VİTAL BULGULAR SOLUNUM ÖĞR. GÖR. ÖZLEM KARATANA ACİL BAKIM 6.DERS

SOLUNUM İnsan yaşamının devam edebilmesi, O2 vücut hücrelerine ulaşmasına CO2 hücrelerden uzaklaştırılmasına bağlıdır.

Solunumun Fizyolojisi ÜST SOLUNUM YOLLARI ALT SOLUNUM YOLLARI Burun (nasus) Soluk Borusu (trachea) Yutak (pharynx) Bronşlar (bronchi) Gırtlak (larynx) Respiratuvar Bronşioller

Solunumun Fizyolojisi

Solunumda 2 süreç; Dış solunum; atmosfer ve akc arasında oluşan hava hareketleridir. İç solunum; oksijenin hücreler ile hemoglobin arasında hareket etmesidir. Hücreler ve kan dolaşımı arasında oksijen-karbondioksit değişimi olur.

TANIMLAR Ventilasyon (havalanma); havanın akc ve akc’ den atmosfere doğru hareketidir. İnspiryum: nefes alma, ekspiryum; nefes verme. Kondüksüyon; solunum yolları aracılığı ile akc havanın hareketidir. Difüzyon; alyuvarlar-alveollar arasında O2-CO2 hareketidir. Perfüzyon; pulmoner kapillerden kana doğru yayılmayı ifade eder.

SOLUNUMUN ÖZELLİKLERİ Solunum Hızı; Yaşa bağlı değişir. Yaş grubu Hızı BEBEK 26-40 ÇOCUK 20-30 YETİŞKİN 16-20 İLERİ YAŞ 12-24

Yetişkinlerde solunum sayısının dakikada 24’ün üzerinde olmasına TAKİPNE, 10’un altına düşmesine BRADİPNE denir.

Solunumun Derinliği; Göğüs duvarı hareketleridir. Kostalar 1,5-2,5 cm öne doğru çıkar. Alınan hava miktarının normalin altında veya üstünde oluşuna göre derin veya yüzeysel olarak tanımlanır.

Solunumun Ritmi; Soluk alıp verme arasındaki dinlenme süresidir. Düzenli ise regüler, düzensiz ise irregüler solunum denir. Yenidoğan ve bebeklerde, solunum merkezinin tam olarak derinleşememesi sebebiyle irregüler solunum görülebilir.

Hastanın solunumu; Ritmi Sayısı Derinliği açısından değerlendirilmelidir. Deri rengi Bilinç durumu da dikkate alınmalıdır.

Solunumu Etkileyen Faktörler Egzersiz Akut ağrı Anksiyete Sigara Vücudun pozisyonu İlaçlar Beyin travması Vücut sıcaklığı

TANIMLAR Bradipne; solunum hızının 12’nin altında olmasıdır, ancak solunum düzenlidir. Takipne; solunum hızının 20’nin üzerinde olmasıdır, ancak solunum düzenlidir. Hiperpne; solunum derinliğinin artmasıdır.(egzersiz sonrası) Hipopne; solunum derinliğinin azalmasıdır. (uyku sırasında)

Apne; solunumun geçici olarak durmasıdır. Solunum arresti; solunumun kalıcı olarak durmasıdır. Hiperventilasyon; solunum hız ve derinliğinin birlikte artmasıdır. Hipoventilasyon; solunum hız ve derinliğinin birlikte azalmasıdır.

Chyne-stokes Solunum Solunum hız ve derinliğinin düzensizliğidir. Apne ve hiperventilasyon görülür. Solunum; yavaş ve yüzeysel başlar,hız ve derinliği yavaş yavaş artar, belli bir derinlikten sonra tekrar yavaşlar ve yüzeysel hale gelir. Bu dönemin ardından apne görülür. Örn; beyin kanamaları, ölüme yakın dönemlerde gibi.

Kusmual Solunum Solunum anarmol biçimde derinleşmiştir. Örn; diyabetik ketoasidoz

Biot Solunum Solunum 2-3 solunumda bir normalin dışında yavaşlar. Takipne, apne periyodik ve düzenli olarak birbirini izler. Kandaki O2 konsantrasyonu ile ilgilidir.

Dispne Ekspirasyon ve inspirasyon için çaba harcanması ile karakterize güç soluk alıp verme anlamındadır. Hızlı ve yüzeyel solunum vardır. Yüz kırmızı, burun kanatları solunuma katılır ve hasta endişeli ve sıkıntılıdır. Ortopne pozisyonunda rahat ederler.

Hipoksi; hücre ve dokularda yeteri kadar O2 olmaması, O2 yetersizliği anlamındadır. Siyanoz; hücre ve dokuların O2 gereksiniminin karşılanamadığı durumlarda deri ve mukoz membranların kirli, mavimsi-mor bir renk almasıdır. Siyanoz genellikle, dudaklarda,tırnaklarda, parmak uçlarında, dudak ve kulak memesinde görülür.

Solunum Sayısının Ölçümü Hastanın üzerinde kalın giysiler varsa çıkartılmalı. Ekspirasyon+ inspirasyon: 1 SOLUNUM 15 sn say ve 4 ile çarp. İki yaşından küçük çocuklarda ya da solunumu düzensiz olan yetişkinde 1dk say. Derinlik ve ritmini; eller hastanın göğsüne koyarak yapılmalıdır.