Cerrahi Enfeksiyonlar, Cerrahi alan Enfeksiyonları, Profilaksi Şeması

A – Cerrahi Enfeksiyonlar Cerrahi klniklerin yükünü arttıran Yatış süresini uzatan Bazen yeni cerrahi girişim ihtiyacı doğuran Maliyeti arttıran Iş gücü kaynı nedeni Mortalitenin yükselmesi SORUNDUR !

Cerrahi Enfeksiyonlar Cerrahi girişimi izleyen dönemde cerrahi alanı ilgilendiren (yara enfeksiyonu, karın içi apseler vb.) Tedavisi için cerrahi girişim ihtiyacı duyulan enfeksiyonlar (meme apsesi, panaris vb.) Diğer bir grup ise nasokomial enfeksiyonlar Bu başlık altınca inceleyeceğiz konular

Tarihçe Lister asepsi ve antisepsi alanında gözlem ve deneyimleri Semmelweis’ın elleri hipoklorid solüsyonu ile yıkaması sonrası fark ettiği puerperal sepsistedi azalma Erlich ile başlayan ve İan Fleming ile ortaya çıkan antibiyotikler Halstedt’in lastik eldiven kullanımı Günümüzdeki cerrahi profilaksi ve tedavinin kilometre taşlarıdır.

Cerrahi Enfeksiyonlar Enfeksiyonun klasik kardinal belirtilerinin takibi ve gözlemlenmesi çok önemlidir; kızarıklık, ağrı, lokal ısı artışı, şişlik Ayrıca; ameliyat sonrası hastanın iştahının kesilmesi, uykusuzluk çekmesi, etraf ile ilgisinin azalması, karında gerginlik, susuzluk hissi, dil kuruluğu, idrar miktarında azalma uyarıcı olmalıdır. Yapılması gerekenler; hastanın gün içinde bir kaç kez gözlenmesi, iletişişm kurulması, hastanın tüm koşullarda gözlenmesi gibi bir protokol oluşturulmalıdır. Yani cerrah beş duyusunu açık tutmalıdır.

Relative Percentage by Site of Infection Hastane Enfeksiyonlarında En sık Mikroorganizmalar (NNIS 1989–1998) Medikal & Cerrahi Relative Percentage by Site of Infection Pathogen All Sites BSI Pneumonia SSI n=235,758 n=50,091 n=64,056 n=22,043 Coag-neg Staph 14.3 39.3 2.5 13.5 S aureus 11.4 10.7 16.8 12.6 Enterococci spp. 8.1 10.3 1.9 14.5 P aeruginosa 9.9 3.0 16.1 9.2 Enterobacter spp. 7.3 4.2 10.7 8.8 E coli 7.0 2.9 4.4 7.1 C albicans 6.6 4.9 4.0 4.8 K pneumoniae 4.7 2.9 6.5 3.5 Others 30.7 21.8 37.1 26.0 Examination of data from the NNIS from 1989 through 1998 documents that Gram-positive organisms are the most common pathogens associated with nosocomial infections in the intensive care unit. This study, which evaluated more than 235,000 isolates in both medical and surgical ICU patients, demonstrated that coagulase-negative Staphylococcus and S aureus were the two most common pathogens isolated from all nosocomial infections. These two organisms also accounted for the majority of bloodstream and surgical site infections in the ICU. BSI=bloodstream infection; SSI=surgical site infection. Fridkin SK et al. Clin Chest Med. 1999;20:303-316.

Patogenez Cerrahi enfeksiyonların oluşması için doğal savunma engeli olan cilt-mukoza epitel devamlılığının bozulması Enfeksiyon etkeninin/etkenlerinin bulaşması Potansiyel virulansın aktif hale gelmesi gerekir. Kısacası; saldırı-savunma dengesinin saldıran lehine bozulması ile enfeksiyonlar ortaya çıkar.

Konak direncinde azalma Bakteri dozu Virülans Konak direncinde azalma Enfeksiyon Riski In a nonsurgical infection, the virulence of the pathogen, bacterial dose, and impaired host resistance are all equivalent to one another. However, in a surgical infection, the bacterial dose and impaired host resistance play the major roles in infection, while virulence is less of a factor.

