Pasif Hesapların Envanter ve Değerlemesi Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Öz Kaynaklar

BİLANÇO 1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR Aktif Pasif 1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR 4 U.V.YABANCI KAYNAKLAR 2 DURAN VARLIKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR

3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 30 MALİ BORÇLAR 31 32 TİCARİ BORÇLAR 33 DİĞER BORÇLAR 34 ALINAN AVANSLAR 35 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ 36 ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER 37 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 38 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI 39 DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 40 MALİ BORÇLAR 41 42 TİCARİ BORÇLAR 43 DİĞER BORÇLAR 44 ALINAN AVANSLAR 45 46 47 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 48 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI 49 DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

BORÇ BİLANÇO Aktif Pasif 1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR 4 U.V.YABANCI KAYNAKLAR 2 DURAN VARLIKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR BORÇ

BORÇLARIN DEĞERLEMESİ Senetli borçlar Senetsiz borçlar Bağışlanan borçlar

BORÇLAR Senetli İtibari Değer ya da Tasarruf Değeri Senetsiz Mukayyet Değer = İtibari Değer x 36000 36000 + (Gün x İskonto) İç İskonto Formülü

Senetli Borçlar İşletme eğer senetli alacaklarını tasarruf değeri ile değerliyorsa; senetli borçlarını da tasarruf değeri ile değerlemek zorundadır. (VUK 285)

TASARRUF DEĞERİ Reeskont Tutarını Hesaplama TD = [ İD x 36000 ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ] RT = İD – TD RT = [ İD x Gün x i ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ] 31/12/.... Değerleme Günü ZAMAN TD İD Senedin vade sonundaki değerini (İD) 31/12’deki değerine (TD) çekme... Hesaplanan Reeskont Tutarı

HESAPLANAN REESKONT TUTARI ALACAK SENETLERİ için BORÇ SENETLERİ için 31/12/..... 31/12/..... 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ Sonraki yıl Sonraki yıl 01/01/.... 01/01/.... 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU

BİLANÇO DÖNEN VARLIKLAR K.V. YABANCI KAYNAKLAR GELİR TABLOSU 31 / 12 / 2005 DÖNEN VARLIKLAR K.V. YABANCI KAYNAKLAR 12 TİCARİ ALACAKLAR 121 ALACAK SENETLERİ 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 32 TİCARİ BORÇLAR 321 BORÇ SENETLERİ 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-) GELİR TABLOSU 31 / 12 / 2005 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-) DÖNEM NET KAR/ZARAR

“BAĞIŞLANAN BORÇLAR” Bir işletme konkordato veya sulh yoluyla bir başka işletmeden olan alacağından (bir kısmından) vazgeçiyorsa: İşletmenin kendisi için vazgeçilen alacak söz konusudur. Karşı işletme için ise bağışlanan borç söz konusudur. Bunun sonucunda: Alacağından vazgeçen işletme açısından gider/zarar söz konusudur. Borcu bağışlanan işletme açısından gelir/kar söz konusudur. VUK 324’e göre bu kar borcun bağışlandığı yılın sonundan başlayarak bilançonun pasifinde 3 yıl süreyle tutulur ve meydana gelen zararlar buradan indirilir. 3 yıl içinde itfa edilemezse gelir hesaplarına alınır.

Borcumuzun % 10’nu bağışlanırsa “BAĞIŞLANAN BORÇLAR” BİLANÇO Aktif Pasif ¾... BORÇ 100.000,- Borcumuzun % 10’nu bağışlanırsa

Borcumuzun % 10’nu bağışlanırsa “BAĞIŞLANAN BORÇLAR” BİLANÇO Aktif Pasif ¾... BORÇ 100.000,- Borcumuzun % 10’nu bağışlanırsa BİLANÇO Aktif Pasif ¾... BORÇ 90.000,- 549 ÖZEL FONLAR 10.000,-

