TUVALET EĞİTİMİ Şenay KARAASLAN

Uygun yaş Çocuğunuz 24 aylık olduysa tuvalet eğitimine başlamak için yeterli olgunluğa ulaşmıştır. Bazı çocuklar 18.ayda bazıları da 24 ayda olgunluğa ulaşabilir.

Mesane kontrolünün kurulma koşulları Çocuğunuz çişini gün boyunca, defalarca az az yapmak yerine birkaç kere ancak yeterli miktarda yapabiliyor mu? Genellikle birkaç saat kuru kalabiliyor mu? (2-3 saatte bir altını açtıkça bezlerini kuru bulduğunuz oluyor mu?)

Mesane kontrolünün kurulma koşulları Tuvalete gitme ihtiyacı olduğunu yüzüyle, mimikleri ile veya duruşu ile ifade edebiliyor mu?

Mesane kontrolünün kurulma koşulları Eğer bu soruların ilk ikisine “evet” cevabı verebiliyorsanız çocuğunuz artık mesanesini kontrol edebilme gücüne sahip olduğunu düşünebilirsiniz. Jest ve mimikleri kullanma özelliğine bu dönemde her çocuk sahip değildir.”hayır” cevabı tuvalet eğitimine başlamaya engel değildir.

Bedensel hazırlık El ve parmak koordinasyonu ( amaçlı davranıştaki ortak hareketler) çeşitli objeleri kavrayabilecek kadar gelişmiş midir? Legoları takıp çıkartabiliyor mu?

Bedensel hazırlık Bir odadan diğerine hiçbir yardım ihtiyaç duymadan gidebiliyor mu? Tek başına kendine ait bir iskemlede oturup kalkabiliyor mu?

Bedensel hazırlık Bu ve benzeri sorulara genel olarak “evet” diyorsanız çocuğunuzun bedensel olarak yeterli olgunluğa ulaştığını düşünebilirsiniz

Zihinsel gelişim Amaç bedenin kontrolünü beyne vermektir. Yüzündeki organlarını gösterebiliyor mu? Belirli yerlere kendi kendine gidiyor mu?

Zihinsel gelişim Basit işlerde sizi taklit edebiliyor mu? İstediğiniz belirli bir oyuncağı getirebiliyor mu? Bir objeyi, bir başka yere, yerleşmesi gerektiği gibi yerleştirebiliyor mu?

Zihinsel gelişim Eğer çocuğunuz bu beş maddedeki uygulamaları yapıyorsa eğitim için zihinsel olarak da hazır demektir.

Zihinsel gelişim Eğer çocuğunuz bedensel ve zihinsel gelişim testinizde yeterli görmüyorsanız tuvalet eğitimine biraz daha beklemek gerekir. Birkaç ay içinde büyük bir ihtimalle bu olgunluğa erişecektir.

Dil gelişimi Zihinsel gelişim testinde takılıyorsa şu etkenleri düşünmek yerinde olur. Çocuğunuz dil gelişiminde yetersizlik olabilir. Onun büyüyerek bu eksikliği gidermesini beklemek yerine siz bu konuda gerekli olan kelimeleri öğretebilirsiniz.

Dil gelişimi Yer ile ilgili olarak; burada, orada,ileri, geri, yan taraf gibi kelimeleri ve anlamlarını çeşitli durumlarda anlatın ve kullanın. Beden ile ilgili olarak;organlarını ve onlarla ne yaptığını zihninde açık olarak tanımasına yardımcı olun ”gözümle görürüm”, “külotumu elimle tutarak indiririm”,”bacaklarım beni odaya götürür”

Dil gelişimi Tuvalet ile ilgili olarak; bez, ıslak, kuru, külot, tuvalete oturmak vb. kelimeler ile bu konudaki eylemleri açıklayan fiiller öğretilmelidir.

Dil gelişimi Sorun dil gelişimine bağlı değilse o zaman bu eksikliğin çocuğun bazı kişilik özelliklerinden kaynaklandığı düşünülebilir.

Kişilik özellikleri Çocuğunuz, kendisine ne söylendiğini anlıyor fakat talimatlara uymayı reddediyorsa inatçılık ve dik başlılık gibi bazı özelliklerin öne çıktığını düşünmek gerekir.

