KONULAR İSİM TAMLAMALARI EDAT GRUBU SIFAT TAMLAMALARI BAĞLAMA GRUBU İSİM-FİİL GRUBU SIFAT FİİL GRUBU ZARF-FİİL GRUBU BİRLEŞİK FİİL GRUBU EDAT GRUBU BAĞLAMA GRUBU TEKRAR GRUBU ÜNLEM GRUBU UNVAN GRUBU

İSİM TAMLAMALARI

İSİM TAMLAMALARI Bir ismin başka bir isimle oluşturduğu anlamlı sözcük öbeğine isim tamlaması denir. Türkçede dört türlü isim tamlaması vardır.Bunlar: BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI Tamlayan ve tamlanan her ikisi de tamlama eki alır. İzmir’in deniz- i Öğretmen- in kürsü-s-ü Kapın-ın kol-u BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI Sadece tamlanan tamlama eki alır. Gül yaprağ- ı Sınıf kapıs - ı Koltuk kenar- ı

İSİM TAMLAMALARI TAKISIZ İSİM TAMLAMASI Tamlayan ve tamlanan her ikisi de tamlama eki almaz;fakat ikisi de isimdir.Tamlayan sözcük tamlananın “Neyden yapıldığını?” , “Neye benzediğini?” belirtir. Kerpiç duvar Bez mendil Tahta masa Aslan asker Balık adam Zeytin gözler

İSİM TAMLAMALARI ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI En az üç isimle kurulur.Tamlayan ve tamlanandan biri veya her ikisi de ism tamlamasıdır. 1.Tamlayanın İsim Tamlaması olduğu Zincirlene İsim Tamlamaları ÖRNEK: Şehir sokaklarının lambaları Masa ayağının demiri Dalga seslerinin yankısı 2.Tamlananın İsim Tamlaması Olduğu Zincirleme İsim tamlamaları Ayşegül’ün okul masrafları Öğrencilerin sınav heyecanı Evin demir kapısı

İSİM TAMLAMALARI ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI 3.Tamlayanın ve Tamlananın İsim Tamlaması Olduğu Zincirleme İsim Tamlamaları ÖRNEK: Edebiyat öğretmeninin not defteri tamlayan tamlanan Televizyon programının başlama saati Tamlayan tamlanan

İSİM TAMLAMALARINDA ÖZELLİKLER 1.İsim tamlamalarında tamlayanla tamlanan yer değiştirebilir. Buz gibidir suları bu güzelim köyün Rengi hala yanımdadir gözlerinin 2.İsim tamlamalarında tamlayanın başına veya tamlayanla tamlananın arasına değişik türde sözcükler girebilir. Mavi gömleğin beyaz düğmeleri(sıfatlar) Ağaçların sararmış yaprakları(pekiştilmiş sıfat9 Sahilin artık tadı kalmadı.(zarf) 3.İsim tamlamalarında bir tamlayan birden fazla tamlanana bağlanabilir: Roman eleştirmenleri ve okurları taze soluklar istiyor. Bahçenin sümbülü ,bülbülü hiç eksik olmazdı.

İSİM TAMLAMALARINDA ÖZELLİKLER 4.İsim tamlamalarında bir tamlanan birden fazla tamlayana bağlanabilir: Öğrencilerin ve öğretmenlerin sorunları tartışıldı. Sanatçı, roman ve deneme alanında başarılıydı. 5.İsim tamlamalarında bazı durumlarda tamlayan düşebilir. (Onun)Kardeşi dün okula gitmiş. (Senin)Şiirlerini okudum fakat beğenmedim. (Bizim)Evimiz okula oldukça uzaktı. 6.İsim tamlamaları bir sıfat tarafından nitelenebilir ya da belirtilebilir: (Mavi) Çocuk önlüğü (Pahalı) güneş gözlüğü (Bu) Sahil kasabası

SIFATLAR

d)Belirsizlik Sıfatları SIFAT ÇEŞİTLERİ 1.Niteleme Sıfatları 2.Belirtme Sıfatları a)İşaret Sıfatları b)Sayı Sıfatları c)Soru Sıfatları d)Belirsizlik Sıfatları

Sınavdan yüksek puan aldım. O çocuğu yanıma alıyorum. Mavi gömleğini giymiş. Sınavdan yüksek puan aldım. O çocuğu yanıma alıyorum. Üç kitabı sana aldım. Nasıl kitaplardan hoşlanıyorsun? Bazı insanlar ülke sorunlarına çok duyarsız Her gün bir elma yerim.

