TARIMSAL DRENAJ FERİDUN ÇALIŞKAN KIRSAL ALTYAPI TARIMSAL DRENAJ FERİDUN ÇALIŞKAN

Drenajın tanımı : Kaynağı ne olursa olsun tarım arazilerinden fazla suların uzaklaştırılması işlemine drenaj denir. Fazla su toprak yüzeyinden uzaklaştırılıyorsa yüzey drenajı toprak altından uzaklaştırılıyorsa toprak altı drenajı adını alır. Drenajın en temel amacı, bitki gelişimine olanak sağlayan havadar bir kök bölgesi ve tarımsal işlemlerin rahatlıkla yürütülebileceği kuru bir üst toprak temin etmektir.

Toprakta fazla suyun bitki ve toprak üzerindeki zararlı etkileri: Fazla su toprak havalanmasını azaltılır Islak toprak koşullarında CO2 düzeyi artarak bitki su tüketimi azalır ve kök gelişiminin durması ile çürüme başlar Yüksek taban suyu köklerin yatay yönde gelişimine neden olur ve taban suyunun alçalması durumunda kökler su alamaz Tuzluluk ve sodyumluluk sorunu ortaya çıkar

Drenaj sorunları genel olarak aşağıda verilen gözlemlerle belirlenebilir Toprak yüzeyinde suların göllenmesi Tuz lekelerinin görülmesi Bitkilerde yaprak yanması ve kök çürüklüğü Fazla sivrisinek ve suyu seven yabancı otların çıkması Ekim ve hasat zamanlarının gecikmesi Bitki hastalıklarının artması

Drenaj Etütleri Mevcut verilerin toplanması Ön etüt çalışmaları Toprak etütleri Taban suyu etütleri Artezyen koşulları etütleri Topoğrafik etütler Hidrolik iletkenlik etütleri Çıkış yeri etütleri

Drenaj Yöntemleri: Drenaj alanlarında oluşan fazla suların araziden uzaklaştırılması amacıyla iki yöntem uygulanmaktadır. Bunlar; 1- Yüzey drenaj yöntemleri 2- Toprak altı drenaj yöntemleri

1- Yüzey Drenaj Yöntemleri Yüzey drenajı; arazi yüzeyindeki eğimin düzeltilerek fazla suyun toprak yüzeyinden ve bir kısmının da üst toprak profili içerisinden uzaklaştırılmasıdır.

Başlıca yüzey drenaj sistemleri şunlardır: Tesadüfi drenler sistemi Paralel tarla drenleri sistemi Yastık sistemi Paralel açık hendek sistemi Eğime çapraz hendek sistemi Önleyici sistem

Tesadüfi drenler sistemi

Paralel tarla drenleri sistemi

Yastık sistemi

Paralel açık hendek sistemi

Eğime çapraz hendek sistemi

2- Toprak Altı Drenaj Yöntemleri Toprak altında taban suyunu istenilen düzeye düşürmek ve bitki gelişmesi için elverişli bir kök ortamı temin etmek için inşa edilen drenaj sistemi toprak altı drenajı olarak tanımlanır.

Toprak altı drenajı sistemleri şunlardır : Paralel sistem Kaburgalı sistem Çift toplayıcılı sistem Doğal veya tesadüfi sistem Grup sistemi Boşaltım kuyulu boru sistemi Önleyici sistem

Paralel sistem

Kaburgalı sistem

Çift toplayıcılı sistem

Doğal veya tesadüfi sistem

Grup sistemi

Boşaltım kuyulu boru sistemi

Mol Drenajı (Köstebek Drenleri) özellikle ağır bünyeli mineral topraklar ve organik topraklarda özel olarak yapılmış bir bıçağın alt ucuna bağlanmış ucu sivri çelik bir silindirin toprak içerisinde çekilmesiyle oluşturulan daire veya oval kesitli tünelciklere köstebek drenleri, bu şekilde toprak altı borusuz drenaj yöntemine de mol drenajı adı verilmektedir.

Drenaj Makinaları Drenaj sistemlerinin yapımında kullanılan makinalar uygulanacak drenaj yöntemine göre yüzey ve toprak altı drenaj makinaları olarak iki grupta incelenebilir. Yüzey drenaj sistemlerinde kullanılan makinalar şunlardır; -Ripper -Dozer -Skreyper -Greyder -Diçer (drenaj pulluğu)

Borulu drenaj makinalarının yapımında kullanılan drenaj makinaları ise: -Kesintili kazı yapan makinalar -Sürekli kazı yapan makinalar Kazıcı kovalı çark tipi makinalar Kazıcı kovalı zincir tipi makinalar -Hendeksiz dren borusu döşeyen makinalar

Sulama Suyu Kalitesi ve Sorunlu Topraklar Sulamada Su Kalitesinin Önemi: Sulama projelerinde toprak kaynaklarının sulamaya uygunluğu kadar su kaynağının da sulama için uygun olması oldukça önemlidir. Sulama suyunun bitkilere etkisi genellikle iki şekilde ortaya çıkmaktadır. 1- Sulama suyundaki yüksek tuz konsantrasyonunun veya taşıdığı toksik maddelerin etkisi 2- Toprak özelliklerinin bozulması ile oluşacak etkiler

Sulama suyunun yüksek tuz konsantrasyonu, toprak eriyiği yoğunluğunu yani ozmotik basıncı artırarak bitki köklerinin su alımını önler. Toprak içerisinde oluşan yüksek ozmotik basınç nedeniyle bitkilerin topraktaki suyu alamaması olayı fizyolojik kuraklık olarak tanımlanır. Fizyolojik kuraklıkta toprakta su bulunmasına rağmen bitkiler bu sudan yararlanamazlar.

Sulama suyu kalitesinin tayini için yapılan işlemler: Su örneklerinin alınması Suyun elektriksel iletkenliğini (EC) ve pH’sının ölçülmesi Kimyasal analizler Sulama suyu kalite kriterlerinin belirlenmesi Sulama suyu kalitesinin sınıflandırılması

UNUTMAYIN SU HAYATTIR AMA KONU DRENAJ OLUNCA BÜYÜK BİR ‘’SORUN’’