Talimatın uygulanması Talimatı sadece çocuğun yanında,çocukla yüz yüze olduğunuz zaman verin. Talimatı vermeden önce çocuğun dikkatini size yöneltmesini bekleyin. Yüz yüze ve yakın bir ilişki kurmak için eğilin veya çömelin Talimattan birkaç saniye sonra, eğer çocuk harekete geçmemişse siz elinden tutarak talimatın yapılmasına öncülük edin.

Talimatın uygulanması Hareket tamamlandıktan sonra, hararetli bir şekilde takdirlerinizi bildirin. Birinci talimat ile ilgili davranış tamamlanmadan ikinci talimatı vermeyin. Sizi talimatınuygulanmasından uzaklaştıracak bir huysuzluk nöbetinin çıkmasına imkan hazırlamayın.

Uygulamaya Geçiş Zihinsel hazırlık:”insanları idrar keseleri ve bağırsakları dolduğu zaman boşaltılması gerekir, bunun için tuvalete gideriz.”Anne ve baba eğer varsa kardeşler bu ihtiyacı duydukları zaman “işte ben şimdi tuvalete gidip birikenleri boşaltacağım” şeklinde zihinsel hazırlığı oluşturabilir.

Davranışlara hazırlık Tuvalette yapılan hareketlerin yapılması ve gösterilmesi Külotun İndirilişi, tuvalete oturmak, boşaltımdan sonraki temizlik,külotun çekilişi, erkek çocuklar için pantolonun çekilişi, tuvaletin temizliği ve el temizliği.

Tuvaleti çocuk boyutlarına göre düzenleme Bir basamak yüksekliğinde tahta bir platform hazırlayıp klozetin önüne yerleştirebilirsiniz. Tuvaletin içine bir adaptör koyarak oturma alanını daraltabilirsiniz.

Tuvaleti çocuk boyutlarına göre düzenleme Çocuk için bir tuvalet iskemlesi alabilirsiniz. ( Bu alışkanlığın bir yıl içinde yeniden değiştirilmesi gerekeceğinden çok uygun bir çözüm değildir.)

UYGULAMA Sabah kalkınca bezlerini açın Kirli olanları artık son olduğunu söyleyin Temiz ve yeni külotunu “Bu artık hep kuru kalacak” diyerek giydirin

UYGULAMA Birlikte tuvalete gidin: “Benim vardı yaptım” diyerek örneklendirdikten sonra “Senin de çişin geldi mi?” diye sorun. Cevap “evet” ise, tuvalete oturmasını sağlayın. Cevap “hayır” ise “Çişin gelince tuvalete tekrar geleceğiz” deyin

UYGULAMA Çocuğun temiz bezlerini birlikte toplayarak “artık kullanmayacağız” bu malzemenin bir işe yaramayacağını tekrar ederek ortadan kaldırın. O gün her 45 dakikada bir tuvaleti hatırlatın. Öğle uykusuna yatırmadan önce çişini yaptırın.

UYGULAMA Akşam yemekten sonra yatarken tuvalete gitmesini sağlayın.Muhtemelen sekiz civarı bir saat olacaktır. Daha sonra saat 11-12 arası bir kere daha tuvalete kaldırın.Sabaha karşı üç-dört sıralarında bir daha götürün. Sabaha karşı tuvalete götürme ihtiyacı bu eğitim olgunluğuna gelmiş çocuklar için 1-2 gece 6-7 gece arasında devam eder.

UYGULAMA Bezleri terk edilmesi hem gündüz hem de gece için geçerlidir. Gece ve gündüzde yapılan farklı uygulamalar kısa bir süre alt ıslatma sorununu da birlikte getirecektir.

Ödüllendirme İstediği bir işi yapmasına olanak sağlayın: “Tuvaletin bittikten sonra sifonu sen çekeceksin” “Ellerini yıkadıktan sonra şu oyuncağını da yıkayabilirsin” Sözel olarak ödüllendirin: “Benim oğlum artık büyük bir çocuk” “aferin benim kızım temiz ve kuru külot giyiyor”

Ödüllendirme Davranışla ödüllendirin: çocuğunuza sarılın, onu alkışlayın Çocuğa yakın olan kişileri kullanın: ”Anneanneye artık kendi kendine tuvalete gittiğinin haberini vereceğiz.” “bu sürprizi babaanneye oğlum söyleyecek.”

Tuvalet eğitimi Sabrınızdan dolayı teşekkür ederim…