END3061 SİSTEM ANALİZİ VE MÜHENDİSLİĞİ

... konulu sunumlar: "END3061 SİSTEM ANALİZİ VE MÜHENDİSLİĞİ"— Sunum transkripti:

1 END3061 SİSTEM ANALİZİ VE MÜHENDİSLİĞİ
BİR ÇOK AMAÇLI KARAR VERME TEKNİĞİ: ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ (AHP)

2 AHP Karar seçeneklerini sıralayıp aralarından birini belirtilen çoklu ölçüte göre seçmeyi sağlayan sayısal bir yöntem Her bir karar seçeneğine karar vericinin ölçütlerini ne kadar sağladığını gösteren sayısal puanlar verilir.

3 Standart Tercih Sıralamaları
Tercih Düzeyi Sayısal Değer Equally preferred 1 Moderately preferred 3 Strongly preferred 5 Very strongly preferred 7 Extremely preferred 9 Notice that it is a ranked scale.

4 AHP’nin Uygulanması A ve B ürünleri arasında maliyet ve kalite ölçütlerine göre seçim yapılacaktır. A ürününün maliyeti 60 YTL ve kalitesi ortalamanın üstündedir. B ürününün maliyeti 15 YTL ve kalitesi orta düzeydedir. This is a very simplistic the problems can be very complex also.

5 A ve B ürünleri için karar matrisleri
B’nin fiyatı A’ya göre daha düşük olduğundan B’nin A’ya göre tercih edilme düzeyi 7 olarak belirlenmiş olsun. Bu durumda A’nın B’ye göre tercih edilme düzeyi 1/7 olur. MALİYET A B A /7 B Notice that the reciprocal are the same color of the corresponding. I did this to identify which reciprocals went with which one. KALİTE A B A B /

6 Örnek Problem Bir şirket, yeni bir tesis için 3 olası yerleşim yeri arasında AHP’yi kullanarak seçim yapacaktır: Dikkate alınacak karar ölçütleri: arazi fiyatı tedarikçilere olan mesafe işçilik kalitesi işçilik ücretleri

7 Karar Ölçütleri ve Tercih Matrisleri
MESAFE A B C A /3 B / /9 C İŞÇİLİK A B C A / B C / FİYAT A B C A B / /5 C / Again reciprocals having corresponding colors of each other. ÜCRETLER A B C A / /2 B C /

8 Adım 2 FİYAT A B C A 1 3 2 + + + B 1/3 1 1/5 + + + C 1/2 5 1
B / /5 C / = 11/ /5 Önce her bir sütundaki değerler toplanır.

9 Adım 2 Her bir sütundaki değerler, o sütun toplamına bölünür.
FİYAT A B C A 1/(11/6) = 6/ /9 = 3/ /(16/5) = 5/8 B (1/3)/(11/6) = 2/ /9 = 1/ /5)/(16/5) = 1/16 C (1/2)/(11/6) = 3/ /9 = 5/ /(16/5) = 5/16 = Her bir sütundaki değerler, o sütun toplamına bölünür. DİKKAT: her bir sütundaki değerlerin toplamı 1’dir.

10 Adım 3 Her satırın ortalaması hesaplanır. FİYAT A B C Satır Ortalaması
1.000 Each answer was rounded to the the thousandths to keep uniformity and simplicity in the mathematics. Each row was divided by 3 to find the average because there were three locations if there were 5 then you would have to divide by 5 to find the average. Her satırın ortalaması hesaplanır.

11 Adım 4 Tüm ölçütler için benzer işlemler yapılır. Aşağıdaki değerler elde edilir. Yerleşim Fiyat Mesafe İşçilik Ücretler A B C Again all answers were rounded to the thousandths place.

12 Adım 5 Ölçütleri önem derecesine göre sıralama
Ölçütler Fiyat Mesafe İşçilik Ücretler Fiyat / Mesafe İşçilik / / Ücretler / / / Using the Standard preference table to determine each ones’ rank.

13 Adım 6-9 Adım 1-4, yeni matrislerle tekrar edilir. Sonuç aşağıdaki gibi olmalıdır: Ölçüt Fiyat Mesafe İşçilik Ücretler Satır Ortalaması Fiyat Mesafe İşçilik Ücretler 1.000

14 Satır ortalaması = Ölçüt için tercih vektörü
Fiyat Mesafe .6535 İşçilik Ücret

15 Son Hesaplamalar Ölçüt matrisinin tercih vektörüyle çarpılması X
Fiyat Mesafe İşçilik Ücretler Yerleşim Fiyat Mesafe İşçilik Ücretler A B C X Yerleşim A puanı = .1993(.0512) (.2819) (.1790) (.1561) = .3091 Yerleşim B puanı = .1993(.1185) (.0598) (.6850) (.6196) = .1595 Yerleşim C puanı = .1993(.3803) (.6583) (.1360) (.2243) = .5314

16 Sonuçlar Yerleşim Puan A .3091 B .1595 C .5314 1.0000
Puanlara göre, C yerleşim yeri seçilmelidir.

17 AHP’nin Güncel Kullanımı
Expert Choice adlı yazılım, büyük uygulamalar için kolaylık sağlamaktadır. Bazı kullanıcılar: Ford Motor Company Sprint PCS Amerikan Tarım Bakanlığı (USDA) Amerikan Donanması Birleşik Krallık Sağlık Bakanlığı Ferrari SpA in Italy To learn more about Expert Choice and their customers go to