BİLGİNİN TEMELİ: DUYULAR VE ALGI Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Bilgilerimiz algılarımıza, algılarımız duyularımıza bağlıdır. Prof.Dr.Mustafa Ergün

Doğduğumuzda, şu anda bildiğimiz şeyleri bilmiyorduk. Doğduğumuzda, bazı reflekslerin dışında bir şey yapamayız. Zihnimiz adeta boş bir levha gibidir. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Bu bilgiler zihnimize nasıl yerleşir? Yetişkin olduğumuzda, zihnimizde bazıları son derece önemli, bazıları önemsiz bir çok bilgi vardır. Bu bilgiler zihnimize nasıl yerleşir? Prof.Dr.Mustafa Ergün

Bildiğimiz her şey, zihnimizdeki bütün bilgiler duyu organlarımız vasıtasıyla gelir. Duyu organlarımız, çevremizdeki tabiatta değişik şekillerde bulunan fiziksel enerjiyi beynimizin anlayacağı biçimlere çevirir ve sinir sistemi vasıtasıyla beyne gönderir. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Duyu organlarımız, çevremizdeki fiziksel dünyayı zihnimizdeki psikolojik dünyaya çevirir. Duyu organlarımız, fiziksel dünyadaki değişik enerjileri sinirsel enerjiye çevirir (ampul, radyo, tv, elektrik sobası vs) Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Beş duyu organının en hassas değerleri karanlık ve berrak bir gecede bir mum ışığı 48 km öteden görülebilir. Sessiz bir ortamda saat tiktakları 610 m öteden işitilebilir. 7.5 litre suda bir çay kaşığı şeker eritilirse tadı algılanabilir. Üç odalı bir evde bir damla parfüm kokusu algılanabilir. Yüzünüzden 1 cm uzaktan geçen arının hava akımı hissedilebilir. Görme İşitme Tatma Koklama Dokunma Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Duyu organlarımızın alt ve üst duyum eşikleri vardır Duyu organlarımızın alt ve üst duyum eşikleri vardır. Özellikle görme ve işitme alanlarında, doğadaki enerjinin çok sınırlı bir kısmını alabiliriz. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Görmenin uyaranı ışıktır. Işık: 380 - 760 nanometre arasında değişen dalga boyu ile temsil edilen bir radyan enerjidir. Görme, ışık dalgası enerjisini sinir enerji sistemine çevirmedir. Bu enerji değişmesi gözlerde olur. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.201710.04.2017

Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Ama her duyu organı, kendi alanında hayati öneme sahiptir. Bilgimizin en önemli kaynağı göz ve görmedir. Bilginin nitelik ve niceliğini en çok bu duyu organı belirler. Ama her duyu organı, kendi alanında hayati öneme sahiptir. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.201710.04.201710.04.2017

Görme, bir çok insan için, en önemli duyu organıdır Görme, bir çok insan için, en önemli duyu organıdır. Ailemizi ve arkadaşlarımızı onun sayesinde tanırız, onların yüz ifadelerini ve hareketlerini onun sayesinde görürüz, okumayı öğreniriz, dokunamadığımız nesneleri algılarız, çevremizde olan bitenleri onunla anlarız. Göz bize şekiller, ölçüler, renkler ve hareketler hakkında bilgi sağlar. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.201710.04.2017

Görme, nesnelerin üç boyutlu olarak algılanmasını sağlar Görme, nesnelerin üç boyutlu olarak algılanmasını sağlar. Ayrıca çok değişik uzaklıklarda, çok farklı renk ve dokularda nesnelerin anlaşılmasını sağlar. Diğer duyu organları çok daha basit uyaranları analiz eder veya zamana ve karmaşık organizmalardaki değişmelere bağlıdır. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Bir çok insan için işitme duyumu -görmeden sonra- ikinci derecede önemlidir. Hatta bazı anlarda (körler için) birinci derecede önemlidir. Gözlerimiz beynimize çok daha fazla bilgi aktarmasına rağmen, kulaklarımız çok daha önemli sosyal iletişim biçimlerini yürütür. (Hayvanlar koklaşa koklaşa, insanlar konuşa konuşa) Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

İŞİTME, İNSAN VE UYGARLIK İÇİN ÇOK ÖNEMLİ OLAN DİL VE KONUŞMADA DA TEMEL ROL OYNAR. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.201710.04.2017

Kulak da -göz gibi- ses dediğimiz enerji dalgalarını değerlendirir. Gözümüzün her radyan enerjiyi algılayamadığı gibi, kulağımız da her ses frekansını işitemez. Sağlıklı bir insan, 20 - 20.000 hertz arasındaki frekansları duyabilir. Bazı hayvanlar daha yüksek ses frekanslarını duyabilirler. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.201710.04.2017