“Bağışlanan Borçlar” konusuyla ilgili ÖRNEKLER

ÖRNEK 1: Bir satıcıya 100. 000 YTL borcumuz bulunmaktadır ÖRNEK 1: Bir satıcıya 100.000 YTL borcumuz bulunmaktadır. Sürekli zarar ettiğimiz için bu borcu ödemekte de feci şekilde zorlanıyoruz (yani nerdeyse topu diktik – dikeceğiz...) Satıcıda bize bir “kıyak” yapıyor ve 01.05.2005 tarihinde alacağının % 10’undan vazgeçtiğini bildiriyor (Vazgeçilen Alacak konusuna bkz: KONKORDATO veya SULH yoluyla...). Bağışlanan bu borç ile ilgili olarak bizim yapmamız gereken kayıtlar: 01.05.2005 320 SATICILAR 10.000,- 549 ÖZEL FONLAR 10.000,-

ÖRNEK 2: 01.05.2005 tarihinde borcumuzun bağışlanan kısmıyla oluşan 10.000 YTL’lik fondan 3 yıl boyunca sırasıyla (1.yıl) 5.000 YTL, (2.yıl) 3.000 YTL ve (3.yıl) 1.000 YTL olarak ortaya çıkan zararımızı düşüyoruz. 01.05.2005 320 SATICILAR 10.000,- 549 ÖZEL FONLAR 10.000,- 31.12.2005 549 ÖZEL FONLAR 5.000,- 1.YIL 591 DÖNEM NET ZARARI 5.000,- 31.12.2006 549 ÖZEL FONLAR 3.000,- 2.YIL 591 DÖNEM NET ZARARI 3.000,- 31.12.2007 3.YIL 549 ÖZEL FONLAR 1.000,- 591 DÖNEM NET ZARARI 1.000,- 31.12.2008 549 ÖZEL FONLAR 1.000,- 671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI 1.000,-

YABANCI KAYNAK ÖZ KAYNAK KAYNAK SORUNU YABANCI KAYNAK ÖZ KAYNAK

..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSU Faiz TAHVİL SENET BONO ..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSU 1. DÖNEN VARLIKLAR 2. DURAN VARLIKLAR 3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR BORÇ SERMAYE HİSSE SENEDİ Kar/Zarar

İTİBARİ DEĞER KAYNAK BULMAK İÇİN Tahvil – Senet – Bono çıkarılır Hisse Senedi ihraç edilir 305 ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER 500 SERMAYE Kısa Vadeli 306 ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER İTİBARİ DEĞER 405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER Uzun Vadeli 407 ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER

“TAHVİL” çıkarma işlemlerine ilişkin ÖRNEKLER

ÖRNEK 1: Bir A. Ş. 01. 01. 2005 tarihinde itibari değeri 3 ÖRNEK 1: Bir A.Ş. 01.01.2005 tarihinde itibari değeri 3.000 YTL olan 10 adet tahvil çıkarmış ve bankası aracılığıyla sattırmıştır. Vadesi 3 yıl olan bu tahviller % 10 faizlidir. Tahviller (vade) süresi bitince ödenecektir. 01.01.2005 102 BANKALAR 30.000,- 405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER 30.000,- 31.12.2005 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 3.000,- 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ 3.000,- 2006 2007 01.01.2006 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ 3.000,- 100 KASA 2.700,- 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 300,- 31.12.2008 405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER 30.000,- 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 3.000,- 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ 33.000,-

ÖRNEK 2: Bir A. Ş. 01. 01. 2005 tarihinde itibari değeri 3 ÖRNEK 2: Bir A.Ş. 01.01.2005 tarihinde itibari değeri 3.000 YTL olan 10 adet tahvil çıkarmış ve bankası aracılığıyla sattırmıştır. Vadesi 3 yıl olan bu tahviller % 10 faizlidir. Tahviller eşit taksitler ile ödenecektir. 01.01.2005 102 BANKALAR 30.000,- 405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER 30.000,- 31.12.2005 405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER 10.000,- 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 3.000,- 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ 2006 2007 2008 13.000,- 01.01.2006 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ 13.000,- 100 KASA 12.700,- 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 300,-

ÖRNEK 3: Bir A. Ş. 01. 01. 2005 tarihinde itibari değeri 3 ÖRNEK 3: Bir A.Ş. 01.01.2005 tarihinde itibari değeri 3.000 YTL olan 10 adet tahvil çıkarmış (vadesi 3 yıl olan bu tahviller % 50 faizlidir) ve bankası aracılığıyla sattırmıştır. Ancak banka tahvillerin her birini 3.000 YTL’den değil; 2.850 YTL’den satabilmiştir (bu fark kanunen en fazla % 5 olabilir). 01.01.2005 102 BANKALAR 28.500,- 408 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI 1.500,- 405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER 30.000,- 31.12.2005 308 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI 500,- 2006 2007 408 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI 500,- 31.12.2005 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 500,- 308 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI 500,-

