Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2007 RETİKÜLOSİTLER Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2007

Retikülositler, genellikle olgun eritrositten daha büyüktürler, pembe-gri renge boyanırlar, çekirdekleri yoktur. Ancak retikülosit boyaları ile hücre içinde ince bazofilik boyanan RNA artıklarına rastlanır.

Olgun eritrositlerin ana hücreleri pronormoblastlar, kemik iliğinde meydana gelirler ve olgunlaşırken bazofilik normoblastları, sonra polikromatik normoblastları, ortokromatik normoblastları, son olarak retikülositleri meydana getirirler. Retikülositler, kemik iliğinde ve periferik kanda bulunurlar.

Retikülositlerden, olgun eritrositler meydana gelir ve periferik kana geçerler. Eritrositlerin kemik iliğinde olgunlaşıp periferik kana geçmesi için iki gün gereklidir. Periferik kana geçen retikülositten olgun eritrositin meydana gelmesi de bir gün almaktadır. Retikülosit sayımı, kemik iliğinde eritrosit yapımı hakkında bilgi sağlar.

Retikülosit sayısı normalde eritrosit sayısının %05-1,5’ğu kadardır. Eritrosit yapımının azaldığı durumlarda retikülosit sayısı azalır. Eritrosit yapımının arttığı durumlarda retikülosit sayısı da artar.

Retikülosit sayımı otomatik kan sayım cihazlarıyla veya manuel olarak yapılabilir. Manuel sayım için, retikülosit boyası, lamlar, cam çubuk veya mikrohematokrit pipeti, mikroskop, 12x75 mm’lik tüpler, iki hücre sayıcısı gereklidir. Parlak krezil mavisi çözeltisi (1 g parlak krezil mavisi, 0.4 g sodyum sitrat, 100 ml %0.85’lik sodyum klorürde çözülür ve kullanmadan önce süzülür) retikülosit boyası olarak kullanılabilir.

Manuel retikülosit sayımı: -Bir tüpe retikülosit boyasından üç damla konur. -Tüpe antikoagulanlı venöz kan veya kapiller kandan üç damla eklenir. -Tüp sallanarak karıştırılır ve retikülositlerin boyayı alması için 15 dakika oda sıcaklığında bırakılır. -Tüp tekrar sallanarak karıştırılır ve hematokrit tüpü veya cam çubuk kullanılarak birer damla kandan yaymalar yapılır.

-Yaymalar kuruduktan sonra Wright veya Giemsa boyası ile boyanır. -Boyanmış veya boyanmamış yaymalar mikroskopta incelenir. Önce küçük büyütme ile ince sahalar bulunduktan sonra immersiyon objektifi ile bakılır. Her sahada 100-200 eritrosit görülmesi sayım için uygundur. -İki hücre sayıcısı ile sahadaki eritrosit ve retikülositler ayrı ayrı sayılır.

-Yüz eritrosite düşen retikülosit miktarı hesaplanır -Yüz eritrosite düşen retikülosit miktarı hesaplanır. Bu değer, hematokrit değerine bağlıdır. -Son olarak gerçek retikülosit sayısı (düzeltilmiş retikülosit sayısı) hesaplanmalıdır. Bu, hematokrit değerine (normali kadınlarda %42, erkeklerde %45 olarak kabul edilir) bağlı olmadan total eritrosit yapımını yansıtır.

Retikülosit sayımında hata nispeten çok fazladır Retikülosit sayımında hata nispeten çok fazladır. Aynı teknisyen birkaç defa sayım yaparak karar vermelidir. Hematokrit değeri düşük olanlarda boya-kan karışım oranı değiştirilir; iki kısım kan bir kısım boya alınır. Hematokrit değeri yüksek olanlarda bunun tersi yapılır.

Retikülositin arttığı (retikülositoz) haller: -Hemolitik anemi -Kan kayıpları -Hipoksi -Demir, folik asit veya B12 vitamini tedavisi

Retikülositin azaldığı (retikülopeni) haller: -Aplastik anemi -Kan transfüzyonu -Demir eksikliği anemisi -İnfeksiyonlar