METEOROLOJİ DERSİ SICAKLIK Prof.Dr. Ahmet ÖZTÜRK

SICAKLIK Doğada 2 tip denge var. 1.Enerji ve sıcaklık dengesi (Gelen=Giden enerji) 2.Su dengesi (Hidroljik döngü) Cisimlerin molekülleri titreşiyor ancak –273 0C de duruyor. Buna mutlak sıfır deniyor. IsıSıcaklık Isı:Bir cismin kütlesi içerisinde sahip olduğu enerji toplamıdır yani ısı mevcut potansiyel güç, sıcaklık ise bu gücün kinetik enerjisidir. Isı birimi → kaloridir. 1Kalori=1 gram suyun sıcaklığını +4 0C den +5 0C ye çıkarmak için gerekli enerjidir. Sıcaklık birimi ise 0Cdir.

3.1 Sıcaklık Değişimi ve Isınma Kondüksiyon:temasla, konveksiyon:kütle heraketiyle Radyasyon:ışıma ile 3.2 Sıcaklığın Yatay Dağılımı İzoterm eğrileri ile daha sonra anlatılacaktır. 3.3 Sıcaklığın Düşey Değişimi Atmosferde yukarı çıkıldıkça sıcaklık düşer. Bu duruma Gradiyent sıcaklık azalması denir. -Adiyobatik sıcaklık değişimi. Sıcak hava genleşir, yükselir ve soğur. Yani yükselmeyle sıcaklık değişimidir. -İnverziyonlar. Yükseldikçe sıcaklığın artması anlamına gelir. Yeryüzünden itibarense toprak inverziyonu denir.

3.4 Çeşitli Sıcaklık ve Isı Deyimleri Hava kütlesinin 1 atm. basınçta sahip olduğu sıcaklığa havanın potansiyel sıcaklığı denir. Bir ortamdaki basınç değişirse sıcaklıkta değişir. P.V=n.r.t eşitliğindeki gibi. Çok soğumuş bir kola şişesi açılınca kola buz tutuyor. 1 gr buz 1 gram su Ergime Isısı 1 gr su 1 gram buhar Isınma Isısı 1 gr buz 1 gram buhar Süblimleşme Isısı

3.5 Sıcaklığın Ölçülmesi Sıcaklık yerden 2 m yüksekte güneş görmeyen beyaz boyalı siperlerde termometrelerle ölçülür. Termometrede civa veya alkol vardır. Termometrelerin derecelendirilmesinde esas; damıtık suyun donma ve kaynama noktalarının arasındaki açıklıktır. 4 farklı derecelendirme var. 1.Celsius ıskalası (santigrat) Donma = 0 . . . .100 eşit dilim . . . . Kaynama=100 oC 2.Fahrenhayt ıskalası Donma = 32 . . . .180 eşit dilim . . . . Kaynama=212 oF 3.Reomur ıskalası Donma = 0 . . . . 80 eşit dilim . . . . Kaynama=80 oR 4.Mutlak ıskala (Kelvin ıskalası) Mutlak sıfır denen -273oC den başlar M=oC+273

Sıcaklık Çevrimleri Örnek: 40 R= ? oC = ? oF oC oF

3.6 Günlük Sıcaklık Ölçümleri Günlük sıcaklık ölçümleri saat 7,14 ve 21 de yapılır. Günlük ortalama sıcaklık Aylık ortalama sıcaklık Max Min Maksimum Termometre Minimum Termometre

3.7. Sıcaklık Yönünden Belirli Günler Maksimum sıcaklık 25 0C=Yaz günü, 30 0C=Tropik gün -0.1 0C=Kış günü Sıcaklık Herhangi bin an için 0 0C ise Donlu gün -10 0C ise Şiddetli donlu gün İlk don: Belirli bir bölgede yazdan kışa girerken görülen ilk donun tarihidir. Son don: Belirli bir bölgede kışdan yaza girerken görülen son donun tarihidir.

3.8. Sıcaklık ve Bitki Bitkiler için en önemli iklim parametresi sıcaklıktır. Bitkilerin optimum sıcaklık istekleri belirlenmelidir. Tarımsal meteoroloji bu konuyla ilgilenir. Genel olarak bitkiler 7 - 38 0C arasında optimum gelişir. Bitkilerin dona dayanımları birbirinden farklıdır. Zeytin –10 0C ye dayanırken, turunçgil -10 0C’ye ancak birkaç saat dayanabilir.