AĞ TOPOLOJİLERİ Öğr. Gör. Mustafa SARIÖZ BİLGİSAYAR TEKNOLOJİLERİ VE PROGRAMLAMA BÖLÜMÜ BİLG 121 AĞ TEKNOLOJİLERİNİN TEMELLERİ DERSİ AĞ TOPOLOJİLERİ Öğr. Gör. Mustafa SARIÖZ

Topoloji nedir? Bir ağdaki bilgisayarların nasıl yerleşeceğini, nasıl bağlanacağını, veri iletiminin nasıl olacağını belirleyen genel yapıdır. Topoloji, bilgisayar ağını oluşturan bileşenlerin, uç ve ara düğümlerin birbirlerine bağlanmasını gösteren bir çeşit “ağ haritası” dır.

Ağ Topolojisini Seçerken Neler Göz Önünde Bulundurulur? Kurulum kolaylığı Yeniden düzenleme kolaylığı Hata giderme kolaylığı Ortamdaki bir problemden etkilenen birim sayısı

Ağ Topoloji Türleri Yerel Alan Ağları (LAN) Geniş Alan Ağları (WAN) Doğrusal (Bus Topology) Halka (Ring Topology) Yıldız (Star Topology) Karışık Yerleşim Biçimleri Yıldız-Halka (Star-Wired Ring Topology) Yıldız-Doğrusal (Star-Wired Bus) Geniş Alan Ağları (WAN) Ağaç (Tree Topology) Örgüsel (Mesh Topology)

Ağ Topoloji Türleri Yerel Alan Ağları (LAN) Geniş Alan Ağları (WAN) Doğrusal (Bus Topology) Halka (Ring Topology) Yıldız (Star Topology) Karışık Yerleşim Biçimleri Yıldız-Halka (Star-Wired Ring Topology) Yıldız-Doğrusal (Star-Wired Bus) Geniş Alan Ağları (WAN) Ağaç (Tree Topology) Örgüsel (Mesh Topology)

Doğrusal (Bus) Topoloji Bir kablo yol olarak düşünülürse, bu yol üzerindeki her bir durak ağda bir düğümü (node-terminal/cihaz) temsil etmektedir. Bu tek kabloya; bölüm (segment), omurga (backbone), trunk denilebilir.

Doğrusal (Bus) Topoloji

Doğrusal (BUS) Topoloji Avantajları: Ağa bir bilgisayarı bağlamak oldukça kolaydır. Daha az uzunlukta kablo gerektirir. Dezavantajları Omurga kabloda bir bozulma veya kesilme olursa tüm ağ bağlantısı kesilir. Sinyalin yansımasını durdurmak için kablonun her iki ucuna sinyali emen terminator(sonlandırıcı)’ler yerleştirilir. Ağda sorun olduğunda sorunun nerden kaynaklandığını bulmak zaman alıcı olabilir. Tek başına tüm bir binanın ağ çözümü için genellikle kullanılmamaktadır. Network’e daha fazla bilgisayar bağlandığında network yavaşlar.

Halka (Token Ring) Topoloji IBM tarafından geliştirilmiştir. Mantıksal olarak bir daire şeklinde tüm düğümlerin birbirine bağlanması. Token (Jeton) (3 byte’lık) bu düğümler arasında dolaşan bilgidir.

Halka (Token Ring) Topoloji Elektrik sinyali tek yönlüdür. Gelen kablo alıcı giden kablo göndericidir. Her noktada sinyal kuvvetlendirilir. Şu anda halka topolojilerde UTP, STP kablo kullanılmaktadır.

Halka (Token Ring) Topoloji

Halka (Token Ring) Topoloji

Halka (Token Ring) Topoloji Avantajları: Verilerin birbirleriyle çarpışma olasılığı düşüktür Herhangi bir sonlandırma işlemi yapılmaz. Dezavantajları: Halka içersindeki bir bilgisayar bozulursa tüm ağ bağlantısı kesilir.

Yıldız (Star) Topoloji Star yerleşim biçiminde bilgisayarlar merkezi biçimde konuşlandırılan bir hub'a bağlı olarak çalışırlar.

Yıldız (Star) Topoloji Bilgisayarlar tarafından üretilen sinyaller önce hub'a ulaşırlar ardından diğer bilgisayarlara ulaştırılırlar. Star topoloji bugün UTP (genellikle Twisted- Pair kablo) kablo ile birlikte yaygın olarak kullanılmaktadır.

Yıldız (Star) Topoloji Avantajları: Ağı kurmak kolaydır Bir bilgisayara bağlı kablo bozulduğunda ağın çalışması etkilenmez. Ağdaki sorunları tespit etmek kolaydır. Dezavantajları Doğrusala göre daha fazla uzunlukta kablo gerektirir. Hub veya Switch bozulduğunda tüm ağ çalışmaz hale gelir. Hub ve Switch gibi cihazlar nedeniyle doğrusala göre kurulumu daha pahalıdır.