Patogenez Enfeksiyon etkeni Organizmaya ait faktörler Lokal faktörler Enfeksiyonun derecesini, yaygınlığını, mortalite ve morbiditeyi belirler.

Patogenez – 1) Enfeksiyon etkeni Klostridium, stafilokok, streptekok türleri ekzotoksinleri ile doku harabiyetine yol açarken, özellikle gram negatif bakteriler daha çok endotoksinleri ve sitokinler ile olayları başlatırlar. Endotoksik şok; hipotansiyon, pıhtılaşma bozuklukları, karaciger ve böbrek yetmezliği, sonunda multipl organ yetmezliği ile sonuçlanabilen tablodur.

Patogenez – 1) Enfeksiyon etken Stafilokoklar; kasık, perine, koltuk altı deri florasını oluşturur. Daha çok nekroz ve cerahatlenmeye, apseleşmeye neden olur.(fronkülit, karbonkül, meme ve perine apseleri, yağ kisti enfeksiyonları gibi)

Fronkül

Paronişi

Hiradenitis

Meme apsesi

Perirektal apseler

Patogenez – 1) Enfeksiyon etken Staph. Aureus, osteomiyelit, damar içi kateter uygulamaları, arteriel greft enfeksiyonlarında daha çok etkendir.

Patogenez – 1) Enfeksiyon etken Streptokoklar; daha çok bağ dokusu içine ve lenfatik yayılım gösterir. Bu nedenle selülit, lenfanjit gibi yoğun inflamasyon reaksiyonu ön planda olan enfeksiyonlar vardır.

Patogenez – 1) Enfeksiyon etken Yanık ünitelerinde streptekok infeksiyonlarına sıklıkla rastlanılır. Ayrıca çocuk cerrahisinde splenektomi sonrası sepsisin başlıca nedenidir. Strep. Faecalis ise özellikle kolon cerrahisi ve üriner sistem kateterizasyonunda ağır enfeksiyon tablosuna yol açtığı bilinir.

Patogenez – 2) Organizmaya ait faktörler Deri ve mukoza enfeksiyon etkenlerinin dokuya girişimlerine karşı ilk engeli oluştururlar. Ayrıca ek olarak epitelden salgılanan lipid yapısındaki maddeler, mide asidi gibi bariyerlerde etkendir.

Patogenez – 2) Organizmaya ait faktörler Cerrahi kesi bu bariyeri ortadan kaldırır. vücudun doğal direnç mekanizması devreye girer. Opsonin, kompleman sistemi devreye girer, fagositoz için makrofajlar, PLN,monositler kesi yerine ulaşır. Daha önce bu etkenlerle karşılaşmış ise B lenfositlerin oluşturduğu IgM, IgG yapısındaki antikorlar, T lenfositleri devreye girer. Ayrıca; Kompleman sitemi, pıhtılaşma mekanizmaları, kinin, lökotrşenler, sitokinlerin aktivasyonu vücud direncinde rol alır.

Patogenez – 2) Organizmaya ait faktörler Vücud direncini etkileyen faktörler Beslenme bozuklukları Cerrahi girişim Travma Yanıklar Kanserler Kemoterapi Transplantasyonda kullanılan ilaçlar ve steroidler Ek hastalıklar(DM, Kalp hast, otoimmun hast, KOAH vb.)

Patogenez – 3) Lokal faktörler Yabancı cisim varlığı Ölü doku varlığı Sıvı toplanması, ödem Periferik arter ve ven bozuklukları Şok tablosu

Patogenez – 3) Lokal faktörler William Halsted çağından bu yana enfeksiyon oluşmadan doku tamiri, yani primer yara iyileşmesinin olmazsa olmazları tariflenmiştir: Dokuya kibar davranma, zedelememe Ölü boşluk ve ölü doku bırakmama Potansiyel boşlukları drene etme Anastomozda gerginliğe, dolayısıyla hipoksiye yol açmamak Canlılığı olan, kanlanması mevcut dokularda cerrahi yapma

B- Cerrahi Alan Enfeksiyonu (CAE) CAE cerrahi girişimden sonra, implant yoksa 30 güne kadar gelişen enfeksiyonlar, eğer implant konulmuşsa 1 yıla kadar gelişen enfeksiyonlardır. (Awad et al. (2009). Çoğu CAE cerrahiden sonra ilk 2-3 haftada olur. (Ramos et al. 2008).

