Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları Yrd. Doç. Dr. Aynur Engin Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hst. ve Kln. Mikrobiyoloji A.B.D, Sivas

Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları Akut tonsillofarenjit Akut otitis media Akut sinüzit Soğuk algınlığı Akut larenjit Otitis eksterna Mastoidit Akut epiglottit

Akut Tonsillofarenjit Viruslar Epstein-Barr virus Adenovirus Influenza A, B Coxsackie A virus Parainfluenzae virus Bakteri S. pyogenes C. diphteriae N. gonorrhoeae

Etken Sıklığı < 3 yaş 5-15 yaş Erişkin  % 100 viral % 15-30 AGBHS (A grubu ß hemolitik streptokok) Erişkin % 10 AGBHS

STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT AGBHS’lar sıklıkla hava yolu ve yakın temasla bulaşır Toplu yaşam yerlerinde (kışla, okul, kreş) bulaşma yaygındır. En sık 5-15 yaş grubunda görülür Sosyoekonomik düzeyi düşük toplumlarda sık Sıklıkla kış ve ilkbahar aylarında görülür İnkübasyon süresi 2-4 gün

Klinik Bulgular Boğaz ağrısı Ön servikal LAP 38C üzerinde ateş Yutma güçlüğü Baş ağrısı, halsizlik Kas ağrısı Bulantı, kusma Tonsiller hiperemi / eksudasyon Yumuşak damakta peteşi Öksürük olmaması Burun akıntısı olmaması Ses kısıklığı olmaması

VİRAL TONSİLLOFARENJİT Tonsillofarenjitle beraber ses kısıklığı, rinit, konjunktivit ve öksürük olması viral etyolojiyi düşündürür Adenovirüs infeksiyonlarında farenjite konjunktivit eşlik eder Ağız içinde vezikül, ülseratif lezyonlar herpangina, HSV ve enteroviral infeksiyonlarda sık

Tonsilde Eksudasyon AGBHS EBV Adenovirus Primer HIV infeksiyonu Candida albicans Francisella tularensis

Lenfadenopati AGBHS Epstein-Barr virus Adenovirus Human herpesvirus tip 6 Tularemi HIV infeksiyonu

Laboratuvar Tanı Boğaz kültürü Hızlı antijen testi Altın standart Hızlı antijen testi Negatif ise boğaz kültürü yapılmalıdır ASO (Antistreptolizin O) 1 yıla kadar pozitif kalabilir Beyaz küre sayımı Periferik yayma

Boğaz Kültürü Aranan patojenler AGBHS için antibiyograma gerek yoktur A grubu beta hemolitik streptokok (%5 koyun kanlı agar besiyeri) Nadiren ise; C. diphteriae (Loeffler besiyeri) N. gonorrhoeae AGBHS için antibiyograma gerek yoktur Penisiline direnç yok

STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT: KOMPLİKASYONLAR Süpüratif komplikasyonlar: Peritonsiller apse, Retrofarengial apse Sinuzit, otit, mastoidit Kavernöz sinüs trombozu Streptokokal toksik şok sendromu Servikal lenfadenit Septik artrit, osteomiyelit Tekrarlayan tonsillofarenjit Nonsüpüratif komplikasyonlar; Akut romatizmal ateş ve akut glomerülonefrit

STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT: KOMPLİKASYONLAR Akut romatizmal ateş (ARA) sadece tonsillit sonrasında gelişir, streptokokal deri infeksiyonu sonrasında görülmez

Tedavide Amaç Komplikasyonların önlenmesi Semptomatik iyileşme Süpüratif Nonsüpüratif Semptomatik iyileşme Bakteriyel eradikasyon Bulaştırıcılığın önlenmesi Gereksiz yere antibiyotik kullanımının önlenmesi

AGBHS tonsillofarenjitinde tedavi Bir çok antibiyotik ile AGBHS farenksten eradike edilebilir ARA’yı önlediği gösterilen tek antibiyotik penisilin AGBHS’de penisilin direnci yok Tedaviye ilk 9 gün içinde başlanması ARA gelişimini önler

AGBHS tonsillofarenjitinde tedavi Oral penisilin V Aminopenisilinler Makrolidler Sefalosporinler Tedavi süresi 10 gün Benzatin penisilin G Tek doz

Benzatin Penisilin G Hasta oral tedaviyi tolere edemeyecekse Oral tedaviye uyum sağlayamazsa Tekrarlayan AGBHS farenjit atakları Romatizmal kalp hastalığı olanlarda tercih edilir

Kullanılmaması gereken ab’ler Tetrasiklin Sülfonamid Kotrimoksazol Kloramfenikol Aminoglikozid streptokok tonsillofarenjitinin tedavisinde kullanılmamalıdır

STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT Yeterli süre tedavisi görmüş, asemptomatik bireylerden tedavi sonrası kontrol boğaz kültürü alınmasına gerek yok Anamnezinde ARA olan hastalarda tedavi sonrası kontrol boğaz kültürü yapılmalıdır

AGBHS Taşıyıcıları Tedavi Edilmeli mi? Hastalık belirtisi göstermediği halde boğaz kültüründe AGBHS üreyen kişi taşıyıcı kabul edilir Taşıyıcıların kanlarında ASO titresi artmaz Taşıyıcıların boğazlarındaki streptokoklar avirulandır ve hastalık bulaştırma riski yoktur Kreş ve okul gibi yerlerde sağlam çocuklarda taşıyıcılık aramak gereksizdir Taşıyıcı çocukların tedavisi gereksizdir

STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT TEDAVİ BAŞARISIZLIĞI Yetersiz tedavi (doz ve süre !) Yanlış AGBHS infeksiyonu tanısı Tedavi uyumsuzluğu ve uygunsuz antibiyotik Bakteriyel direnç (Eritromisin % 5) Yakın temasla yeniden infeksiyonun alınması AGBHS taşıyıcılığı, taşıyıcıda viral koinfeksiyon

Akut otitis media Akut otitis media: Akut orta kulak infeksiyonu Tedaviye yanıtsız akut otitis media: 48-72 saatlik tedaviye rağmen akut orta kulak infeksiyonunun klinik ve otoskopik bulgularının sürmesi Rekürren otitis media: 6 ayda 3 AOM atağı ya da 1 yılda 4 AOM atağı

AOM’da etken bakteriler S. pneumoniae %30 H. İnfluenzae %20 M. Catarrhalis %15 S. pyogenes %3 S. aureus %2 Üreme yok %10-30 Kronik otitis media’da: P. aeruginosa, S. aureus, anaerob bakteriler

Klinik ve FM Belirtiler Otoskopik bulgular İşitme kaybı Kulak ağrısı Kulak akıntısı İşitme kaybı Ateş Halsizlik İrritabilite Tinnitus,vertigo Otoskopik bulgular Kulak zarında eritem İnflamasyon Bombeleşme Effüzyon İşitme kaybı

AOM komplikasyonlar kronik otit mastoidit beyin absesi subdural ampiyem menenjit labirentit fasyal sinir paralizisi

AOM tanı Fizik muayene Otoskopik muayene Orta kulak sıvısından iğne aspirasyonu Gram boyama Kültür Timpanometri

AOM tedavi Amoksisilin Betalaktamaz inhibitörlü aminopenisilinler Amoksisilin klavulonik asid, ampisilin sulbaktam 2. kuşak oral sefalosporinler Sefaklor, sefuroksim aksetil, lorakarbef Makrolidler Eritromisin, azitromisin, klaritromisin Analjezik, dekonjestan, mukolitik Tedavi süresi 10-14 gün

Akut Rinosinüzit Paranazal sinüsler: Nazal kavite ile ilişkilidirler Frontal Etmoid Maksiller Sfenoid Nazal kavite ile ilişkilidirler Solunan havanın nemlendirilmesi, filtrasyonu, ısı regülasyonu burun ve paranazal sinüslerin önemli bir fonksiyonudur

Akut Rinosinüzit Sinüzit; paranazal sinüs mükoz membranlarının inflamatuar patolojisidir Akut ya da kronik olabilir

Etyoloji Akut sinüzit Kronik sinüzit Str. pneumoniae %41 H. influenzae %35 M. catarrhalis %8 Diğerleri %16 Strep. pyogenes S. aureus Rhinovirüs Parainfluenza Veilonella, peptokoklar Kronik sinüzit Anaerob bakteriler: Bactroides Fusobacterium S. aureus Strep. pyogenes Str. pneumoniae Gram (-) bakteriler Mantarlar

SİNÜZİT: PREDİSPOZE FAKTÖRLER Anatomik bozukluk: Septum deviasyonu, Mukosilier bozukluk: Kistik fibrozis, hareketsiz silia sendromu Sistemik hastalık, immün yetm.: DM, AIDS, KBY Allerji: Nazal polipozis, astma Neoplaziler Çevresel faktörler: Sigara, hava kirliliği, travma ...

Akut Rinosinüzit: Klinik En önemli belirti baş ağrısı ve postnazal akıntıdır Yüzde konjesyon / dolgunluk Ateş,halsizlik, baş ağrısı (öne eğilmekle artan) Burun tıkanıklığı Burun akıntısı Rinoskopide pürülan sekresyon görülür Sinüs valleks noktalarına basmakla hassasiyet

Akut Rinosinüzit Rinitte 5 günden sonra semptomlarda artış Semptomların > 10 gün sürmesi Viral semptomların azlığı, nazal akıntının pürülans kazanması Akut rinosinüziti düşündürmelidir

Tanı Sinüs grafisi Sinüs aspirasyonu Nazal endoskopi Tomografi Diffüz opasifikasyon 4 mm mukozal kalınlaşma Hava-sıvı seviyesi Sinüs aspirasyonu Nadiren yapılır Nazal endoskopi Tomografi Direkt grafiye göre daha duyarlı Cerrahi öncesi yapılmalı

Tedavi Ampirik Tedavi Öncelikli patojenler Özgül mikrobiyolojik tanı güç Öncelikli patojenler S. pneumoniae H. influenzae

Erişkin hastalarda toplumdan kazanılmış akut sinüzitte tedavi Amoksisilin-klavulonat Sefuroksim aksetil Yeni kinolonlar Levofloksasin Moksifloksasin Makrolidler,kotrimoksazol,tetrasiklin Tedavi süresi 10-14 gün

Destek Tedavisi Dekonjestan Antihistaminik Serum fizyolojik Kısa süreli 3-5 gün Antihistaminik Allerji varsa verilmeli Serum fizyolojik Lokal steroid