8.SINIF PROJE GÖREVİ ÜREME VE ÇEŞİTLERİ SEMA NUR HACI 8/F 849

ÜREME Üreme, çoğalma olarak da bilinir, bir canlının neslini devam ettirmesi olayı. Büyüme ve gelişmesini tamamlayan her canlı çoğalma yeteneğine sahip olur. Çoğalma yeteneğine sahip canlılar kendilerine benzer bireyler oluştururlar ve bu sayede nesillerini devam ettirmiş olurlar.

Eşeysiz Üreme Eşeysiz üreme ; Bir canlıdan ayrılan hücre veya hücre grubundan yeni bireylerin oluşturulmasına eşeysiz üreme denir. Eşeysiz üremede döllenme olayı olmadığından eşeysiz üreyen canlı oluştuğu canlıya kalıtsal olarak tıpa tıp benzer. Çünkü eşeysiz üreme mitoz bölünme ile gerçekleşir. Ancak mitoz bölünme olabilecek bir ayrılmama ve mutasyon çeşitlilik sebebidir. Eşeysiz üremeye canlıların büyüme bölgelerinden ayrılan hücre veya hücre grupları neden olduğu için aynı zamanda vejatatif üreme de denmektedir. Eşeysiz üreme çeşitleri: Tek hücrelilerde bölünerek çoğalma Tomurcuklanarak çoğalma Vejatatif çoğalma

Eşeysiz Üremeye Örnektir ; Şekil beş parçaya bölünüyor ve her parça eksik kısımlarını tamamlayarak yeni bireyler oluşturuyor.

Mitoz Bölünme Vücut hücrelerinde görülür. Sonucunda iki hücre oluşur. Kromozom sayısı değişmez. Oluşan hücrelerin genetik yapısı ana hücre ile aynıdır. Tek hücrelilerde üremeyi; çok hücrelilerde yaraların onarılmasını ve büyümeyi sağlar. Kromozomlar arasında parça değişimi görülmez.

Tek hücrelilerde Bölünerek Çoğalma Tek hücreliler bölünerek ürerler.Hücre hacim olarak belirli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra bölünerek yeni hücreler oluşturur.Bu yeni hücreler genotip bakımından ana hücrenin aynısıdır. Örnek : Amip,öglena ve bakteridir.

Tomurcuklanarak Çoğalma Bazı canlılarda tomurcuk benzeri çıkıntılar gelişir. Bu kısımlar ayrılarak yeni canlıyı oluşturur. Örneğin; Hidra da bira mayasında ve süngerlerde eşeysiz üremenin bu karakteristik özelliği görülür.

Vejetatif Çoğalma Bazı bitkilerden koparılan bir dal parçası, toprağa dikildiğinde yeni bitki oluşturabilir. Buna çeliklenme ile çoğalma denir. Ayrılan dal parçasının meristem tabakası yeniden kök oluşturduğundan bu parça ayrı bir fert olarak yaşayabilir. Özellikle tarımda verimliliği arttırmak, az zamanda daha çok ve daha kaliteli bitkiler yetiştirmek için kullanılan üretim metodudur.sonucu olarak yeni bir bitki meydana gelir. Örneğin;kavak,çınar,meyve ağaçları,asma.... gibi bitkiler çelikleme ile üretilir. Özellikle melez olan ve eşeyli üremeyen bitkiler bu şekilde üretilir.

Eşeysiz Üreme Sonucu Meydana Gelen Canlılar Arasında Görülen Farklılıklar ; Mutasyonlar, hem vücut hem de üreme hücrelerinde oluşabilir. Üreme hücrelerinde görülen mutasyonlar dölden döle geçme özelliğine sahiptir. Vücut hücrelerinde görülen mutasyonlar ise ancak eşeysiz üreme gösteren canlılarda dölden döle geçebilir. Mutasyonlar›n etkileri olumlu veya olumsuz olabilir. Örneğin bitki üreme hücrelerinde görülen mutasyon sonucu bitkilerin büyüklüğü ya da tohumlarının sayısında artış olabilir. Bu durum ürün verimliliğini arttırır. Diğer taraftan zararlı mutasyonlar da vardır. insanların genlerinde meydana gelen bazı mutasyonlar farklı hastalıkların ve genetik bozuklukların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Örneğin; hemofili, orak hücreli anemi, albinoluk, altı parmaklılık, Down sendromu gibi rahatsızlıklar, mutasyon sonucu ortaya çıkmıştır.Aynı şekilde, bazı mutasyonların kansere sebep olduğu da bilinmektedir.

Eşeyli Üreme Eşey hücrelerinin oluşumu ve döllenme olmadan, bir atadan yeni bir canlının meydana gelmesine denir.

Mayoz Bölünme Üreme ana hücrelerinde görülür. Sonucunda 4 hücre oluşur. Kromozom sayısı yarıya iner. Oluşan hücrelerin genetik yapısı ana hücreden farklıdır. Eşeyli üreyen canlılarda eşey hücrelerinin oluşmasını sağlar.Parça değişimi ile genetik çeşitliliğin ortaya çıkmasını sağlar. Kromozomlar arasında parça değişimi görülür.

Hayvan Hücresinde Mayozun Şematik Gösterimi

Saygılarımla Sema Nur Hacı