MODÜL 1 Su Çerçeve Direktifi, Su Çerçeve Direktifinin Kardeş Direktiflerle İlişkisi, Nehir Havzası Yönetim Planlaması, Su Kütleleri, Tipoloji ve Sınıflandırma Balık Direktifi Aysun Ergene

Tatlısu Balık Direktifi 22 Aralık 2013’te Su Çerçeve Direktifi kapsamından çıkarılan Tatlısu Balık Direktifi (FWF), Kabuklu Direktifi (SWD) ve Tehlikeli Maddeler Direktifi (DSD) Tatlısu Balık Direktifi için, Su Çerçeve Direktifi kapsamında belirlenen statüler bu alandaki balıkların korunma durumunu belirleyecektir. Tatlısu Balık Direktifi altında belirlenen tüm sular Su Çerçeve Direktifi kapsamında su kütlesi olarak belirlenmiştir.

Tatlısu Balık Direktifi Su Çerçeve Direktifi kapsamındaki standart ve prosedürleri Tatlısu Balık Direktifi nehir suyu kalitesi standartlarını da içinde alımaktadır. Tüm Tatlısu Balık Direktifi kapsamındaki göl suyu kalitesi standartlarının Su Çerçeve Direktifi kapsamındaki standart ve prosedürleri uygun olmasını sağlamamız gerekmektedir. Su kalitesi planlamasında, balıkları korumak için eylemlerin, bakanlık tarafından hazırlanmış olan Nehir Kalitesi Hedeflerine (Su Çerçeve Direktifi altında İyi Durumda ve “bozulmamış” statülerine yönelik prosedürler kapsamında yürürlükte olan) uyması gerekmektedir.

Tatlısu Balık Direktifi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından belirlenmiş suların Ek-1’de verilen su kalite parametre değerlerine uygunluğunun tespiti ve iyileşmenin izlenmesi amacı ile Bakanlık tarafından bir izleme programı oluşturulur. Bakanlık bu izleme programına göre gerekli izleme çalışmalarını yapar/yaptırır. İzleme programı kapsamında elde edilen sonuçlar, Ek-1’de verilen tabloda yer alan değer ve açıklamalarla karşılaştırılır.

Tanımlar Belirlenmiş sular: Alabalık zonu veya sazan zonunda yaşayan türlerin doğal olarak bulunduğu koruma veya iyileştirme ihtiyacı bulunan; 1) Alabalık Zonu: Alabalıkgillerin (Salmonidae), doğal olarak yaşadığı suları, 2) Sazan Zonu: Sazangiller (Cyprinidae), turna balığı (Esoxlucius), tatlı su levreği (Percafluviatilis), mersin balığıgiller (Acipenseridae), yayın balığı (Silurisglanis) ve yılan balığı (Anguilla anguilla) gibi balık türlerinin doğal olarak yaşadığı suları ifade eder.

Table 1: Key Water Quality Parameters Mandatory Standards for the Freshwater Fish Directive Appendix 1

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri ≤≤

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Temel Su Kalitesi Parametreleri

Toplam Çinko ve çözünebilen Bakır ile ilgili özellikler (Ek 1 No 13, Bkz. “Observations“ sütunu)   Toplam Çinko konsantrasyonu (mg/ L Zn), farklı sularda sertlik değerleri 10 mg /L ile 500 mg /L CaCO3 arasında değişmektedir.   sertlik değerlieri (mg/L Caco3) 10 50 100 500 Salmonid 0.03 0.2 0.3 0.5 Cyprinid 0.7 1.0 2.0

sertlik değerleri (mg/L Caco3) Çözünebilen Bakır (Ek 1 No 13, Bkz. “Observations“ sütunu) Çözünebilen Bakır konsantrasyonları (mg/ L Zn) farklı sularda sertlik değerleri 10 mg /L ile 300 mg /L CaCO3 arasında değişmektedir. ( mg/ L Cu )   sertlik değerleri (mg/L Caco3) 10 50 100 500 mg / L Cu 0.005 (1) 0.022 0.04 0.112

MADDE 14 (3) İçme ve kullanma suyu temin edilen rezervuarlarda balık yetiştiriciliği tesisleri kurulamaz. İçme suyu alma yapısına en az 1000 metreden daha yakın olan alanlarda ve bu yapıların bulunduğu koylarda su ürünleri yetiştiriciliği yapılamaz. (4) Baraj göllerinde minimum su kotundaki rezervuar alanının Bakanlıkça taşıma kapasitesi belirlenene kadar, en fazla %3’üne kadar alanda Bakanlığın uygun görüşü ile balık yetiştiriciliği tesislerinin kurulmasına izin verilir.

