TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ(İ.Ö) 2.SINIF ERDAL AĞAOĞLU TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ(İ.Ö) 2.SINIF

CÜMLENİN ÖĞELERİ

YÜKLEM Cümlede yargı bildiren, iş, hareket, oluş ve durumu karşılayan çekimli unsurdur. Özellikleri Genellikle cümlenin sonunda bulunur. Bir kelime grubu olabilir. Bir cümlede yüklem tektir. Bazı cümlelerde yüklem bulunmaz.

İçimde en güzel duygular saklıdır. Örnekler İçimde en güzel duygular saklıdır. Bin yıldan uzun bir gecenin bestesidir. Kızıl havaları seyret. Şimdi korkunç bir sükut…(Yüklemi yok)

ÖZNE Yüklemin gösterdiği işi,hareketi,oluşu ve durumu üzerine alan unsurdur. Özellikleri Yükleme sorulan “kim, ne” soruları özneyi bulmaya yardım eder. Bazı cümlelerde bir kelime veya kelime grubu olarak yer almayabilir. Bir cümlede birden fazla özne bulunabilir. Özne yüklem arasında şahıs uygunluğu vardır.

(ben)Uçurumun başına çöktüm. Güneş, yer, deniz iç içe kaynaşır. Örnekler Ayı balık avladı. (ben)Uçurumun başına çöktüm. Güneş, yer, deniz iç içe kaynaşır. Ben ona mı kaldım?

NESNE Cümlede yüklemin bildirdiği öznenin yaptığı işten etkilenen unsurdur. Özellikler Nesne fiile yükleme hali ile bağlanır.Yükleme eki taşıyan belirtili, yükleme eki taşımayan belirtisiz nesnedir. İsim cinsinden bir kelime grubu olabilir. Yükleme sorulan neyi kimi ve ne soruları nesneyi bulmaya yardım eder. İsim cümlelerinde seyrek görülür.

Ben elli senedir onu kovalıyorum. Ruhi, ona sigara uzatıyordu. Örnekler Ben elli senedir onu kovalıyorum. Ruhi, ona sigara uzatıyordu. Sabahları odadan odaya gezinerek düşünmeyi severim.

DOLAYLI TÜMLEÇ Cümlede yaklaşma bulunma ve uzaklaşma bildirerek yüklemi tamamlayan unsurdur. Özellikler İsim cinsinden bütün kelime grupları yer tamlayıcısı olabilir. Kime, kimden, kimde, neye, nede, neden soruları yer tamlayıcısını buldurur. Bir cümlede birden fazla yer tamlayıcısı bulunabilir.

Ayağını toprağa basmaktan ürküyordu. Örnekler Ayağını toprağa basmaktan ürküyordu. Dağlardan, tepelerden şimşek gibi geçti. Köpüklü fallarda yudumlanır kader.

ZARF TÜMLECİ Yön, zaman, tarz, sebep,miktar, vasıta ve şart bildirerek yüklemi tamamlayan unsurdur. Özellikler Bir cümlede aynı veya ayrı türden birden fazla zarf bulunabilir. Nasıl, ne zaman, kiminle, niçin, hangi yöne gibi sorular zarfı buldurur. İsimler eksiz veya yön bazı hal ekleriyle fillerde zarf fiil ekleriyle zarf görevi yaparlar.

Tekir boş, yorgun, kimsesiz bakakaldı. Toprak derin derin ürperdi. Örnekler Tekir boş, yorgun, kimsesiz bakakaldı. Toprak derin derin ürperdi. Onu en son yalnız gördüm.

CÜMLE TAHLİLİ Vakit vakit ince bir yağmur serpeliyordu . Serpeliyordu :yüklem İnce bir yağmur : özne Vakit vakit : zarf

CÜMLE TAHLİLİ Ey gamlı ülke taşın toprağın ne bitmez bir sabır ve mukavemet hazinesidir . Ne bitmez bir sabır ve mukavemet hazinesidir : yüklem Taşın toprağın : özne Ey gamlı ülke : zarf

ERDAL AĞAOĞLU TEŞEKKÜRLER…