Tat ve koku, kimyasal duygulardır Tat ve koku, kimyasal duygulardır. Dil, sıvı içinde çözülen kimyasalları; burun havada çözülen kimyasalları algılar. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Sadece dört tat kalitesi ve bunların binlerce bileşenini algılayabiliyoruz: ekşi, tatlı, tuzlu ve acı. Dil üzerinde tatlı dil ucunda, tuzlu dilin ön gerisinde, ekşi orta yan taraflarda ve acı dilin gerisinde algılanır. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.201710.04.2017

Koku duyumu insanlar için çok önemli gibi gözükmüyor Koku duyumu insanlar için çok önemli gibi gözükmüyor. Ancak bazı hayvanlar için göz kadar önemli bir duyumdur. Yıllardan beri temel kokular üzerinde çalışılmasına karşın, bu alanda henüz kesin bulgulara ulaşılamamıştır. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Bu beş duyumun dışında beden duyumu veya pozisyon duyumu denen bir duyu topluluğundan bahsedilir. Bu dokunmaya, titreşime, acıya, sıcaklığa, soğukluğa tepki; bedenin pozisyonunun farkında olma (denge), başın sallanması ve dönme hızındaki değişmeleri vs. kapsar. Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.201710.04.2017

Bilgilerimiz algılarımıza, algılarımız bilgilerimize bağlıdır. Prof.Dr. Mustafa Ergün

Algı, uyaranların seçimi, düzenlenmesi ve yorumu aşamalarını kapsar. Prof.Dr. Mustafa Ergün

Algı, duyumların beyinde zihinsel işlemlere tabi tutulmasıyla ortaya çıkar. Prof.Dr. Mustafa Ergün

Algı, duyumların bizim motivasyonumuza, beklentilerimize ve geçmiş deneyimlerimize göre, zihnimizde yeniden canlandırılmasıdır. Prof.Dr. Mustafa Ergün

Algı, duyumlar ve hafızanın ortak çalışması sonucu oluşur. Duyumsal girdileri anlamlandırarak, algı bilgileri hafızada depolanacak şekilde hazırlar. Prof.Dr. Mustafa Ergün

Bizim algıladığımız, gerçekte orada olandan farklıdır. Varlıklar göründüğü gibi değildir. Bizim algıladığımız, gerçekte orada olandan farklıdır. Prof.Dr. Mustafa Ergün

Algıda seçicilik: dikkat etme Çevreden gelen uyaranları seçimimizi etkileyen bir çok faktör vardır. Algıda seçicilik: dikkat etme Prof.Dr. Mustafa Ergün

Algıda seçiciliği etkileyen faktörler iki çeşittir: uyaran faktörleri ve kişisel faktörler. En çok karşılaşılan ve en önemli uyaran faktörü zıtlıktır. Yani uyaranın çevresinden ve diğer uyaranlardan aşırı farklı oluşu. Prof.Dr. Mustafa Ergün

tekrar (TV reklamları) yoğunluk boyut hareket tekrar (TV reklamları) yenilik-aşinalık (44) bold, italik Prof.Dr. Mustafa Ergün

Uyaran faktörleri Uzayda ve zamanda yakınlık Burada iki grup «görülür». Kelimeler, cümleler XX XX Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Motivasyon, beklentiler, geçmiş deneyimler Kişisel faktörler Motivasyon, beklentiler, geçmiş deneyimler Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Zehiri altın tasta sunarlar. En zehirli yılanlar en renkli olanlardır. Başta güzel duran saç, köftede nasıl durur? Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

İçinde yaşadığımız dünyayı üç boyutlu olarak görürüz.. Bir görsel uyaranı yorumlama sadece ne gördüğümüze değil, nerede gördüğümüze de bağlıdır. İçinde yaşadığımız dünyayı üç boyutlu olarak görürüz.. Derinlik ve uzaklık bizim doğrudan duyumla aldığımız değil, algıladığımız bir şeydir. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Göz bakar, beyin görür. Prof.Dr. Mustafa Ergün

Bir ignliiz üvnseritsinede ypalaın arşaıtramya gröe, kleimleirn hrfalreiinn hnagi srıdaa yzalıdkılraı ömneli dğeliimş. Öenlmi oaln brincii ve snonucnu hrfain yrenide omlsaımyş. Ardakai hfraliren srısaı krıaşk oslada ouknyuorumş. Çnükü kleimlrei hraf hrafdğeil bri btün oalark oykuorumuşz.Bakın nasıl da düzgün okudunuz..! Prof.Dr. Mustafa Ergün

