RESİMLERİYLE ÇOCUKLARI TANIMA

Resim Bize Neyi Gösterir? ÇOCUĞUN; GEREKSİNİMLERİNİ, ÇATIŞMALARINI, ZİHİNSEL GELİŞİMLERİNİ, DÜNYAYI ALGILAYIŞLARINI, KİŞİLİKLERİNE ÖZGÜ ÖZELLİKLERİNİ, ÇEVRESİNİ, AİLESİNİ VE ANA-BABA/KARDEŞ İLİŞKİLERİNİ DEĞERLENDİRMEDE YARDIMCIDIR

ÇOCUK RESMİ GELİŞİM EVRELERİ Haluk Yavuzer, çocuk resmindeki gelişimi beş evrede ele almıştır: 1. KARALAMA DÖNEMİ ( 2-4 YAŞ ) 2. ŞEMA ÖNCESİ DÖNEM (4-7 YAŞ) 3. ŞEMATİK DÖNEM (7-9 YAŞ) 4. GERÇEKÇİLİK (GRUPLAŞMA ) DÖNEMİ (9-12 YAŞ) 5. GÖRÜNÜRDE DOĞALCILIK DÖNEMİ (12-14 YAŞ)

1) KARALAMA DÖNEMİ (2-4 yaş) İlk dönemlerde kağıt üzerine gelişli güzel bir takım çizgi ve karalamalar çizilir. Zaman içinde karalamalar daha hedefli ve organize olmaya başlar. a)Kontrollü karalamalar: 2 yaş düzeyinde gözlenir. El-göz koordinasyonunun gelişmesi ile daha belirginleşir.

b)İsimlendirilen karalamalar: Anlamsız karalamalar isimlendirilmeye başlanır. 2-3 yaşlarında karalamalara isim verilmeye başlanır. Şekiller bir birinin aynı olsa da çocuk tarafından farklı isimlendirilir.

Bazı anneler ve babalar karalama aşamasında çocuklarına yardımcı olmaya, şekillerin nasıl çizildiğini öğretmeye çalışırlar. Yanlış bir tutumdur ve duygusal kırıklığa neden olur. Çünkü karalama faaliyeti kendi başına çocuğa haz veren bir uğraştır. 

KARALAMA DÖNEMİNDEN ŞEMA ÖNCESİNE GEÇİŞ: 3 yaş dolaylarında baştan oluşan basit insan resimleri çizilmeye başlanır. Renkler bilinçsizce seçilir ve kağıt gelişli güzel kullanılır. 3 YAŞ TİPİK OLARAK ADAM RESMİNİ KAFA OLARAK ÇİZER. BU YAŞ İÇİN EN ÖNEMLİ FİGÜR KAFADIR.

* 4 YAŞ KOL VE BACAKLARI TEMSİL EDEN UZANTILARI KAFAYA EKLER.

Vücut oranları gerçek dışıdır. 2) ŞEMA ÖNCESİ DÖNEM (4-7 yaş) Vücut oranları gerçek dışıdır. Çocuğun resimleri duyguların egemenliğindedir, hayallerle doludur. Kafa - gövde vardır. En sevilen konu insan figürüdür. Yakın çevrede kullanılan ve görülen nesneler de resme girmeye başlar.

BU DÖNEMDE EN BELİRGİN ÖZELLİK GÖVDENİN BAŞA EKLENMİŞ OLMASIDIR.

DİKKAT! 5 YAŞINDAN SONRA BEDENİN OLMAMASI ÖĞRENME GÜÇLÜKLERİNE VEYA ZEKA GERİLİĞİNE, ORGANİK BOZUKLUKLARA VEYA AĞIR DUYGUSAL SORUNLARA İŞARET EDER. ÇOCUĞUN İNCELENMESİ GEREKLİDİR.