MADDE 14 (5) Balık yetiştiriciliği tesislerinin, su sirkülasyonunun kolay sağlanabildiği, oligotrofik ve mezotrofik gölet ve baraj göllerinde faaliyet göstermesi esastır. Balık yetiştiriciliğinin yapıldığı alanların su kalitesi Bakanlıkça izlenir ve değerlendirilir. İzleme neticesinde Bakanlıkça gerekli görülmesi hâlinde gölet ve baraj gölünün özümleme kapasitesi belirleninceye kadar yeni kurulacak balık yetiştiriciliği tesislerinin faaliyet göstereceği alanda, su kalite parametreleri Bakanlıkça belirlenecek esaslara uygun şekilde ölçülür. (6) Balık yetiştiriciliği tesisleri faaliyete başladıktan sonra, faaliyet sahibi tarafından su kalite parametreleri ile alakalı olarak yaptırılan analiz sonuçları Bakanlığa sunulur.

Üye Ülkeler için kimyasal kalite standartlarının belirlenmesi prosesi Annex VIII’in 1 ila 9. maddelerinde listelenmiş kirleticilere karşı çevre kalitesi standatlarının sağlanması ve sudaki biyolojik canlıların korunması için, Üye Ülkelerin şu önlemleri alması gerekir. Standartlar, su, sediment ya da biyolojik canlılar için oluşturulabilir. Mümkün olduğunca, ilgili su kütle tipine uygun aşağıdaki taksonlar ve/veya diğer başka sucul taksonlar hakkında hem akut hem de kronik data toplanmalıdır. Bu anlamda en iyi taksonlar:

algler ve/veya mikrofitler

tuzlu sular için daphnia ve diğer türler

balık

Çevre kalitesi standartlarının belirlenmesi Aşağıdaki prosedürler maximum yıllık konsantrasyon ortalamasının belirlenmesi için kullanılır: (i) Üye Ülkeler; doğa ve mevcut verinin kalitesiyle tutarlı olarak, ‘Yeni onaylana maddeler için risk analizi üzerine 93/67/EEC Direktifi ve mevcut maddeler için risk analizi üzerine 1488/94 numaralı yönetmelik için teknik yönlendirme dokümanı’nın Bölüm II, kısım 3.3.1’de verilen yönlendirmelerle uygun güvenlik faktörlerini belirlemelidir. Güvenlik faktörleri aşağıdaki tabloda verilmiştir:

duruma özel değerlendirme   Güvenlik faktörü Taban setinin her üç trofik basamağının birinden en azından bir akut L(E)C50 1000 Bir kronik NOEC (balık ya da daphnia ya da diğer bir tuzlu su türü) 100 İki trofik basamağı temsil eden türler arasından iki kronik NOEC (balık ve/veya daphnia or diğer bir tuzlu su türü ve/veya alg) 50 Üç trofik basamağı temsil eden en az üç kronik NOEC türü (çoğunlukla balık, daphnia ya da diğer bir tuzlu su türü ve alg) 10 Diğer durumlar, daha kesin güvenlik faktörelerin hesaplanması ve uygulanması için saha verisi ya da model ekosistemlerden alınmış veri duruma özel değerlendirme

Çevre kalitesi standartlarının belirlenmesi (ii) süreklilik ve biyolojik birikme ile ilgili veri mevcut ise, çevresel kalite standartlarının belirlenmesinde bu veriler göz önünde bulundurulacaktır.

Çevre kalitesi standartlarının belirlenmesi (iii) belirlenen standartlar sahadan elde edilen delillerle karşılaştırılmalıdır. Anormallikler görüldüğünde, hesaplama daha kesin bir güvenlik faktörü doğrultusunda revize edilmelidir. (iv) belirlenen standartlar hakemlerin onayından ve halkın katılımı süreçlerinden geçmeli ve daha kesin bir güvenlik faktörünün oluşturulmasına olanak tanımalıdır.

Referanslar ve faydalı bağlantılar Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği, Resmî Gazete, Sayı : 28483 2012