İSİM-FİİL GRUBU

Konuyu çabucak kavrayışına şaşırdım. Dolaylı Tümleç özne yüklem Her yapıdaki fiillerden –mek , -me , -iş ekleriyle türeyen,türediği fiillerin ismi olan fiil türevlerine isim-fiil denir.İsim-fiillerin oluşturduğu söz öbeğine ise isim-fiil grubu denir. ÖRNEK b.nesne z.t yüklem Konuyu çabucak kavrayışına şaşırdım. Dolaylı Tümleç özne yüklem Ben de güzel oyunlar oynamayı bilirim Belirtili Nesne dolaylı tümleç dolaylı tümleç z.t. yüklem Ölüm gecesinden bu sahile hiç dönmemek bitmez Özne bir özleyiştir.

SIFAT-FİİL GRUBU

Her yapıdaki fiil tabanlarından çeşitli eklerle türeyen,sıfat görevini üstlenen fiil türevlerine sıfat-fiil(ortaç)denir.Sıfat-fiillerin kendisinden önce gelen sözcüklerle oluşturduğu öbeğe sıfat-fiil grubu denir. Sıfat –fiil üreten ekler şunlardır: -an, -ası, -mez, -ar , -dik, -ecek , -miş

Çocukluğumda bacalara takılan, beyaz bulutlar vardı. ÖRNEK Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? Belirtili Nesne d.t z.t yüklem Hayata beraber başladığımız dostlarla da Edat Tümleci yollarımız bir bir ayrıldı. Çocukluğumda bacalara takılan, beyaz Özne bulutlar vardı.

ZARF-FİİL GRUBU

Fiil tabanlarından çeşitli eklerle türeyen,fiil anlamını yitirmeden zarf(belirteç)görevi üstlenen fiil türevlerine zarf-fiil(ulaç)denir. -erek -dıkça -meden -ken -ıp -ınca -a…….-a -r……..-mez

Bir gün nehirler gibi derinden çağlayarak Zarf Tümleci Dağlardan,ormanlardan sana akacak mıyım? Halkın yüzü güldükçe gülümser beşeriyet. Zarf tümleci Ben ,sevgi bağından bir çiçek dermeden huduttan Zarf Tümleci huduta atılmışım. Seni göremeyince ben de sinemaya gittim.

BİRLEŞİK FİİL GRUBU

Sınav için notlarıma göz attım. Yüklem O hep saman altından su yürütür. Bu günlerde ağzını bıçak açmıyordu. Son günlerde beni arar oldu.

EDAT GRUBU

Bir isimle bir edatın oluşturduğu öbeğe edat(ilgeç)öbeği denir. Bacak kadar çocuğun cevaplarına bak. Ali orada duruma göre davranmış. Cennet gibi vatanımız var.

BAĞLAMA GRUBU

Hak ve kuvvet kılıçla kalkan gibidir. Eş görevleri sözcüklerin bağlaçlarla bağlanmasıyla oluşan öbeğe bağlama grubu denir. Hak ve kuvvet kılıçla kalkan gibidir. Özne Öğretmen ile öğrenci aynı bütünün parçalarıdır. Ne civarda bir köy var ne bir evin hayali. özne özne özne Sokakları hem kız hem deniz kokar. özne

TEKRAR(İKİLEME)GRUBU

Aynı,yakın ya da karşıt anlamlı sözcüklerin ,anlamı güçlendirmek için yan yana kullanılmasıyla oluşan sözcük öbeğine tekrar(ikileme) grubu denir. Sen sayfa sayfa çevirdiğim kitap, Mısra mısra okuduğum şiir! Sen dağlar üstüne, Ovalar üstüne serpilmiş Türkiye’m! (aynı sözcüğün tekrarlanmasından)

Ben kalender meşrebim Güzel çirkin aramam.(karşıt anlamlı) Eski püskü giysiler giymişti. (biri anlamlı diğeri anlamsız) Ivır zıvır şeylerden söz ediyorlar. (İkis de anlamsız)

ÜNLEM GRUBU

Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker! Bir ünlemle bir isim unsurunun oluşturduğu sözcük öbeğine ünlem grubu denir. “Ey dost! Senin yoluna ünlem isim Canım vereyim Mevla.” Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker! Ünlem isim unsuru

ÜNVAN GRUBU

Mustafa Kemal Paşa Adnan Öğretmen Bir kişi ismiyle ünvan gösteren bir ismin oluşturduğu gruba ünvan grubu denir. Deniz Hanım Ali Bey Kişi ismi ünvan kişi ismi ünvan Mustafa Kemal Paşa Adnan Öğretmen Kişi ismi unvan kişi ismi ünvan