ENDÜSTRİ BİTKİLERİ

TARLA BİTKİLERİ 1 .Tahıllar ve Yemeklik Baklagiller a. Serin İklim Tahılları b. Sıcak İklim Tahılları c. Yemeklik Baklagiller 2.Endüstri Bitkileri a. Lif Bitkileri b. Nişasta Şeker Bitkileri c. Yağ Bitkiler d. Tütün İlaç ve Baharat Bitkileri 3.Yem Bitkileri Çayır ve Meralar a. Yem Bitkileri b. Çayır ve Meralar

PATATES

Familya : Solanaceae (Patlıcangiller) Cins : Solanum Tür : Solanum tuberosum L. (n=24) (tuberosum, andigena)

Orjini Güney Amerika. Avrupa’ ya ilk defa süs bitkisi olarak getirilmiştir. Besleme değeri yüksek. Son derece kaliteli proteine sahiptir. Diğer bitkilere göre birim alandan daha fazla verim vermektedir.

Kullanımı Yemeklerde kullanılır. Gıda sanayinde çeşitli şekillerde (patates unu, püresi, cips, hazır çorba vb.) işlenerek yine yemeklik olarak kullanılır. Nişasta elde edilir. Patates nişastası, gıda, şekercilik, dokuma, kağıt ve tutkal sanayinde kullanılır. Alkol üretiminde kullanılır. Yumruları doğrudan doğruya ve ayrıca fabrika artıkları hayvan yemi olarak kullanılır. Ayrıca patateste B1 , B2 ve C vitaminleri de bulunmaktadır.

MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ Toprak altı organları Toprak üstü organları Kök Sap Stolon Yaprak Yumru Çiçek Meyve

Kök Patates saçak köklü bir bitkidir. Kökleri 60-70 cm derine, 30-40 cm yanlara yayılır.

Stolon Gövdenin yer altında devam eden kısmıdır. Ana sap ile yumru arasında besin alışverişini sağlayan organdır. Stolanların ucunda yumru oluşur. Stolonların uzunluğu önemli bir çeşit özelliğidir. Yabani patateslerde daha uzundur.

Kök ile Stolon arasındaki benzerlikler Gerek kökler, gerekse stolonlar toprak altı organlarıdır Kökler ve stolonlar dikilen tohumluk yumrudan meydana gelirler Kök ile Stolon arasındaki Farklılıklar Kökler stolonlardn daha uzundur. Kökler yerçekimi istikametinde gelişirken, stolonlar yere yatay gelişir. Köklerin rengi gri veye toprak rengi iken, stolonla beyazdır. Kökler stolonlara göre daha incedir. Kökler su ve besin maddelerini yapraklara doğru taşırken, stolonlar ters istikamette yapraklardan yumrulara taşırlar. Kökler topraktan çıkınca ölürken, stolonlar gövde gibi yeşil renk alır

Yumru Gövdenin değişikliğe uğramış halidir ve bitkinin esas depo organıdır. Göbek ve taç olmak üzere iki ucu vardır. Yumru büyüklüğüne ve çeşide göre değişmekle beraber 2-14 arasında göz bulunur

Yumru boyuna incelendiğinde, dıştan içe deri, kabuk (korteks), damar sistemi, depo parankiması ve öz kısımlarından oluştuğu görülür. Deri, yumrunun dışında koruyucu ince bir tabakadır. Korteks derinin altındaki tabakadır ve protein ve nişasta içerir.

Damar sistemi, yumru ve gözleri ile diğer bitki kısımlarını birbirine bağlar. Depo parankiması, en önemli depo dokusudur. Öz, yumrunun tam merkezinde bulunan kısımdır.

Yumru şekilleri; yuvarlak, oval, yuvarlak-oval, uzun ve uzun-oval’dir. Mutfaklarda ve fabrikalarda yuvarlak veya oval, düzgün şekilli yumrular tercih edilir. Böyle yumrular kolay soyulur ve kabuk firesi az olur. Yumru şekline toprak yapısının etkisi büyüktür. Kumlu topraklarda yumrular yuvarlak, killi ağır topraklarda uzun olmaktadır. Taşlı, çakıllı topraklarda ise düzensiz şekilli yumrular oluşur. Yumru büyüklüğü çevre ve yetişme şartlarına göre değişir. Patates alınıp-satılırken, orta irilikte (80-120 g) yumrular tercih edilir. Yumrunun kabuk rengi, açık veya koyu kahverengi, sarı, kırmızı, mavi veya mor olabilir.

Yumrudaki gözlerden gelişen sürgünlerin oluşturduğu, üzerinde dal, yaprak, çiçek ve meyveleri taşıyan organdır. Yumrudan gelişen sap sayısı 3-5 adettir. Bitkinin boyu çeşide, iklim ve toprak şartlarına bağlı olarak 20-150 cm arasında değişir. Ortalama 30-50 cm’dir. Saplar dik ya da yatık olarak büyürler. Ana dallardan yan dallar gelişir.

Yaprakları bileşik yapraklıdır ve yaprakçık sayısı 3-11 arasında değişir. Yaprakçıklar karşılıklı olarak yaprak sapına dizilmiştir. Uçtaki yaprak tektir. Yapraklar spiral olarak gövde üzerine yerleşmiştir. Yaprakçıklar ana eksene direk ya da küçük yaprakçık sapları ile bağlanır.

Patates çeşitlere göre az veya çok çiçeklenir Patates çeşitlere göre az veya çok çiçeklenir. En önemli etken sıcaklıktır. Çiçekler dalların uç kısımlarından ya da üst yaprakların koltuklarından çıkar ve toplu salkım şeklinde bulunur. Çiçekte; 5 adet çanak yaprak, 5 adet taç yaprak, 5 adet erkek organ ve 1 adet dişi organ bulunur. Taç yaprakları beyaz, pembe veya viyole renktedir. Hem kendine, hem yabancı döllenir.

Fındık büyüklüğünde, kahverengi, küremsi meyveleri oluşur Fındık büyüklüğünde, kahverengi, küremsi meyveleri oluşur. Meyvede 100-150 tohum bulunur. Bin tohum ağırlığı 1000 g’dır.