“HİSSE SENEDİ” çıkarma işlemlerine ilişkin ÖRNEKLER

ÖRNEK 1: Bir A.Ş. 01.05.2005 tarihinde itibari değeri 100 YTL olan 1.000 adet hisse senedi çıkarmış ve bedellerini nakit olarak tahsil etmiştir. 01.05.2005 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 100.000,- 500 SERMAYE 100.000,- 01.05.2005 100 KASA 100.000,- 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 100.000,-

ÖRNEK 2: Bir A.Ş. 01.05.2005 tarihinde itibari değeri 100 YTL olan 1.000 adet hisse senedi çıkarmıştır. Ancak bu hisse senetlerinin her birini 130 YTL fiyatla (yani itibari değerlerinin üzerinde bir değerle) satmayı başarmış ve bedellerini nakit olarak tahsil etmiştir. 01.05.2005 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 100.000,- 500 SERMAYE 100.000,- 01.05.2005 100 KASA 130.000,- 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 100.000,- 520 HİSSE SENEDİ İHRAÇ PRİMLERİ 30.000,-

5 ÖZ KAYNAKLAR 50 ÖDENMİŞ SERMAYE 51 52 SERMAYE YEDEKLERİ 53 54 KAR YEDEKLERİ 55 56 57 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI 58 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI 59 DÖNEM NET KARI (ZARARI)

Öz Sermayenin Hesaplanması Analitik Yöntem Sentez Yöntemi Karşılaştırma Yöntemi

ÖZSERMAYE = TOPLAM VARLIKLAR – TOPLAM BORÇLAR Analitik Yöntem Aktif toplamından (Varlıklar) borçların çıkarılması yoluyla öz sermayenin hesaplanmasında izlenen mantıksal yoldur. ÖZSERMAYE = TOPLAM VARLIKLAR – TOPLAM BORÇLAR 5 = (1+2) - (3+4) BİLANÇO Aktif Pasif 1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR 4 U.V.YABANCI KAYNAKLAR 2 DURAN VARLIKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR

Sentez Yöntemi Pasifte yer alan öz sermaye unsurlarının tek tek toplanması (çıkarılması) yolu ile öz sermayenin hesaplanmasında izlenen mantıksal yoldur. ÖZSERMAYE = 500 +......+ 570 - 580 + 590 - 591 ÖZKAYNAKLAR A. Ödenmiş Sermaye .......... 1. Sermaye 2. Ödenmemiş Sermaye (-) 3. Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları 4. Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları (-) (+)....... (-)........ B. Sermaye Yedekleri 1. Hisse Senedi İhraç Primleri 2. Hisse Senetleri İptal Karları (+)........ C. Kar Yedekleri 1. Yedekler 2. Özel Fonlar D. Geçmiş Yıllar Karları E. Geçmiş Yıllar Zararları (-) F. Dönem Net Karı G. Dönem Net Zararı (-) ......... (........) TOPLAM ....................

Karşılaştırma Yöntemi Dönembaşı özsermaye ile dönemsonu özsermayenin karşılaştırılması suretiyle hesaplanması esasına dayanan yöntemdir. Dönem Kazancı = Öz Sermaye Farkı – Konan Değerler + Çekilen Değerler (DSÖzS - DBÖzS) – Konan Değerler + Çekilen Değerler İşletmeye Konan Değerler İşletmeden Çekilen Değerler Sermaye artması Ödenmiş sermayenin azalması Hisse Senetleri İhraç Primleri ile iptal karlarının artması Vergi dışı fonların oluşması Yedek akçelerin artması Geçmiş Yıllar karlarının artması Geçmiş Yıllar zararlarının azalması Cari hesap hareketleri Sermayenin azalması Yedek akçelerin azalması Geçmiş Yıllar karlarının azalması Vergi borçlarının ödenmesi K.K.E.G. yapılması