Prof.Dr.Mustafa Ergün 10.04.2017

Algıda seçicilikte kişisel faktörler Televizyonda Fenerbahçe-Galatasaray maçı seyreden Fenerbahçeli ve Galatasaraylı iki arkadaşın kritik durumları yorumlayışları farklıdır. Prof.Dr. Mustafa Ergün

İnsan, görmek istediğini görmeye eğilimlidir. Algıda seçicilik algılayıcının kişisel özelliklerine bağlıdır. İnsan, görmek istediğini görmeye eğilimlidir. Prof.Dr. Mustafa Ergün

Genellikle bir şeyi istediğimiz veya beklediğimiz şekilde algılarız. Psikolojik olarak bir şeyi algılamaya hazırlandığımız zaman, zihnimizi onu algılamaya hazırlarız (önhazırlık, beklenti). Prof.Dr. Mustafa Ergün

Benzerlik Avusturalya koalaları çoğumuz tarafından ayı olarak algılanır, çünkü bizim kafamızdaki ayılara benzerler. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Süreklilik Her zaman çok başarılı olan bir öğrenci, birdenbire zayıf bir not aldığı zaman dikkat çeker. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Boşlukları kapatma, tamamlama Ayrı görüntüleri bir bütün halinde tamamlamaya eğilimliyiz. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Gerçekte orada olmayan şekilleri algılarız. Subjektif sınırlar Gerçekte orada olmayan şekilleri algılarız. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Biz tek tek sesleri duymayız; onları kelimeler ve cümleler haline getirerek algılarız. Gözümüz de retinaya düşen görüntüleri tanıyabileceğimiz eşyalar ve olaylar haline getirerek tanır. Elinizi tutan sıcak bir eli, derimizdeki binlerce algılayıcı bir bütün olarak algılar. Prof.Dr. Mustafa Ergün

Figür – zemin ilişkisi Prof.Dr. Mustafa Ergün

Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Prof.Dr. Mustafa Ergün

Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Geometrik İllüzyonlar Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Çizgisel perspektif Yolun kenarları paralel olarak gitmesine rağmen belli bir uzaklıkta yol tek noktaya dönüşür. Çocuk resimlerinde ve Osmanlı minyatürlerinde perspektif yok. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Öndeki nesneler arkadakileri örtünce, biz zihnimizde bunları tamamlarız. Göreceli büyüklük. Balonlarla dolu bir havada, uzaktaki balonlar daha küçük görünür. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Bir alanda herhangi bir nesneden çok sayıda varsa, öndekiler daha ayrıntılı gözükür; geridekileri de ona göre yorumlarız. Ayçiçeği tarlası, miting kalabalığı Işık ve gölge kalıpları, bize çevremizdeki objelerin üç boyutluluğu hakkında bilgi sağlar. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Yolda otobüsle giderken, yakındaki neslerin çok hızlı geçtiğini, uzaktaki nesnelerin hareketinin ise daha yavaş olduğunu görürüz (motion parallax). Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Hareket illüzyonu (phi phenomenon) Hareket algılaması Hareket illüzyonu (phi phenomenon) Işıklar belli bir sıraya göre yanıp sönünce, aslında olmayan bir hareketi algılarız . Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Işıklar arasındaki boşlukları doldurur ve bir bütün olarak algılarız. Aslında duvara belli aralıklarla sabitlenmiş bu ışıkları sırayla yakarsak, oklar park yerini hareketli olarak gösteriyor gibidir. Işıklar arasındaki boşlukları doldurur ve bir bütün olarak algılarız. Gemi - iskele Filmlerde tekerlekler Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Algı kararlılığı Büyüklük sabitliği, objelerin retinadaki ölçüsüne bakmadan, beynimiz onu gerçek büyüklüğüne uygun olarak algılar. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Şekil sabitliği, retinadaki şekiller değişmesine rağmen (kapının değişik açılardan görünmesi), beynimiz o nesneyi gerçek şekline uygun olarak tamamlar ve öyle algılar. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017

Aynı şey, renk algısı için de doğrudur. Parlaklık ve renk sabitliği, gözdeki değişik görünmesine rağmen nesnelerin gerçekte olduğu gibi algılanmasıdır. Beyaz gömlek gölgede veya farklı ışıklar altında farklı gözükmesine rağmen beyaz olarak algılanır. Aynı şey, renk algısı için de doğrudur. Prof.Dr. Mustafa Ergün 10.04.2017