GÖZ (Organum visus) Göz ışığı algılayabilecek şekilde özelleşmiş foto reseptörlere sahip bir organdır. Koruyucu yapılar ile algılamada görevli yapılardan oluşur. Gözün koruyucu yapıları; kaşlar, göz kapakları, kirpikler, gözyaşı bezleri, yağ bezleri göz yuvarlağını göz çukuruna bağlayan kaslardır. Gözde görmeyi sağlayan yapılar ise reseptörler, mercek ve uyarıları beyne ileten sinirlerdir. Göz yuvarlağı dıştan içe doğru ; > sert tabaka (gözakı), >damar tabaka >ağ tabaka (retina) olmak üzere üç ana tabakadan yapılmıştır.

I. Sert Tabaka: Göz yuvarlağını en dıştan sarar I. Sert Tabaka: Göz yuvarlağını en dıştan sarar. Gözün beyaz kısmıdır (gözakı). Sıkı bağ dokudan yapılmıştır. Gözün iç kısmında bulunan daha hassas do- kuları korur ve göz yuvarlağına dayanıklılık kazandırır. Sert tabaka göz yuvarlağının ön tarafında ve ortasında incelerek saydam bir yapı kazanır. Işığı geçiren bu saydam tabakaya kornea denir. Kornea bir mercek gibi görev yapar. Göze gelen ışığı ilk defa burada kırılarak göz bebe- ğinden merceğe geçer. II. Damar Tabaka: Sert tabakanın altında yer alır. Gözü besleyen kan damarları bakımından zengindir.Damar tabakanın iç yüzeyinde melanin pigmenti taşıyan hücrelerin oluşturduğu tabaka bulunur. Bu tabaka fazla ışığı emerek görüntünün bozul- masını önler. Damar tabaka gözün ön kısmında kalınlaşarak merceği tutan askılarla, iris adı verilen renkli kısmı meydana getirir.

İris Düz kaslarla donatılmış ve renkli madde (pigment) yönünden zengin hücre- lerden oluşur. İris taşıdığı renk maddesine göre kahverengi, yeşil ve mavi renk - lerde olur. Göze renk verir. İrisin ortasında gözbebeği denilen ve göze ışığın girmesini sağlayan küçük bir delik vardır. Gözbebeği iristeki kaslarla büyütülüp küçültülebilir. Işık şiddetine göre diyafram gibi görev yaparak göze giren ışık miktarını ayarlar. Gözbebeği siyah görünür, çünkü gözbebeğinin karanlık olan arka kısmı ışığı geri yansıtmaz. İrisin arkasında göz merceği bulunur. Göz Merceği Göz merceği irisin arkasında yer alır. İki taraflı dış bükey (ince kenarlı) bir mercektir. Mercek cisimden gelen ışınları kırarak ağ tabaka üzerine düşmesini sağlar.Göz merceği halka şeklindeki mercek bağları ile gözün kirpiksi cismine tutunur. Kirpiksi cismin yapısında bulunan düz kasların kasılıp gevşemesi so- nucu merceğin kırıcılığı değişir. Odak uzaklığı ayarlanır. Uzak ve yakındaki ci- simler net görülebilir. Gözün önünde saydam tabaka ile iris arasında kalan boşluğa ön oda mercek ile iris arasında kalan boşluğa arka oda denir. Bu odalar özel bir sıvı ile doludur.

III. Ağ Tabaka (Retina) Gözün en iç tabakasıdır. Işığa duyarlı reseptörler (koni ve çomak) ve sinir hücrelerinin bulunduğu tabakadır. Reseptör hücreleri ile sinirler bu tabakaya ağ gibi yayıldığı için bu tabakaya ağ tabaka adı verilmiştir. Çomak reseptörleri ; Cismin şeklini algılar, alacakaranlıkta görmeyi sağlar.     Koni reseptörleri ; Renge karşı duyarlıdır. Renkli ve ayrıntılı görmeyi sağlarlar. Ağ tabakadaki duyu sinirlerinin aksonları göz yuvarlağının arka tarafında bir noktada birleşerek göz sinirini (optik sinir) meydana getirirler. Optik sinir göz yuvarlağından çıkarak beyne gider. Optik sinirin göz yuvarlağından çıktığı yani reseptörlerin bulunduğu retinayı deldiği bölgede reseptörler olmadığı ve görüntü meydana gelmediği için buraya “kör nokta” denir.

Göz merceğinin asal ekseninin retina ile kesiştiği bölgede görme reseptörleri yoğunlaşmıştır. Ölüm gerçekleştiğinde burası sarı bir noktaya dönüştüğü için buraya “sarı benek” adı verilir. Sarı beneğin yani görmenin yoğun olarak ger- çekleştiği bölgenin orta kısmında koni reseptörleri çevresinde ise çomak resep- törleri yerleşmiştir. Görme olayı aşağıdaki gibi gerçekleşir:         * Işınlar korneadan kırılarak gözbebeğinden girer.         * Gözbebeğinden geçen ışınlar göz merceğinde kırılarak camsı cismi geçtik- ten sonra retina üzerinde ters bir görüntü meydana getirir.         * Bu şekilde retinaya gelen ışınlar çomak ve koni reseptörlerini uyararak görme sinirlerinde impulsları başlatır.         * Oluşan impuls beyin kabuğundaki merkeze gelip düz olarak algılanır. Göz Uyumu Yakındaki veya uzaktaki bir cisme bakarken göz merceğinde incelme ve kalınlaşma şeklinde bir durum gözlenir. Yakındaki cismin görülebilmesi için merceğin ışığı daha fazla kırması gerekir. Bu durumda mercek kalınlaşır.

Yakındaki bir cisme bakarken ;         • Kirpiksi kaslar kasılır         • Mercek bağları gevşer         • Mercek kalınlaşır         • Işık daha çok kırılır Uzaktaki bir cisme bakarken ;         • Kirpiksi kaslar gevşer         • Mercek bağları kasılır         • Mercek incelir         • Işık daha az kırılır Karanlıktaki bir cisme bakarken ;         • iristeki kaslar kasılır         • Gözbebeği genişler         • Göze daha fazla ışık girmesi sağlanır Aydınlık bir cisme bakarken ;         • İristeki kaslar gevşer         • Gözbebeği daralır         • Göze giren ışık miktarı azalır