Cerrahi Alan Enfeksiyonları (CAE) Hastane enfeksiyonlarının en sık 2.nedeni (14%–16%) Cerrahi hastalarda en sık hastane enfeksiyonu nedeni (38%) 2/3 insizyonel 1/3 cerrahi sırasında girilen organ veya boşluk 7.3 postop ek hastane günü ve ek $3,152 maliyet Surgical site infections are the third most common type of nosocomial infection accounting for 14% to 16% of all infections. Among surgical patients, however, SSIs are the most common nosocomial infection, observed in 38% of cases. Two-thirds of these infections are due to the incision, whereas one-third are due to infection of the organs or spaces during surgery. Surgical site infections result in an additional 7.3 postoperative days at an added cost of $3,152. Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.

Yüzeyel İnsizyonel CAE Enfeksiyon, cerrahi girişimden sonraki 30 gün içinde gelişir ve sadece insizyon bölgesinde deri ve subkutan dokuları içerir. Yüzeyel insizyonel CAE Deri Subkutan doku The first type of surgical site infection is the superficial incisional surgical infection which occurs within 30 days post-op and involves only the skin or subcutaneous tissue. Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.

Derin İnsizyonel CAE Enfeksiyon, implant yoksa cerrahiden sonraki 30 gün içinde gelişir; veya implant konmuşsa 1 yıl içinde gelişebilir. Enfeksiyon cerrahi ile ilişkili görülür ve derin yumuşak dokuları, (fassia ve kas tabakaları) içerir. Derin insizyonel CAE Yüzeyel insizyonel CAE A more serious SSI is a deep incisional surgical infection, which extends past the superficial layer. The infection occurs within 30 days post-op only if no implant is left in place or within 1 year if implant is in place and the infection appears to be related to the operation and the infection involves the deep soft tissue, which include the fascia and muscle layers. Derin yumuşak doku (fassia & kas) Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.

Organ/Boşluk CAE Enfeksiyon, implant yoksa cerrahiden sonraki 30 gün içinde gelişir; veya implant konmuşsa 1 yıl içinde gelişebilir. Enfeksiyon cerrahi ile ilişkili görülür ve cerrahi sırasında açılan/manipüle edilen insizyon dışında anatominin herhangi bir parçasını içerebilir. Yüzeyel insizyonel CAE Derin insizyonel CAE The most extensive of these surgical infections involves the organs and the space surrounding the organs. These infections can occur within 30 days post-op if no implant is left in place or within 1 year if an implant is in place and the infection appears to be related to the operation and the infection involves any part of the anatomy, other than the incision, which was opened or manipulated during the operation. Organ/boşluk CAE Organ/boşluk Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.

Konak direncinde azalma Enfeksiyon Riski Bakteri dozu Virülans Konak direncinde azalma In a nonsurgical infection, the virulence of the pathogen, bacterial dose, and impaired host resistance are all equivalent to one another. However, in a surgical infection, the bacterial dose and impaired host resistance play the major roles in infection, while virulence is less of a factor.

Konak direncinde azalma Bakteri dozu Virülans Konak direncinde azalma Enfeksiyon Riski In a nonsurgical infection, the virulence of the pathogen, bacterial dose, and impaired host resistance are all equivalent to one another. However, in a surgical infection, the bacterial dose and impaired host resistance play the major roles in infection, while virulence is less of a factor.

Cerrahi Enfeksiyon Riski Bacterial dose Virulence Impaired host resistance Bacterial dose Virulence Impaired host resistance In a nonsurgical infection, the virulence of the pathogen, bacterial dose, and impaired host resistance are all equivalent to one another. However, in a surgical infection, the bacterial dose and impaired host resistance play the major roles in infection, while virulence is less of a factor.

