HORMONLAR & BÜYÜMEYİ DÜZENLEYİCİ MADDELER Doğal olarak bitki bünyesinde sentezlenen, sentezlendiği yerden bitkinin diğer kısımlarına da taşınabilen, özel etkilere sahip olan, çok düşük konsantrasyonlarda etkili olan organik bileşiklerdir. Büyümeyi Düzenleyici Maddeler ise, hormonların varlığı belirlendikten sonra, sentetik olarak elde edilmiş olan, hormonların etkilerini dışardan uygulandıklarında gösterebilen organik maddelerdir. HORMONLARIN TÜMÜ BÜYÜMEYİ DÜZENLEYİCİ MADDELER OLDUĞU HALDE, BDM’LER HORMON DEĞİLDİR.

BÜYÜMEYİ DÜZENLEYİCİ MADDELER BİTKİSEL HORMONLAR Oksinler Sitokininler Gibberellinler Absizik Asit Etilen Uyarıcı Engelleyici Olgunlaşma ve yaşlanma

OKSİNLER (AUXIN) GİBBERELLİNLER (GIBBERELLIN) SİTOKİNİNLER (CYTOKININ) ABSİZİK ASİT (ABSCISIC ACID) ETİLEN (ETHYLENE)

Charles ve Francis DARWIN, bitkilerde ışığa yönelim ile ilgili maddelerin varlığına ilişkin ilk görüşün sahipleridir. Koleoptil, yalnız ışık aldığında hemen altındaki bölgede ışığa doğru bir eğilme göstermiştir. Sonuç: Bitkinin ışığa hassasiyetini büyüme ucu algılar ve bitkinin ışığa doğru yönelmesi ile ilgili bir mesajı aşağıya gönderir.

~ 50 yıl Charles ve Francis DARWIN (1880) Frist WENT (1930) WENT’in Yulaf Deneyi AUXIN (OKSİN) = BÜYÜME Büyüme ucu kesilir, jelatin içine bırakılır Jelatin blok bir başka ucu kesilmiş koleoptil ucuna yerleştirilir Büyüme devam eder

OKSİNLERİN PRATİKTE KULLANIMI Odun, Yarı odun ve yeşil çeliklerde köklenmeyi uyarmak Yetersiz tozlanma söz konusu ise Partenokarpik meyve tutumunu sağlama (Solanaceae, İncir 2,4-D, NOA) X Hasat önü dökümlerinin engellenmesi Küçük meyve dökümü yaratarak meyve seyreltme Bazı herbisitlerin etkili maddesi olarak kullanılan formları bulunmaktadır (2,4-D ve 2,4,5 T) Özellikle 2,4 D ucuz ve seçici bir herbisittir. Geniş yapraklı yabancı otlara karşı kullanılır.

SİTOKİNİNLER 1945-1955 SKOOG Zeatin Dihidrozeatin Adenin Benzil Adenin (BA) Benzil Amino Purin (BAP) Kinetin

GİBBERELLİNLER Tarihçe: 1926 E. Kurosawa – prinç fidelerinde “aptal fide hastalığı” Gibberella fujikuroi (Fusarium moniliforme) 1935 T. Yabuta ve T. Hayashig fungustan "gibberellin“in izole edilmesi 1938 kristal formda ilk izolasyon (GA-A ve GA-B) II. Dünya savaşı nedeniyle bilgi iletişiminin kopması 1956 West ve Phinney (UCLA) GA’in bitkilerden izole edilmesi 1958 MacMillan (İngiltere) GA1 adıyla Gibberellik asitin fasulyelerden izole edilmesi

Bakteri, funguslar ve angiospermlerden izole edilmiş olan yaklaşık 125 formu bulunmaktadır. GA1……..GAn GA3 GA4+7

Pratikte kullanım alanları: 1. Tane iriliğini arttırmak (Çekirdeksiz üzümlerde) GA3, Berelex GA3 20-40 ppm

C15H20O4 : Absizik Asit Absizik Asit absizin 1963 Frederick Addicott ve ark. Pamuk kozalarının dökülmesi ? 1963 Philip Wareing ve ark. Huş ağacında tomurcuk dinlenmesi ? dormin 1967 Conforth ve ark. C15H20O4 : Absizik Asit

ABA plastid ve proplastidlerde sentezlenmektedir ABA plastid ve proplastidlerde sentezlenmektedir. Buna göre, başta yapraklar (kloroplast) olmak üzere, bitkinin bir çok bölümünde sentezlenmektedir. Stres ve dinlenme halinde yüksek konsantrasyondadır.

Antitranspirant maddelerin yapısında yer alır Bodurluk yaratmak Dinlenmeyi uyarmak Antitranspirant maddelerin yapısında yer alır Bodurluk yaratmak CCC SADH Stres uygulanan bitkiler

H C ETİLEN Dimitry Neljubow kimyasal belirleme Gane bitki dokuları etilen üretmektedir 1935 Crocker olgunlaşma hormonu C H

Pratikte kullanım alanları Ticari preparatlar: Etilen gazı, Etephon, Ethrel Pratikte kullanım alanları Olgunlaşmanın uyarılması (meye ve sebzeler: muz, domates,armut) Renklenmenin sağlanması (trunçgiller, domates) Mekanik hasat için, hasat öncesinde absizyon tabakasının uyarılması (Kiraz ve Vişne)