Bitki Örtüsü – Iklim Iliskisi Sıcaklık-Nem-Isık-Ruzgar

Konu Seması

Türkiye İklim haritası ve Bitki Örtüsü haritası uyum halindedir. Dünya’nın tamamında İklim ve Bitki Örtüsü uyum halindedir.

Tundra Bitki Örtüsü Kutup İklimi Çöl Bitki Örtüsü Çöl İklimi

SICAKLIK

Bitkilerin dayanabilecegi en yuksek ve düsük sıcaklık degeri

SICAKLIK *Yüksek Sıcaklık isteyen Bitkilerdir. *Bu Bitkilerin Yıllık ortalama Sıcaklık istekleri 20 derece üzerindedir. Başlıca Örnekler: Kestane(Castanea), Akasya(Acacia), Servi (Cupressus) *Orta derecede Sıcaklık isteyen Bitkilerdir. *Bu Bitkilerin Yıllık ortalama Sıcaklık istekleri 15-20 derece arasındadır. Başlıca Örnekler: Kavak(Populus), Gürgen(Carpinus), Ihlamur(Tilia), *Düşük sıcaklıkla yetinen bitkilerdir. *Bu Bitkilerin Yıllık ortalama Sıcaklık istekleri 0-15 derece arasındadır. Başlıca Örnekler: Ladin(Picea), Sarıçam(Pinus Silvestris) Huş(Betula)

Megaterm Bitkiler(Sıcaklık istegi Yüksek) Gümüşi Akasya(Acacia) Fıstık Çamı (Pinus pinea)

Megaterm Bitkiler(Sıcaklık istegi Yüksek) Kestane(Castanea) Karaağaç (Ulmus campestris)

Megaterm Bitkiler(Sıcaklık istegi Yüksek) Kızılçam(Pinus brutia) Servi (Cupressus)

Akça Ağaç (Acer campestre) Mezoterm Bitkiler Gürgen (Carpinus) Akça Ağaç (Acer campestre)

Mezoterm Bitkiler Ihlamur (Tilia) Gürgen (Carpinus)

Mezoterm Bitkiler Dişbudak (Fraxinus)

Nem

Nem Bitkiler için suyun kaynagı Yagıslar ve Havanın Nemidir. Yagıs ve Nemlilik sartları bitkilerin iç ve dıs yapılarının sekillenmesini saglar. Bitki Türlerinin dagılısında En önemli faktör Bitkilerin Suya olan istekleridir.

1 ve 2 numaralı resimlerde Nem yeterli olduğu için bitki örtüsü yaygındır. 3 2 3 numaralı resimde Nem yetersizliğinden dolayı Bitki örtüsü gelişememiştir.

Nem Bitkiler Terleme yoluyla su kaybeder. Havadaki nem miktarı ne kadar artarsa bitkilerin nem ihtiyacıda aynı oranda azalır. Sıcaklıgın Yükselmesi Buharlasmayı arttırır. Bitkiler Kuraklıkla mücadele için daha çok su toplamaya çalısırlar.Bunun sonucunda kök,Gövde ve yaprakta çesitli Fizyolojik degismeler olur.

Nem konusundaki Metotlar Bir sahada yagısların Nem,Buharlasma ve terleme olayları ile olan baglantıları ortaya koyabilmek için metotlar olusturulmustur. BASLICALARI: -THORNTHWAİTE -DE MARTONNO -KÖPPEN -ERİNÇ

THORNTHWAİTE YÖNTEMİ Bu Metot yagısla Evapotranspirasyon ve sıcaklıkla Evapotranspirasyon arasındaki arasındaki iliskiye dayanır. BU METODUN FORMÜLÜ: S: Yıllık Su fazlası d: Yıllık Su noksanı N: Yıllık Su Evapotranspirasyon

THORNTHWAİTE YÖNTEMİ Örnek: Urfa’da, s=193mm d=770 mm n= 1030 mm dir. Yagısın Evapotranspirasyondan sürekli fazla oldugu yerlerde toprak daima doymus haldedir. Buna göre bu bölgenin iklimi Nemlidir.Buna baglı olarak bitki örtüsüde nemli olacaktır. Örnek: Urfa’da, s=193mm d=770 mm n= 1030 mm dir. Im= - 26

Thorntwaite Metoduna Göre Sınıflandırma Tablosu Yağış Tesirlilik indisi İklim Tipi Bitki Topluluğu   100 > Çok Nemli Çok Nemli Orman 80-100 Nemli Nemli Ormanlar 60-80 40-60 20-40 0-20 Yarı Nemli Yarı nemli orman (-20) - (0) Kurak-Az Nemli Ağaçlı Stepler (-40) - (-20) Yarı Kurak Step Bitk. Topl. <<<>>> (-40) < Kurak Çöl Çöl Bitki Topl.

DE MARTONNO METODU Yıllık ortalama yagıs ile tutarı ve yıllık ortalama sıcaklık arasındaki iliskiye göre yıllık kuraklık indisini bulmak için kullanılır. Bitki ve İklim kusaklarının kesistigi yerlere göre bitki toplulukları ayırt edilir. P =Yıllık Yagıs Miktarı(mm) T=Yıllık ortalama Sıcaklık Formulün Son hali

DE MARTONNO METODU Konya’da; T=11,5 t=23 Derece (Ağustos) P=315mm İndis   5< Çöl İkliminin hüküm sürdüğü yerlerdir.Bitki örtüsü,kurakçıl dikenli bitkilerdir. 5 – 10 Yarı kurak iklimlerin hüküm sürdüğü yerlerdir.Step bitki topluluğu yaygındır 10 - 20 Yarı kurak ve Nemli iklimler arasındaki geçiş sahalarıdır. 20 > Nemli iklimler Hüküm sürer.Çok gelişmiş ormanlar vardır. Konya’da; T=11,5 t=23 Derece (Ağustos) P=315mm p= 3 mm (Ağustos) Konya’nın İndisi= 7,8 dir.

