KENTSEL TOPRAK

Kentsel Toprak Kentsel toprak = arsa= İP’na dahil edilmiş toprak parçası. Arsa-arazi farklılığı farklı hukuk kuralları uygulaması Toprağın fonksiyonları Devlet egemenliği Üretim faktörü Bireysel tasarruf aracı Kent planı= Toprak kullanımı planlaması

İktisadi Sistemler ve Toprak Sosyalist sistemde toprak mülkiyeti devlette. Merkezi planlama Kapitalist sistemde toprağın özel mülkiyet konusu olması Kapitalist sistemde kent planlamasına başvurulması = özel yarar-kamu yararı dengesi

Kent Topraklarının Özellikleri Kent toprağını var eden unsurlar= altyapı, üstyapı ve imar hakları. Altyapı ve üstyapının imar haklarından önce belirlenmesi Altyapı, üstyapı ve imar haklarının oluşum ve değişim kararlarının farklı nitelik taşıması ekonomik ve siyasi kararlar Kent topraklarının kent içindeki konumunun sürekli değişmesi-değer artışı Göçlerin etkisi

Kent toprağı değişiminin kentsel rantı ortaya çıkarması Kent toprağının bazı işlevleri bakımından çoğaltılamaması (kıt oluşu) Rant geliri

Rant Kent toprağının kıtlığı sorunu Rant (kira)= toprağın fiyatı Farklılık Rantı (Ricardo)=genişleyen kentlerde daha verimsiz (değersiz) topraklar kullanıldığı için ortaya çıkan rant. Tekelci Rant= kentsel toprağın kent içindeki konumundan kaynaklanan rant. Kıtlık nedeniyle. Mutlak Rant= Kişi&kurumların kararları ya da eylemleri sonucu oluşan rant. Belediye meclisi kararı gibi. İlk ikisi çok zor önlenebilir, sonuncusu önlenebilir nitelikli.

Kent Toprağının Sahibine Sağladığı Yararlar Yasalar çerçevesinde belirli bir etkinlik gerçekleştirilebilir (konut, ticaret alanı vs.), kiralayabilir. Kentteki diğer etkinliklere ulaşılabilirliği sağlar (kent merkezinde kent toprağına sahip olmanın işlevleri gibi). Malikin ait olmak istediği katmanlara yakınlık (sosyal statü) sağlar. Kent toprağının kent alanı içinde sürekli değişimi, onu enflasyonist şartlarda güvenli bir yatırım aracı yapr. Kentin genişlemesiyle, kent toprağı merkezi bir nitelik kazanabilir = rantın artması

Toprak ve Spekülasyon S, malın fiyatı aratacak beklentisiyle elde tutulması ve fiyatlar artınca elden çıkarılması. Her alanda söz konusudur= Borsa, piyasa ekonomisinin işleyişi... Arsa Spekülasyonu= 3. boğaz köprüsünün, Kanal İstanbul projesinin geçeceği arazilerin durumu. Arazi= henüz kentsel rant oluşmamış, ama oluşma potansiyeli olan topraklardır. Belediye sınırlarına yakın topraklar gibi. Bugünün arazileri, yarının arsaları.... S, ahlaken olumsuz nitelikli, hukuken yasak, ekonomi bakımından sakat.

Kentsel Toprak Pol. Araçları Mali Araçlar Boş duran arsaların vergilendirilmesi Kentin farklı bölgelerinde farklı vergi oranları Mülkiyet değişikliklerinden vergi alınması Arsa sahipliğinin vergiye tabi olması Şerefiye

Devletin arsa temin etmesi (satın alma) Toprakların millileştirilmesi Mali Olmayan Araçlar Kamulaştırma Devletin arsa temin etmesi (satın alma) Toprakların millileştirilmesi Çıplak mülkiyetin kamuya aktarılması, buna karşılık imar hakkının mülk konusu olması & & & Yabancılara toprak satışı Tarım topraklarının korunması Büyük kentlere girişte vize uygulaması =taşıma kapasitesi

TC’de Kentsel Toprak Politikası Kentsel toptraklar (imarlı alanlar) ülkenin görece küçük bölümünü kaplar. Ormanlar, meralar, göller, tarım topr.... TC’de kentler, önce imar sonra göç sıralamasına uymaz. Tersi geçerli. Geçerli kentsel toprak politikası, göz yumma.

Mali Araçlar Emlak vergisi= önemli gelir kaynaklarından.=toprak sahibi olmak yeterli (kent-kır farketmez) Boş duran arsalarla ilgili bir vergilendirme yok. Yapı ruhsatı alınmışsa iki yıl içinde başlamalı ve sonra vergi. Çevre Temizlik Vergisi=İl ve semtlerin gelişmişliğine göre alınan bir vergi. Zorunlu Deprem Sigortası= İnşaat sınıfı ve kalitesine göre, oturulan semte göre değişen primleri vardır. Veraset ve İntikal Vergisi= Arsa stokunun sürekli el değiştirmesine dayalı olarak, el değiştirmenin caydırılması amacıyla alınan bir vergi. Sadece ölüm ile değil, bağış ve başka yollarla mal intikallerinde alınan vergidir. Şerefiye= Bu adla olmamakla birlikte, farklı adlar altında şerefiye niteliğinde alıanan vergilerdir.

Mali Olmayan Araçlar Kira Denetimi= Dünyada 2. DS sonrası, bizde 2000’lerden sonra. Kamulaştırma= Etkili olarak Ankara’nın planlanmasında ve sonra tüm ülkede. (583 say. Yasa) Toprak alımı ile Arsa Stoku= Bu konuda pek uygulama yoktur. Ama satışı yaygındır. Büyük kentlere girişte vize uygulaması= Tartışıldı ama uygulanmadı.