CAE – Yara Sınıflaması 1- TEMİZ YARA İnflamasyon olmayan Solunum,Sindirim,Genital Sistemlere veya Enfekte Üriner Sisteme girilmeyen 2- TEMİZ-KONTAMİNE Kontrollü olarak Solunum,Sindirim,Genital Sistemlere veya Üriner Sisteme girilen Sıradışı kontaminasyonun olmadığı

CAE – Yara Sınıflaması 3- KONTAMİNE Steril teknik açısından problemli olan ameliyatlarda Sindirim sisteminden akıntı olan Akut pürülan olmayan inflamasyonlu yaralar 4- KİRLİ-ENFEKTE Cansız doku içeren Enfeksiyonlu, travmatize yaralardır

CAE – Yara Sınıflaması Sınıf 1 = Temiz Sınıf 2 = Temiz kontamine Sınıf 3 = Kontamine Sınıf 4 = Kirli, enfekte Profilaktik Antibiyotik endike Surgical site infections are categorized into four classes depending on wound type. Class 1 is a clean wound, class 2 is a clean contaminated wound, class 3 is a contaminated wound, and class 4 is a dirty infected wound. Terapötik antibiyotik Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.

CAE – Risk Derecelendirme NNIS Projesi CAE riski ile ilişkili 3 bağımsız değişken Kontamine veya kirli/enfekte yara sınıflaması ASA > 2 Ameliyat süresi > 75. persentil yapılan spesifik operasyonun Three independent variables have been shown to be associated with surgical skin infection risk through the National Nosocomial Infections Study. These include an ASA greater than 2, classification of the wound as contaminated or dirty, and length of operation being longer than the 75th percentile of the specific operation being performed. NNIS. CDC. Am J Infect Control. 2001;29:404-421. NNIS=National Nosocomial Infections Surveillance.

Amerikan Anesteziyoloji Derneği (ASA) hasta değerlendirme sınıflaması YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİ Amerikan Anesteziyoloji Derneği (ASA) hasta değerlendirme sınıflaması ASA Skoru Operasyon Öncesi Fizyolojik Durum 1 Sağlıklı 2 Hafif sistemik bulgular 3 Aktiviteyi sınırlayan ciddi sistemik hastalık 4 Devamlı yaşamsal tehdit oluşturan hastalık 5 Operasyon yapılsa da yapılmasa da 24 saat içinde ölüm beklenen hastalar

CAE – Yara sınıfı vs NNIS Sınıfı Yara sınıfı Tüm NNIS 0 NNIS 1 NNIS 2 NNIS 3 Temiz 2.1% 1.0% 2.3% 5.4% N/A Temiz kontamine 3.3% 2.1% 4.0% 9.5% N/A Kontamine 6.4% N/A 3.4% 6.8% 13.2% Kirli enfekte 7.1% N/A 3.1% 8.1% 12.8% Tümü 2.8% 1.5% 2.9% 6.8% 13.0% This chart compares the wound class for surgical site infections with the NNIS classes. Although the risk of infection increases within the wound classification, it has been shown to be also dependant within each wound class on the NNIS classification. NNIS. CDC. Am J Infect Control. 2001;29:404-421.

CAE – Hasta ile İlgili Faktörler Yaş Diabet HbA1C ve CAE Glukoz > 200 mg/dL postoperatif süre (<48 hours) Nikotin kullanımı: primer yara iyileşmesini geciktirir Steroid kullanımı: tartışmalı Malnütrisyon: tartışmalı Obezite: idealden 20% üst Uzun preoperatif kalış Preoperatif burunda Staphylococcus aureus kolonizasyonu: belirgin ilişki Perioperatif transfüzyon: tartışmalı Uzak bölgelerde enfeksiyon varlığı Bağışıklık yanıtında azalma This slide shows risk factors for patients who are considered to be at a higher risk for surgical site infection. High-risk characteristics include advanced age, diabetes, smoking, poor nutritional status, obesity, coexisting infections at a particular body site, and altered immune response, among other factors. Prolonged preoperative stay is also a risk, depending on the severity of illness and comorbid conditions. There is also a significant association between preoperative nares colonization with Staphylococcus aureus and surgical site infection. Perioperative transfusion remains a controversial issue. Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.

CAE – Ameliyat ile İlgili Faktörler Ameliyat sahasında yabancı cisim Cerrahi drenaj Cerrahi teknik Kötü hemostaz Ölü doku temizliğinde yetersizlik Doku travması Cerrahi skrub süresi Vücut ısısının korunması Deri antisepsisi Preoperatif traş Operasyon süresi Antimikrobiyal profilaksi Ameliyathane havalandırılması Alet sterilizasyonunun uygunluğu Both operation factors and patient characteristics may influence the risk of surgical site infection. Depending on the conditions of the operation a patient can be at an even greater risk of infection. These factors can include duration of surgical scrub, maintenance of body temperature, the use of skin antisepsis, preoperative shaving, duration of the operation, antimicrobial prophylaxis, ventilation of the operating room, inadequate sterilization of instruments, the presence of foreign material at the surgical site, surgical drains, and surgical technique. Poor surgical technique includes poor hemostasis, failure to obliterate dead space, and tissue trauma. Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.

