ile seçim yapılması yatmaktadır. İş dünyasının her alanında yaygın uygulamaları vardır.

Finansal Uygulamaları Yatırım Enstrümanlarının Yatırım Profiline Uygunluğunun belirlenmesi Kredi Başvurularının değerlendirilmesi Portföy Karması Oluşturulması Borç Derecelendirilmesi Doğrudan Yabancı Sermaye Kararlarının Verilmesi

AHP Aşamaları Amacın, Kriterlerin, Karar Alternatiflerinin belirlenmesi ve Hiyerarşinin Oluşturulması Kriterlerin İkili Karşılaştırmalarının Yapılması Alternatiflerin her bir kriter için ikili karşılaştırmalarının yapılması

AHP Aşamaları Normalize Edilmiş İkili karşılaştırma matrislerinin hazırlanması (her sütunu, sütun toplamına bölerek) Öncelik Vektörünün oluşturulması (her satırın ortalaması alınarak elde edilir) Böylece Kriter Ağırlıklarının Belirlenmesi ve o kritere göre alternatif skorlarının belirlenmesi

AHP Aşamaları Tutarlılığın test edilmesi AHP skorlarının oluşturulması Değer Tercih 1 3 5 7 9 Eş düzeyde tercih edilir Daha fazla tercih edilir Kuvvetle tercih edilir Çok kuvvetle tercih edilir Aşırı derecede tercih edilir

Uygulama: İş Seçim Kararı Kriterler: Yüksek Başlangıç Ücreti İşin Olduğu Şehirdeki Yaşam Kalitesi İşe Duyulan İlgi İşin Aileye Yakınlığı Alternatifler İş1 İş2 İş3

Uygulama: İkili Karşılaştırmalar

Uygulama: İkili Karşılaştırmalar

Kriter Ağırlıklarının Hesaplanması G5: 1/ [1+(1/5)+(1/2)+(1/4)]=0.5128 L5: (0.5128+0.5+0.5+0.5333)/4=0.5115

Bu ağırlıklar tutarlı mı? RI = 0.00 0.58 0.90 1.12 1.24 1.32 1.41 for n = 2 3 4 5 6 7 8

Bu ağırlıklar tutarlı mı? N5= (1*0.5115)+(5*0.0986)+(2*0.2433)+(4*0.1466)=2.0774

Tüm bu işlemler kriterlere göre alternatif skorlarını belirlemek için de yapılacaktır

Uygulama 2 The president of Pegasus Corporation is trying to decide which of three candidates (denoted as candidate A, B and C) to hire as the firm’s new vice president of Marketing. The primary cirteria the president is considering are each candidate’s leadership ability, interpersonal skills, and administrative ability. After carefully considering their qualifications, the president used AHP to create the following pairwise comparisison matrices for the three candidates on the various criteria:

Next, the president of Pegasus considered the relative importance of the three criteria. This resulted in the following pairwise comparisison matrix:

a. Use AHP to compute scores for each candidate on each of the three criteria, and compute weights for each of the three criteria. b. Was the president consistent in making pairwise comparision? c. Compute the weighted average score for each candidate. Which candidate should be selected according to your result?