KÖPPEN YÖNTEMİ Köppen’in formülünde *Yıllık Sıcaklık *Yıllık yagıs tutarı *Aylık sıcaklık Miktarları *Yagısın yıl içi dagılısı Bu yöntemin en önemli özelligi ayırmıs oldugu büyük iklim kusakları ve bitki kusaklarının uyum göstermesidir. r= Yıllık yağıs(cm) t= Yıllık ort. Sıcaklık

Park görünümlü kuru orman Erinc Metodu Yıllık ve Aylık Sıcaklık ortalamalarının yanında,ortalama max sıcaklık degerlerinide kullanmıstır. Kurak <8 Çöl Yarı Kurak 8-23 Step Yarı Nemli 23-40 Park görünümlü kuru orman Nemli 40-55 Nemli Orman Çok Nemli >55 Çok nemli Orman İndis Tablosu

Bitkiler Su isteklerine Göre 4’de ayrılır.

Kurakçıl(Kserofit) Bitkiler Su istekleri en az olan bitkilerdir. Çöl ve Step gibi kurak sahalarda yayılırlar. Yagısın az ve Buharlasmanın fazla oldugu yerlerde bulunurlar Buharlasmayı azaltmak için de yapraklarını daraltırlar. Bu bitkiler su ihtiyaclarını karsılayabilmek icin cok derin ve yaygın bir kök sistemine sahiptir.

Kurakçıl Bitkilere Örnekler Fıstık Çamı (Pinus pinea) Kızılçam (Pinus brutia)

Kurakçıl Bitkilere Örnekler Huş (Betula) Servi (Cupressus)

Kurakçıl Bitkilere Örnekler Gümüşi Akasya (Acacia)

Orta Derecede Su isteyen Bitkiler Kurakçıl Bitkiler kadar susuzluga dayanamayan,nemcil bitkiler kadar su istemeyen bitkilerdir. Daha çok Kurak ve Nemli iklim sahaları arasındaki geçis sahalarında bulunurlar Sarı Çam (Pinus silvestris )

Orta Derecede Su isteyen Bitkiler Tüylü Meşe (Quercus pubescens) Kara Ağaç (Ulmus)

Nemcil (Higrofit) Bitkiler Su İstekleri en yüksek olan bitkilerdir. Yeryüzünde en genis sahalara yayılmıs bitkilerdir. Yetistikleri sahalarda suyun bol olması köklerinin fazla derinlere gitmesini gerektirmez. Fazla Suyun yaratacagı zararlardan dolayı terleme yüzeyleri olan yapraklar büyük ve genistir. En yaygın oldukları sahalar Nemli Ekvatoral Sahalardır.

Nemcil (Higrofit) Bitkiler Söğüt (Salix) Kızılağaç (Alnus)

Nemcil (Higrofit) Bitkiler Ladin (Picea) Fındık (Corylus)

Nemcil (Higrofit) Bitkiler Kavak (Populus) Muşmula (Mespilus germenica)

Su Bitkileri Su içinde yetisen bitkilerdir. Kökleri ya hiç yok yada çok az gelismistir. Çok sayıda yaprak ihtiva ederler Durgun sularda görülen Nilüfer en güzel örnegidir. Nilüfer(Nymphaea)

Sucul(Higrofit) Bitkiler Su Papatyası Nilüfer(Nymphaea) Su Papatyası

Isık

Isık Dünyamıza gelen ısık enlemden dolayı her yere farklı açıyla gelir. Ekvatordan kutuplara dogru gidildikce güneslenme süresi giderek artar. Her bitkinin güneslenme süresi farklıdır. Bitki için en uygun sıcaklık degerine Optimum sıcaklık denir. Bitkilerin güneslenme süreleri olgunlasma süreclerini önemli derecede etkiler. Mesela,Bugday Orta kusakta ortalama 200 günde olgunlasırken,İskandinavya ve Kanada’nın kuzeyinde 120 günde olgunlasır

Olgunlasma Süresi: 120-150 Gün Olgunlaşma Süresi: Ortalama 200 gün

Rüzgar

Rüzgarın Bitkileri Etkileme sekilleri

Rüzgarın Siddeti Siddetli Rüzgarların estigi yerlerde dallar,ince gövdeler kırılır,filizler kopar,agaclar bir yana yatar ve sekilleri bozulur.

Rüzgarın Siddeti Rüzgarın etkisiyle yana yatan bir agac…

Rüzgarın estigi kısımda dallar kırılmıs ve ortadan kalkmıstır Rüzgarın estigi kısımda dallar kırılmıs ve ortadan kalkmıstır.Rüzgarın estigi taraf kurumustur.Diger kısım ise yesildir.

Nemli yamaclar Bitki örtüsü bakımından daha zengin olur

Nem tasıyan Rüzgarlar Bitki örtüsünün gelişiminde önemli katkılar saglar. Mesela ülkemizde D.Karadeniz Kıyılarına gelen Nemli Rüzgarlar burada Gür bitki örtüsünün olusmasını saglamıstır.

Rüzgarlar kar örtüsünün savrularak bir yerde toplanmasını sağlayabilirler. Bitkiler üzerinde agırlık yapan kar örtüsü bitkilerin egilmesine neden olur.

Ağaçlar fidan haldeyken kar örtüsünün gövdeye baskı yapması sonucunda Pala Gövde oluşur..