CAE nasıl azaltılabilir/önlenebilir? AMELİYAT ÖNCESİ Ameliyat öncesi antiseptik duş Ameliyat yerinin traşı Hastanın ameliyata hazırlanması El/önkol antisepsisi Enfekte ve kolonize cerrahi personelin yönetimi Antimikrobiyal profilaksi

CAE nasıl azaltılabilir/önlenebilir? AMELİYAT SIRASINDA (1) Normal glisemi sağla ve izle Normotermiyi sağla ve idame et Uygun antiseptiklerle doğru cilt hazırlığı ve gereğinde kıl temizliği CAE önlemek için yara dışında da önlemler

CAE nasıl azaltılabilir/önlenebilir? AMELİYAT SIRASINDA (2) Havalandırma Çevre yüzeyleri - Mikrobiyolojik örnekleme Cerrahi aletler Cerrahi aletlerin flaş sterilizasyonu

CAE nasıl azaltılabilir/önlenebilir? AMELİYAT SIRASINDA (3) Cerrahi giysiler - Takım giysiler - Maskeler - Cerrahi başlık, galoş - Steril eldivenler -Boks gömlek ve örtüler Asepsi ve Cerrahi teknikler

CAE nasıl azaltılabilir/önlenebilir? AMELİYAT SONRASI ve TABURCU İnsizyon bakımı Postop kullanacağı kendi ilaçlarını, eklenen ilaçları anlatmak, öğretmek, takip etmek Yapabilecekleri ve yapmaması gerekenleri açıklamak Nelerden şüphelenip doktora başvurmasını açıklamak Kontrole çağırmak

CAE Önleme Yaklaşık 40%–60% CAE önlenebilir Ameliyatlarda fazla, az, uygunsuz, zamansız, yanlış antibiyotik kullanımı var. It is estimated that 40% to 60% of surgical site infections are preventable. The overuse, underuse, improper timing, or misuse of antibiotics occurs in 25% to 50% of operations. Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.

Antibiyotik Profilaksi Prensipleri Preop uygulama, serum düzeyleri işlem boyunca yeterli, beklenen mikroorganizmalara karşı aktif antibiyotik Yüksek Serum Düzeyleri Preop zamanlama IV yol İlacın yüksek dozu İşlem süresinde Uzun yarı ömür Uzun işlemde ikinci doz Fazla kan kaybında yeni doz Süre Yara kapandıktan sonra verilmez En fazla 24 saat Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.

Zamanlama Son zamanlarda yayınlanan bir meta analizde 250 klinik 4809 hastada profilaktik antibiyotik etkisi 23 cerrahi operasyonda araştırılmış. Is antibiotic prophylaxis in surgery a generally effective intervention? Testing a generic hypothesis over a set of meta-analyses. Ann Surg. 2009;49:551–556.

Zamanlama En iyi koruma insizyondan 30 dk önce yapılan antb görülmüş. Vancomycin ve diğer uzun etkili antb zamanlama farklı. 2048 hastada koroner arter bypass, op da optimal vancomycin zamanı 16 -60 dakika.

Hastanemizde CPŞ Uyum 1- Antibiyotik uygunluğu 2- Zamanında verilme 3- Kısa süreli profilaksi

Normal vücut ısısını koru Cerrahi Enfeksiyon Önlenmesi Uygun antibiyotik kulan Alanı traş etme Oksijen basıncını optimize et Normal vücut ısısını koru Normal kan glukozunu koru

Tetanoz Özellikle toprakta yoğun bir şekilde bulunan, anaerob, spor yapan bir bakteri olan clastridium tetani’ninnyol açtığı mortlitesi yüksek klinik bir tablodur. Bilinen antiseptiklere dirençli olması dikkat çekicidir. Bir nörotoksin olan tetanospazmin salgılar. Bu madde kan yoluyla omurilik ön boynuzuna yerleşir ve hastalığı ana ögesi olan kas spazmlarına neden olur.

