PIHTILAŞMA ve FİBRİNOLİZİN MOLEKÜLER TEMELLERİ Dr. Yahya Büyükaşık
_ Sağlıklı kan dolaşımı Fibrin Fibrin yıkım ürünleri Doğal antikoagülanlar _ Fibrinolitik sistem Pıhtılaşma sistemi (ve trombositler) Sağlıklı kan dolaşımı
ENDOTEL
DİK’i tetikleyen faktör Pıhtı Artmış fibrin yıkım ürünleri Trombosit ve pıhtılaşma Faktörü tüketimine bağlı kanamalar Doğal antikoagülanlar _ Fibrinolitik sistem _ Pıhtılaşma sistemi (ve trombositler) Yaygın damar içi pıhtılar + DİK’i tetikleyen faktör Bazen
ENDOTEL ENDOTELİN HEMOSTATİK İŞLEVLERİ PROTROMBOTİK AKTİVİTE von Willebrand faktörü Faktör V Doku Faktörü PAI-1 ANTİTROMBOTİK AKTİVİTE Prostasiklin EDRF (= NO) ADPaz Trombomodulin GAG (Heparan sülfat vb.) t-PA Plazminojen, t-PA ve u-PA reseptörleri EDRF: Endothelium-derived relaxing factor GAG: Glikozaminoglikanlar t-PA: Doku tipi plazminojen aktivatörü u-PA: Ürokinaz tipi plazminojen aktivatörü PAI-1: Plazminojen aktivatör inhibitörü-1 ENDOTEL ENDOTELİN HEMOSTATİK İŞLEVLERİ (AYRICA HEMODİNAMİK ve İNFLAMATUVAR İŞLEVLERİ DE VARDIR)
TROMBİN
TFPI Xa + TFPI AT3 APC GAG Pr S Pr S GAG UYARI Doku Faktörü + Faktör VIIa TFPI FL Xa + TFPI Faktör Xa + Faktör V Faktör X FL Faktör IX Faktör IXa + Faktör VIII GAG FL Pr S AT3 Pr S Protrombin : İnhibisyon Pr C APC GAG TFPI : Doku faktörü yolu inhibitörü AT3 : Antitrombin III Pr C : Protein C APC : Aktif protein C Pr S : Protein S GAG : Glikozaminoglikanlar Trombin Trombin Trombomodulin ENDOTEL Şekil. Doğal antikoagülanlar ve etki mekanizmaları
ENDOTEL
ENDOTEL
ENDOTEL + F İ B R İ N FİBRİN FİBRİN F X DOKU FAKTÖRÜ + F VIIa F XI EKSTRENSEK Xaz KOMPLEKSİ FOSFOLİPİD YÜZEY F X DOKU FAKTÖRÜ + F VIIa F XI F Xa F IX + F V F Va PROTROMBİNAZ KOMPLEKSİ F XIa F V FOSFOLİPİD YÜZEY F IXa F VIII + F VIIIa PROTROMBİN FOSFOLİPİD YÜZEY FİBRİNOJEN İNTRENSEK Xaz KOMPLEKSİ TROMBİN F İ B R İ N FİBRİN F XIIIa F XIII TM FİBRİN
TFPI AT III FİBRİNOLİTİK SİSTEM - GAGlar - - - - Pr S Pr S Aktive Protein C - Protein C FİBRİNOLİTİK SİSTEM