4 YAŞ KALEM YA DA FIRÇA YETİŞKİN GİBİ TUTULUR BÜYÜK DİKKAT VE TİTİZLİKLE ÇALIŞIR. KENDİSİ İÇİN ÖNEMLİ AYRINTILAR BÜYÜK OLARAK ÇİZİLİR. CİSİMLERİN BÜYÜKLÜKLERİ VE MEKANLA BAĞLANTILARI ZAYIFTIR.

5 YAŞ; AMAÇLI RESİM YAPARLAR NEYİN RESMİNİ YAPMAK İSTEDİKLERİNİ ÖNCEDEN BİLİRLER.

5 yaş çocuğunda yandaki resimde görüldüğü gibi röntgen resim yapma eğilimi vardır.

RESİMDEKİ ORANLAR GERÇEKÇİ OLMAYA BAŞLAR. MEKANI KULLANIMINDA GELİŞİM GÖZE ÇARPAR. AYRINTILAR ARTAR, SAYFANIN ORASINA BURASINA DAĞITILAN FİGÜR VEYA ÖĞELER BİR MERKEZ ÇEVRESİNDE TOPLANIR.

ŞEMA ÖNCESİ DÖNEMDE RENGİN ANLAMI 3 ANA RENGİN (KIRMIZI-SARI-MAVİ) VE ADLARININ ÖĞRENİLMESİ BU DÖNEMDEDİR. ÇOCUK PARLAK-AÇIK-SICAK RENKLER KULLANIRSA UYUMLU, MUTLU; KOYU-SOĞUK RENKLER KULLANIRSA AGRESİF, MUTSUZ OLDUĞU VARSAYILABİLİR. ÇOCUK ÇOĞUNLUKLA HANGİ RENK HOŞUNA GİDİYORSA ONU KULLANIR. (RENK-NESNE İLİŞKİSİ YOK)

RENKLER LAWLER (1965) 4 YAŞ YUVA ÇOCUKLARININ MUTLU BİR RESİM YAPMADA SARI RENGİ -HÜZÜNLÜ BİR HİKAYEDEN SONRA RESMİ KAHVERENGİYE BOYADIĞINI SÖYLER. ANNE RESMİ YAPACAK BİR ÇOCUK ANNESİYLE GÜZEL BİR İLETİŞİMİ VAR İSE EN SEVDİĞİ RENGİ KULLANIR.

3) ŞEMATİK DÖNEM (7-9 YAŞ) Kavram biçimleri kesinlik kazanmaya başlar. Çizgiler nesneleri sembolize etmek için çizilir. Çocuk kağıdı üç bölümde kullanır; yer, hava, gök. Resmi sıralar halinde yapar. Renk seçimleri gerçeğe uygun yapılır.

ŞEMANIN OLUŞUNU NEYİ- NASIL GÖRDÜĞÜ VE ALGILADIĞI, O ŞEYE VERDİĞİ DUYGUSAL ANLAM, DENEYİMLERİ, BELİRLER. Objeler gerçek büyüklüğünden çok çocuk için anlam derecesine göre çizilir.

Bu dönemde çocuk, gerçeği resmetmeye başlar. 4) GERÇEKÇİLİK DÖNEMİ (9-12 YAŞ) Bu dönemde çocuk, gerçeği resmetmeye başlar. Resimde bütünden çok detaylar üzerinde durulur. Fantezi resimlerine rastlanır. Resimlerde bir kompozisyon vardır. Renkler gerçeğe uygun seçilir. Yakınlık, uzaklık hataları görülmez. Kız çocukları daha çok bebek resmi, portreler,elbiseler; erkek çocukları ise araba, gemi, uçak çizerler

5) GÖRÜNÜRDE DOĞALCILIK DÖNEM ( 12-14 YAŞ) Çocuk bu dönemde gördüğü objelerin orantılarını, boyutlarını, derinliklerini çizgilerine yansıtır. Resimde gölge, ışık oyunları görülür Renk en iyi şekilde kullanılmaya başlar.

TEŞEKKÜR EDERİZ Şule YAVUZ