İNSAN EMBRİYOLOJİSİNE GİRİŞ
EMBRİYOLOJİ (GELİŞİM BİLİMİ) embriyo; cenin, logos; bilim Normal ve anormal gelişme arasındaki ilişkiyi aydınlatır. İnsan yapısındaki farklılıkların nedeninin anlaşılmasına yardımcı olur. İnsan yaşamının başlangıcı ve perinatal gelişim sırasında olan değişikliklerle ilgili bilgi sağlar ve bu bilgiyi geliştirir Prenatal gelişim ile obstetrik (gebelik ve doğum bilimi), perinatal tıp, pediyatri ve klinik anatomi arasında bağlantı oluşturur.
TERMİNOLOJİ-1 Genezis: Oluşum, doğum Ontogenezis (ontogeni): Bir bireyin büyümesi, gelişmesindeki evrelerin tümüne verilen isimdir. Filogenezis (filogeni): Bir türün tek bir ata soydan zaman içinde değişimlere uğrayarak meydana gelmesi Farklanma (diferansiyasyon): Bir hücrenin/dokunun işlev kazanma yolunda ilerlemesi süreci Kalıtım: Biyolojik özelliklerin, genlerin bir kuşaktan diğerine aktarılması
TERMİNOLOJİ-2 Oosit (ovum): Overlerden üretilen dişi germ hücreleri Sperm (sperma, spermatozoon): Testislerde üretilen erkek germ hücreleri Embriyo: Bütün erken gelişim dönemleri süresince (zigot, morula, blastokist) gelişmekte insan Zigot: Bir oosit ile bir spermin birleşmesi ile şekillenen bu hücre yeni bir insanın başlangıcıdır.
TERMİNOLOJİ-3 Yarıklanma: Mitotik hücre bölünmesi veya zigotun yarıklanması, blastomerler olarak isimlendirilen embriyonik hücreleri şekillendirir. Morula: 12-32 blastomerli embriyo Blastokist: Morula içinde sıvı dolu bir kavitenin oluşması İç hücre kitlesi (embriyoblast) Trofoblastlar Konseptus (gebelik ürünleri): Fertilizasyondan itibaren bütün gebelik ürünleri ve zarlarına verilen isimdir.
GELİŞME DÖNEMLERİ-1 Prenatal dönem: Pre-embriyonik dönem: Fertilizasyon-3. hafta Embriyonik dönem: 4. hafta-8. hafta Fetal dönem: 9. hafta-38. Hafta
GELİŞME DÖNEMLERİ-2 Postnatal dönem: Neonatal dönem: 0-1 ay Bebeklik dönemi: 1 ay-2 yaş Çocukluk dönemi: 2 yaş-12,13 yaş Puberte dönemi: 12-16 yaş Adölesan dönem: Puberteden sonraki 3-4.yılları içerir. Erginlik dönemi: 20-60 yaş Yaşlılık dönemi: 60 yaş üzeri
Embriyoloji Teratoloji
Spermatogenez Oogenez Fertilizasyon-Gelişimin 1. haftası, IVF Gelişimin 2.-3. haftası Gelişimin 4.-8. haftası Gelişimin 9. haftası-Doğum Plasenta ve Keseler Çoğul Gebelik Konjenital Anomaliler Gametogenez
GAMETOGENEZİS-1 Özelleşmiş üreme hücrelerinin (sperm-ovum) oluşum ve gelişim sürecidir. Spermatogenezis Haploid kromozomlu (n,23) spermatozoonların oluşumu Oogenezis Haploid kromozomlu (n,23) oositlerin oluşumu
GAMETOGENEZİS-2 Germ hücrelerinin; Ortaya çıkışları Göçleri Farklanmaları Çoğalmaları (mitoz ve mayoz) Olgunlaşmaları Atılma Döllenme (Fertilizasyon) Embriyo oluşumu
TDF (Testis belirleyici faktör) SRY (Sex-determining Region of the Y chromosome ) TDF (Testis belirleyici faktör)
Profaz I Metafaz I
Mayoz Bölünmenin Önemi: Kuşaktan kuşağa kromozom sayısı sabit kalır Gametler arasında anne ve babadan gelen kromozomlar rastgele dağılır Crossing-over/genetik materyalde çeşitlilik
SPERMATOGENEZİS-1 1. Spermatogonium 2. Primer Spermatosit 3. Sekonder Spermatosit 4. Spermatid 5. Spermatozoon
NORMAL GAMETOGENEZİS ANORMAL GAMETOGENEZİS
1. Axonemal structure, first flagellar primordium 2. Golgi complex 3 1.Axonemal structure, first flagellar primordium 2.Golgi complex 3.Acrosomal vesicle 4.Pair of centrioles (distal and proximal) 5.Mitochondrion 6.Nucleus 7.Flagellar primordium 8.Microtubules 9.Sperm cells tail 10.Acrosomal cap
A.Head B.Neck C.Mid piece D.Principal piece E.Endpiece 1.Plasma membrane 2.Outer acrosomal membrane 3.Acrosome 4.Inner acrosomal membrane 5.Nucleus 6.Proximal centriole 7.Rest of the distal centriole 8.Thick outer longitudinal fibers 9.Mitochondrion 10.Axoneme 11.Anulus 12.Ring fibers A.Head B.Neck C.Mid piece D.Principal piece E.Endpiece
Normal ve Anomalili Spermler
Kuyruk Anomalisi
Baş Anomalisi
İki Başlı Sperm
SORU; Aşağıdakilerden hangisi spermiogenezin aşamalarından birisi değildir? Nükleus şekil ve büyüklüğünün değişmesi Akrozom oluşması 2. mayoz bölünmenin tamamlanması Kuyruk gelişmesi Fazla sitoplazmanın atılması