Ankara Numune Hastanesi Destekleyici ve Alternatif Tedaviler (CAM) Ankara Numune Hastanesi Aile Hekimliği Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 23 Ekim 2009 zekeriya.akturk@gmail.com http://aile.atauni.edu.tr

Hedefler Bu sunum sonunda katılımcıların hedeflenmiştir Destekleyici tedavilerle ilgili sık kullanılan tanımlamaları açıklayabilmeleri Sık kullanılan destekleyici tedavi çeşitlerini açıklayabilmeleri Destekleyici ve alternatif tedavilerin kullanım alanlarını ve olası risklerini tartışabilmeleri Toplumda sağlığa etki eden kültürel faktörleri ve inanışları kabullenmeleri Toplumun sağlık kaynaklarını önemsemeleri hedeflenmiştir

Tanımlar Alternatif tıp, geleneksel tıptan farklı olan uygulamaları içerir. Tipik bir tanım yapmak gerekirse “iyileştirmeye yönelik olan ama geleneksel tıp içerisinde tanımlanmamış olan tüm uygulamalar alternatif tedavilerdir”. Destekleyici tedaviler tanımı ise hekimin önerdiği geleneksel tedaviye ek olarak destekleyici (complementary) amaçla uygulanan diğer tedavileri ifade eder http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=31077

Zihin-Vücut etkileşimi CAM Nedir? 5 kategori tanımlayabiliriz: Alternatif Tıbbi Sistemler Zihin-Vücut etkileşimi Biyolojik temelli tedaviler Manipülatif/ Vücut Tabanlı Yöntemleri Enerji tedavileri Akupunktur Biyoenerji Qi-gong Alternative medical systems such as homeopathy and naturopathic medicine; Mind-body interventions such as meditation and prayer; Biologically based treatments such as herbal products and dietary supplements; Manipulative and body based methods such as massage and chiropractic manipulation Energy therapies such as Reiki and qi gong Diyet Masaj Homeopati Reiki Dua Meditasyon Şiropraksi Bitkisel tedavi

CAM Kullanımı CAM uygulamaları tüm dünyada yaygınlaşmaktadır. Bir araştırmaya göre ABD’de toplumun %40’dan fazlası bir CAM yöntemini kullanmaktadır. Eisenberg DM, Davis RB, Ettner S, et al. Trends in alternative medicine use in the United States, 1990—1997. J Am Med Assoc 1997;280:1569—75. Toplumun %76’sı yaşam boyu en az bir CAM yöntemini denemiştir. Kessler RC, et al. Long term trends in the use of complementary and alternative medical therapies in the United States. Ann Intern Med 2001;135:262—8. The family physician is a skilled clinician. Family medicine is a community-based discipline. The family physician is a resource to a defined practice population. The patient-physician relationship is central to the role of the family physician. http://www.cfpc.ca/English/cfpc/about%20us/principles/default.asp?s=1

Aile Hekiminin Rolü Kanada Aile Hekimliği Koleji DSÖ Aile hekimi beceri sahibi bir klinisyendir Aile hekimliği topluma dayalı bir disiplindir Aile hekimi bulunduğu toplum için bir kaynaktır Hasta-hekim ilişkisi aile hekimi için çok önemlidir http://www.cfpc.ca/ DSÖ Denenmiş geleneksel şifa verici yöntemler ulusal ilaç politikaları ve düzenlemeleri içerisine dahil edilmelidir . The WHO Traditional Medicine Programme, Regulatory Situation of Herbal Medicines, A worldwide Review (WHO/TRM/98.1)

Çeşitleri ... Akupunktur Şiropraktik (Chiropractic) Ayurveda Bitkisel tedaviler Biyonenerji Kupa çekme Hacamat (حِجَامَة) ...

Akupunktur

Akupunktur Acus = İğne Punctus = Batırmak Qi (chee) = yaşam enerjisi Cun = ölçü birimi Meridyenler Yin / Yang dengesi

Kulak akupunkturu

Akupunkturda vücudun çeşitli noktalarına ince iğneler batırılır. Amaç, bozulmuş olan yaşam enerjisinin (Chi) akışını düzenlemek, Yin ve Yang dengesini sağlamaktır. ABD’de 50’ye yakın akupunktur okulu var. Akupuntur Türkiye’de yasaldır. Ankara Ü, Yeditepe, SB Ümraniye hst. gibi yerlerde eğitim verilmektedir. Acupuncture: the Chinese practice of piercing specific areas of the body along peripheral nerves with fine needles to relieve pain, induce surgical anesthesia, and for therapeutic purposes. Dorland's Pocket Medical Dictionary, 25th ed. W. B. Saunders Co., 1995. ISBN 0-7216-5738-9 http://www.acupunctureschools.com/ http://www.saglik.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAC8287D72AD903BE56515916B329A1F1

Şiropraktik (Chiropractic) Kas iskelet sistemindeki mekanik sorunlara odaklanır. Bunların sinir sistemi ve genel sağlığa olan etkilerini düzeltmeyi hedefler. Elle düzeltme, çekme, masaj gibi uygulamaları vardır (manual therapy). ABD’de 17 üniversitede şiropraktik eğitimi veriliyor. Council on Chiropractic Education (2007). Standards for Doctor of Chiropractic programs and requirements for institutional status http://www.chiroweb.com/college/index.php

