KIYI EROZYONU PROBLEMİ Kıyı erozyonu aşağıdaki faktörlerden etkilenmektedir: Sediment yüklü nehirlere yakınlık Tektonik etkinliğin derecesi Karanın topoğrafyası ve bileşimi Egemen rüzgar ve iklim Sahilin ve kıyıya yakın kesimlerin şekli

Yapı inşaatları 1) Set yapımı Genellikle limanları kromak için çift olarak inşa edilirler Nehir veya liman girişinden okyanusa doğru uzanır

Jetties are built to prevent deposition in navigation channels Setler kumların hareketini kestiği İçin akıntı yukarı kesimde kum Depolanması olur Bu yapının akıntı aşağı kesiminde ise Erozyon vardır ve bu kesimde kum kalmaz Setler Kıyı-boyu akıntılar Jetties are built to prevent deposition in navigation channels Setler gemilerin seyahat edeceği kanallarda Kum birikmesini engellemek için yapılır

Yapı inşaatları 2) Bariyer Kumsalı korumak veya genişletmek için yapılır Kumu tutmak için kıyıya dik olarak yapılır

setler bariyerler liman KARA Kum Erozyonu KARA KARA Kum Depolanması hareketi Kum Erozyonu Kum Depolanması DENİZ Setler setler KARA bariyerler Kum hareketi DENİZ bariyerler KARA Kum hareketi Dalgadan korunmuş zon DENİZ Dalgakıran

3) Dalgakıran Kıyı ötesine ve sahile paralel olarak yapılan bariyerdir Botları büyük dalgalardan korumak i.in yapılır

bariyerler Dalgakıran liman KARA Kum Erozyonu KARA KARA Kum hareketi Kum Erozyonu Kum Depolanması DENİZ Setler bariyerler KARA Kum hareketi DENİZ bariyerler KARA Dalgakıran Kum hareketi Dalgadan korunmuş zon DENİZ Dalgakıran

Dalga-kıran, Kaliforniya

Yapı inşaatları 4) Deniz duvarları Kumsala bitişik, sahile paralel olarak yapılan ve yapıları korumak için yapılan duvarlardır Duvarın arkasındaki alana girişini engeller Deniz tarafındaki alan erozyona devam eder ve dalgalar duvarın altını oyar.

Plajdaki bazı binaları terketme ve yerleşimin plajdan uzakta yapılması Plaj büyütülmesi Plaj sistemine oldukça fazla miktarda kum ekleme uzun süreli ve ekonomik olarak, bazı alanlarda uygulanabliecek bir çözüm Plajdaki bazı binaları terketme ve yerleşimin plajdan uzakta yapılması

Plaj genişletilmesi, Miami

A-Bariyerler: Sahilden suya doğru uzanırlar, Dalga enerjisini dağıtarak ve akıntılardan kum larak erozyonu engellemeye çalışırlar. Akış yukarı tarafında bariyerlerde kum birikir, fakat akıntı aşağ taraflarında erozyon daha kötüdür, bu kesimlerinde kum kalmaz B-Deniz duvarı: Deniz duvarları kıyıdaki mülkleri geçici olarak koruyan, fakat aynı zamanda ön tarafındaki kıyı erozyonunu arttıran bir yapıdır. Yüksek dalgalar duvarı aşarak, duvar ve mülklere zarar verebilir. C-Kum yığmak: Kumsala kum eklemek erozyona karşı en iyi önlem olarak kabul edilir. Yeni kum genellikle kıyı ötesinden kazındığı için onlarca milyon dolara varan maliyeti vardır. Yine eklenen kum genellikle plaj kumundan daha ince olduğundan daha kolay erozyona uğrar akıntı

Atlantik ve pasifik kıyılarının karşılaştırılması Kıyı erozyonu her iki kıyı da birbirinden farklıdır Atlantik ve Meksika körfezi kıyıları: Geniş, hafifçe eğimli kıyı ovaları Tektonik olarak sakin bölgeler

Atlantik ve Meksika körfezi Gelişme genellikle bariyer adalarında olur Bariyer adaları açık okyanusa doğrudur Fırtınaların tüm gücünü alır