Doğrusal(Bus)-Halka(Ring)- Yıldız(Star)

Karışık Yerleşim Biçimleri: Star-Ring (Yıldız-Halka) Topoloji Yerleşim fiziksel olarak yıldız olarak görünür ancak mantıksal olarak jetonlar dairesel olarak ağda ilerler. Yıldız topolojisindeki Hub yerine burada MAU (Multistation Access Unit) veya MSAU (Multistation Access Unit) kullanılır.

Karışık Yerleşim Biçimleri: Star-Ring (Yıldız-Halka) Topoloji Bu MAU’da veriler dairesel olarak gider. Hub kendisine gelen bütün sinyalleri tüm düğümlere iletirken MAU gelen sinyali bir halka şeklinde sadece bir yönde iletir. Böylece ağdaki tüm düğümler jetonu alır.

Karışık Yerleşim Biçimleri: Star-Ring (Yıldız-Halka) Topoloji İki MAU bağlanması için MAU’daki RI (Ring In) ve RO (Ring Out portları kullanılır.

Karışık Yerleşim Biçimleri: Star-Bus (Yıldız-Doğrusal) Topoloji

Ağ Topoloji Türleri Geniş Alan Ağları (WAN) Yerel Alan Ağları (LAN) Doğrusal (Bus Topology) Halka (Ring Topology) Yıldız (Star Topology) Karışık Yerleşim Biçimleri Yıldız-Halka (Star-Wired Ring Topology) Yıldız-Doğrusal (Star-Wired Bus) Geniş Alan Ağları (WAN) Ağaç (Tree Topology) Örgüsel (Mesh Topology)

Ağaç (Tree) Topoloji Genellikle yıldız topolojisindeki ağları birbirine bağlamak için kullanılır. Böylece ağlar büyütülebilir. Hiyerarşik topoloji olarak da anılır. Sistemin sorumluluk seviyesi kökten dallara azalır.

Ağaç (Tree) Topoloji Büyükçe firmalar tarafından omurga yapısını kurmak için veya telekominikasyon firmaları tarafından bölgedeki ağ trafiklerini toparlayıp genel ağa bağlamak için kullanılır.

Ağaç (Tree) Topoloji Avantajları: Dezavantajları Her bir bölüme (segment) ulaşmak kolaydır Bir çok çalışma grubu bir araya getirilebilir. Dezavantajları Her bir bölümün uzunluğu kullanılan kablo ile sınırlıdır. Omurga kablosu bozulduğunda bölümlerdeki ağ trafiği etkilenir. Kurulumu ve düzenlenmesi daha zordur.

Örgüsel (Mesh) Topoloji Sistemlerin birbirine bağlanmasında çoğunlukla bir desen veya geometrik düzen göz önüne alınmaz

Örgüsel (Mesh) Topoloji Yeni bir sistem genel olarak kendisine en yakın mesafede olan veya maliyeti en optimum olan düğüme bağlanarak ağa eklenir. Örnek olarak internet ağ altyapısı örgüsel topolojidedir.

Özet Topoloji Kurulum Düzenleme Sorun çözme Veri aktarımında problem Doğrusal Çok kolay Kısmen zor Zor Tek bir kablo, kabloda problem veri aktarımını etkiler Halka Kısmen Kolay Kolay Halkadaki bozukluk veri aktarımını etkiler Yıldız Kolay, ancak zaman alıcı Tek bir kablodaki bozukluk bir pc’yi etkiler Ağaç Oldukça az Örgüsel (Mesh)

IEEE Nedir? IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers - Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü) Elektrik, elektronik, bilgisayar, telekominikasyon ve diğer bir çok alanda mühendislik kuram ve uygulamalarının gelişimi için çalışan, standartlar belirleyen, kar amacı gütmeyen, dünyanın en büyük teknik organizasyonudur.

IEEE Standartları Elektrik, elektronik ve bilgisayar alanındaki belli başlı bütün standartlar birer IEEE standartıdır. 700’ün üzerinde standart üretme grupları 900 tane aktif, 700 tane de geliştirilmekte olan standartı mevcuttur. 1970'li yıllarda ağ bağlantı teknolojileri standartlaşmaya başlayınca IEEE standart belirlemek üzere 1980 yılında 802 nolu bir komusyon oluşturdu.

En çok kullanılan 802 standartları Hız Erişim Metodu Topolojiler Kablo Ethernet (IEEE 802.3) 10, 100 veya 1000 Mbps CSMA/CD Doğrusal Yıldız Koaksiyel veya UTP Token Ring (IEEE 802.5) 4 veya 6 Mbps Token passing (Jeton dolaşımı) Halka ve Star-wired ring STP veya UTP FDDI (IEEE 802.8) 100 veya 200 Mbps Fiber optik veya UTP Kablosuz (Wireless) (IEEE 802.11) 1, 22 veya 54 Mbps Hücresel Kablosuz

SORULAR?

Referanslar http://w3.gazi.edu.tr/~sirin/kaynaklar/bilg_agl.p df http://pozitron.sdu.edu.tr/dersnotlari/sunular/ag /Hafta2.ppt http://dijitalders.com/icerik-18-1520-Ag- Topolojileribus-Topoloji-Halkaring-Topoloji- .html