Chiropractic

Ayurveda Ayurveda Hindistan kökenli bir halk tedavisi yöntemidir. Āyus “yaşam”, “hayat” veya “uzun ömür” gibi anlamlar taşır Veda ise “bilgi” anlamındadır. ABD’de 15’in üzerinde ayurveda okulu var. http://www.dmoz.org/Health/Alternative/Ayurveda/Schools/

Dosha’lar (Vata, Pita, Kapha) Vata (esir, psikolojik yapı) Pita (enzim ve salgılar) Kapha (enerji)

Pancha Karma: Beş İşlem Vamana: Kapha toksinlerini vücuttan atmak için özel bir kusturma yöntemi. Virechana: Pitta toksinlerini ince bağırsaklardan temizlemek için özel bir yıkama yöntemi. Basti: kalın bağırsaklardan toksinleri atmak ve bağırsağı yenilemek için özel bir müshil uygulaması. Nasya: Burundan verilen özel bir bitkisel tedavi uygulaması. Kan aldırma: Kandaki toksinleri atmayı hedefler. Modern bir uygulaması kafaya yapılan sıcak yağ masajıdır.

Biyoenerji "bio-energy" – yaşamak için gerekli enerji. Hücrelerimizin hepsinde bir enerji var. bu enerji bir ağ oluşturmakta ve hüzreler arasında da iletişim sağlamaktadır. Vücudun enerjisi hissedilebilir, bozukluklar düzeltilebilir ve başkasından enerji aktarılabilir.

Şakralar (Chakra)

Kupa Çekme Kupaın içerisinde ateş yakarak negatif basınç oluşturma ve belli noktalara çekim uygulamaya dayanır.

حِجَامَة Hacamat

Bitkisel Tedaviler Kutunun üzerinde “Doğal” yazması “Zararsız” olduğu anlamına gelmez! İlaç gibi etki edebilir Bitkiler konusunda tecrübeli bir hekim tarafından uygulanmalıdır.

Yan Etki ve Bazı İlaç Etkileşimleri Bitki Kullanımı Yan etki/ilaç etkileşimi Kırmızı biber Eksternal: kas spazmları ve ağrılar İnternal: GIS hastalıkları Eksternal: 2 günden fazla kullanıldığında deri lesi ve blister oluşumu. İnternal: aşıtı kullanımda hipotermi riski Koni çiçeği (Echinacea) İmmun sistemi güçlendirir. Soğuk algınlığı ve gripte yardımcı olur. yara iyileşmesini hızlandırır. Anabolik steroidler, metotreksat gibi bazı ilaçlarla birlikte kullanıldığında karciğer inflamasyonu yapabilir. Denizüzümü (Ephedra) Ma-Huang olarak ta bilinir. İştah kesici olarak kullanılır. Astım ve bronşitte de kullanılmaktadır. Bazı antidepresanlar ve antihipertansiflerle etkileşebilir. Kan basıncını ve nabzı tehlikeli düzeylerde artırabilir. Ölüm!. Gümüşdüğme (Feverfew) Migren baş ağrıları, artrit, romatizmal hastalıklar ve alerji için kullanılır. Kanamayı artırabilir. Özellikle antiagregan kullanan bireylerde tehlikeli olabilir.

Yan Etki ve Bazı İlaç Etkileşimleri Bitki Kullanımı Yan etki/ilaç etkileşimi Sarımsak Kolesterol, trigliserit ve kan basıncını düşürmek için kullanılır. Kanamayı artırabilir. Özellikle antiagregan kullanan bireylerde tehlikeli olabilir. Zencefil (Ginger) Bulantı, kusma ve vertigoyu azaltmak için kullanılır. Ginkgo Ginkgo biloba’da denir. Dolaşımı ve oksijenasyonu hızlandırmak, hafızayı kuvvetlendirmek ve zihin açıcı olarak kullanılır. Ginseng Fiziksel gücü ve zihin konsantrasyonunu artırır. Bazı pıhtılaşmayı önleyici ilaçların etkisini azaltabilir. Nabız ve kan basıncı yükselebilir. Menopozda kanama yapabilir.

Yan Etki ve Bazı İlaç Etkileşimleri Bitki Kullanımı Yan etki/ilaç etkileşimi Altınmühür (Goldenseal) Hafif laksatif olarak kullanılır. İnflamasyonu azaltır. Ödemi ve hipertansiyonu kötüleştirebilir. Kava-kava Sinirlilik, anksiyete, huzursuzluk için kullanılır. Aynı zamanda kas gevşeticidir. Bazı epilepsi ilaçlarının, anestetiklerin etkisini uzatabilir. Alkolün etkisini şiddetlendirebilir. Depresyonda intihar riskini artır. Meyan kökü (Licorice) Mide ülserleri için kullanılır. Bazı türleri kan basıncını yükseltebilir, ödem ve elektrolit dengesizliği yapabilir. Cüce palmiye (Saw Palmetto) Prostat büyümesi ve idrar yollarında inflamasyon için kullanılır. Hormon tedavileriyle etkileşebilir.

Sonuç: Ne Yapılmamalı? “Bunlar saçmalık” “Size hiçbir yarar sağlamaz” “Sakın kullanmayın” “Bizim önerdiğimiz tedaviyi almazsanız ölürsünüz” “İşim yok bunlarla mı uğraşacağım” “Bu kadar sene ben bunları tartışmak için mi okudum” “Şarlatanların oyununa gelmeyin” “Bunlar bir günde bir doktorun bir aylık maaşını kazanıyor” Prof. Dr. İbrahim Güllü. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı

Özet