Bariyer adaları

Pasifik kıyıları Genellikle dar plajlar, plajlar dikçe yar ve dağlarla çevrilidir Ana problem birçok plajın önemli miktarda küçülmesidir Kıyı erozyonu bir yıldan diğerine değişir Bunda nadir görülen fırtınalar etkendir

Okyanus düzeyinin günlük değişimi Gelgitin nedenleri: Gelgite bağlı olaylar ayın ve daha az oranda güneşin yerçekimi kuvvetine bağlı olarak gelişir

AyınYerçekimi dünyayı çok zayıf olarak elipsoid şeklinde deforme eder. Elipsoidin uzun ekseni aya doğrudur Sular karalara göre daha fazla gelgitten etkilenir Dünyanın iki zıt kenarında gelgit oluşur

Birinci Gel-git İkinci Gelgit AY Gel seviyesi Gel-git yüksekliği okyanus Gel-git içi Zon Git seviyesi

Niçin iki gelgit olayı gerçekleşir Ayın dünya üzerindeki çekim gücü, dünyanın yakın kesiminde, uzak kesimine göre daha fazladır. Su zarfı eliptik bir şekilde genişler Dünya bu su zarfı ile döner

24 saat içinde, iki gel iki de git olayı oluşur 29 günlük ayın çevrimi içinde çıkıntılar hergün elli dakika kayma gösterir

Birinci Gel-git İkinci Gelgit AY

Bahar ve nip (15 günde bir) gelgitleri Bahar gel-giti Yeni ve tam dolunay zamanında oluşur Ay ve güneşin yerçekimi etkileri birbiri üzerine eklenmiştir Günlük gel ve git farklılığı oldukça büyüktür

Bahar gelgiti Bahar gel-giti Güneş gel-giti Ay gel-giti Güneş Dolunay Yeni ay Bahar gel-giti Nip gel-giti Ayın birinci çeyreği Güneş gel-giti Güneş Ay gel-giti Ayın üçüncü çeyreği

Nip gelgiti Ayın birinci ve üçüncü çeyreğined oluşur Ayın ve güneşin yerçekimi çakışık değildir Günlük gelgit değişimi küçüktür

Nip gelgiti Bahar gel-giti Güneş gel-giti Ay gel-giti Güneş Dolunay Yeni ay Bahar gel-giti Nip gel-giti Ayın birinci çeyreği Nip gelgiti Güneş gel-giti Güneş Ay gel-giti Ayın üçüncü çeyreği

Gelgiti ekleyen diğer faktörler: Kıyının şekli Okyanus havzasının şekli

Yine sahilin şekli gelgitin büyüyüp, küçülmesinde etkisi vardır İkinci Gelgit Dünyanın dönme ekseni ayın yörüngesine göre eğik olduğundan Gelgitin yüksekliği dünyanın enlemine göre değişir. Yine sahilin şekli gelgitin büyüyüp, küçülmesinde etkisi vardır Birinci Gel-git AY

Gel-git akıntıları Su seviyesinin yükselmesi ve çekilmesine eşlik eden yatay akıntılardır Gelgit akıntı çeşitleri Taşkın akıntısı –Su seviyesi yükseldiği zaman sahil zonuna ilerleyen akıntılardır cezir akıntıları – Su seviyesi düştüğü zaman denize doğru olan su hareketidir. Gel-git ten eklenen alanlara gelgit düzlüğü denir Genellikle gel-git deltaları oluşturur

Gel-git düzlüğü, Fundy körfezi, Nova Scotia

Gel-git düzlüğü Gel-git deltası Bariyer Adası Lagün Taşkın deltası

Gelgite bağlı olarak okyanus tabanlarındaki sürtünme dünyanın dönmesini sürekli olarak yavaşlatmaktadır. Her yüz yılda günler 0.002 saniye uzamaktadır Bu düşük etki milyon yıllar gözönüne alındığında oldukça büyük bir etki yapar Geçmiş jeolojik devirlerde günler daha kısa olmalıdır

Kambriyen (540 My) bir yıl 424 gün Devoniyen (365 My): bir yıl 410 gün Permiyen (290 My): bir gün 390 gün