Tetanoz %10 oranında sağlıklı kişilerin normal barsak mukozasında bulunabilir. Sindirim kanalı ameliyatlarından sonrada görülebilir. (kolon ameliyatı, apandektomi, perianal apseler, septik düşük, gangren nedeniyle yapılan ekstremite amputasyonları vb.) Çok az görülme sıklığı vardır. (14 vaka)

Tetanoz Kuluçka dönemi 7-8 gün bazen haftalarda sürebilir. Neonatal tetanoza doğumdan sonraki ilk 3-10 gün içerisinde ortaya çıkar. İlk bulgusu emme güçlüğüdür. Kuluçka döneminden sonra yara yerinde ve etrafında ağrı, küçük kasılma ve segirme görülebilir. Huzursuzluk ve baş aürısı ilk bulgular olabilir. Farinks kaslarının tutulması yutma güçlüğüne neden olur. Çene kitlenir, aüız etrafı kaslar spazm olurhastada ‘risus sardonicus’ adı verilen acı gülümseme oluşur.

Tetanoz Opistotonus; bel,sırt, uyluk kaslarının spazmı ile baş ve topuklar yatağa değecek şekilde yatma poziyonu gelişir. Sfinkter spazmı ile beraber idrar ve dışkı retansiyonu gelişir. Sesli ve ışıklı uyarılar ile artan konvülziyonlar gelişir.

Tetanoz Hasta sakin bir ortama alınır Damar yolu açılır. Gerekirse hava yolu için trakeostomi açılır Sedasyon uygulanır(lorazepam ya da diazepam) Antibiyotik başlanır( metranizadol 4x1, basile etkili olan kristalize penisilin20-24 milyonünite/gün, tedavi 7-10 gündür) Olabilecek ek hastalıklara karşı ek tedaviler gerekir(hipertansiyon gibi)

Tetanoz Ilk yapılacak şey yaranın temizliğidir. Yara bol su ve oksijenli suyla yıkanır. Nekrotik dokular ve varsa yabancı cisimler çıkarılır. Tetanoz açısı toksoid aşıdır. Pediatrik DT, yetişkin Td formları ve pediatrik DTaP, yetişkin TdaP formu bulunur(hem difteri toksoidi hemde aselüler boğmaca aşısı ile beraber) Yaranın özelliği, yaralanmadan sonra geçen süre, kişinin immun durumu göz önüne alınarak aşı ve/veya TIG uygulanabilir.

Tetanoz Aşılama Takvimi Bebekler için rutin aşı şeması 2., 4., 6. aylarda veya 2., 3. ve 4. aylarda üç doz ve 15-18. aylar arasında dördüncü doz olmak üzere toplam dört doz olarak uygulanır. Beşinci dozun yani tekrar dozun (rapel) normal koşullarda 4-6 yaş arasında uygulanması önerilmektedir. ilk tekrar doz Td aşısının 11-12 yaş arasında uygulanmasını önerenler de vardır

Tetanoz Aşılama Takvimi Erişkinlere; her 10 yılda bir difteri, tetanoz aşısı (Td) ya da Tdap uygulanmalıdır. Daha önce üç doz tetanoz, difteri aşısı olup olmadığından emin olmayan kişiler, üç dozluk seriyi uygun aralıklarla tamamlanmalıdır (0, 1.ay, 1.yıl).

Tetanoz Eğer derin delici kesici yaralanma veya kirli yaralanma olursa ve son dozdan sonra beş yıldan daha uzun bir süre geçtiyse ek bir doz tetanoz aşısı uygulanmalıdır. Tüm aşılamaların kayıtlarının tam olarak tutulması fazla doz aşıların uygulanmasını önleyecektir.

Gebelerde Aşı takvimi

Travmalı hastada yaranın değerlendirilmesi

Aşı takvimi Tig; 250-500 ünite

Tetanoz aşı takvimi Risk taşımayan yaralanmalarda ise 0.5 ml toksoid yapılması ve 6 hafta ara ile iki kez tekrarlaması yasa karşısında hekimi koruyucu olacaktır.

TEŞEKKÜR EDERİM