YÖN339 Ders - VII Taşımacılık Yönetimine Giriş Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ

Trafik Yönetimi Trafik yönetimi, En düşük maliyetle arzulanan hizmet düzeyini elde etmek amacıyla satın alınacak taşıma hizmetine yönelik düzenlemeleri yapmak ile ilgili tüm faaliyetleri içerir. Üreticimiz, Fisher – Price Hammadde Japonya’dan, Hong Kong’a, Üretim için Çin’e, Sevkiyat için Hong Kong’a geri, ABD’ye giriş için batı kıyılarına, Üretimin son aşaması için Illinois’e, Dağıtım merkezleri için New York, Kentucky ve Utah’a, 2

Trafik Yönetimi Serbestleşme hareketleri öncesi; Düzenlemeler belliydi. Taşıyıcılar hemen hemen aynı ücretlere çalışıyorlardı. Rekabet yalnızca hizmet düzeyi ile sınırlıydı. Serbestleşme hareketleri sonrası; Daha fazla taşıyıcı var. Rekabet maliyet ve hizmet düzeyi açısından yapılıyor. Daha karmaşık bir taşıyıcı seçim süreci var. 3

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Oran ilişkili iş ve işlemler Tarife belirleme, Yeni tarife / sınıflama numaraları belirlemeye yönelik resmi otoritelerle çalışma, Kontrat lojistiği için işletmeler ile uzlaşma, Yasal düzenleme yapan birimlerle ilişki kurma… Dördü de birbiri ile geçişimlidir. Aynı sevkiyatı ilgilendirir. Kullanılan sınıf için en ucuz maliyeti elde etmeye çalışır. 4

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Tarife analizi, Yükleyici tarife belirlemek için bir ön çalışma yapmalıdır. Fiyatlama açısından bakıldığında, Herhangi bir yüklemeye yönelik çok sayıda uygun tarife bulunabilir. Bununla birlikte, taşıyıcı çalışanları en ucuz fiyatı verebilmek için sistematik bir araştırma yapmazlar. Genel kabul gören yaklaşım, tarife belirleme işi taşıyıcıya devredilirse, fiyatlar en az %10 daha yüksek olacaktır. Bu nedenle, yükleyiciler çok sayıda taşıyıcıdan teklif alırlar. 5

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Taşıyıcı grupları ile uzlaşı, Serbestleşme hareketleri sonrası, az sayıda tarife/sınıf belirleyici resmi otorite kalmıştır. Bununla birlikte, Uluslar arası ölçekte bir takım otoriteler de söz konusudur: IATA (International Air Transport Association) Okyanus aşırı taşımalarda da benzer durumlar söz konusu olabilir. Navlun tarifeleri, vb. 6

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Taşıyıcı ile uzlaşı, Serbestleşme hareketleri sonrası, taşıyıcıların, yükleyiciler ile sözleşme imzalamak dışında bir seçeneği kalmamıştır. Bununla birlikte, Trafik birimi yöneticilerinin taşıma maliyetlerini düşürebilmek için ‘uyanık’ olmaları gerekir. Düşük tarife, daha çok taşıma ile sonuçlanır. 7

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Düzenlenmiş tarifeler, Mevcut durumda, düzenlenmiş tarifelerde söz konusudur. Örneğin, İstanbul’da Büyükşehir Belediye Başkanlığına bağlı Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME), toplu taşımacılıkla ilgili fiyat tarifesini belirlemektedir. Aynı şekilde, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollarının (TCDD) açıkladığı yolcu ve yük tarifeleri mevcuttur. 8

Taşıyıcı Seçimi Taşıma modunun seçimi, başlangıç aşamasında lojistik yöneticisinin sorumluluğundadır. Amaç, hammadde, malzeme, nihai ürün ve benzeri yükün taşınması için belirli bir standart geliştirmek ve maliyetleri düşürmektir. Hangi taşıma modunda hangi taşıyıcı işletme ile çalışılacağına ilişkin detay çalışma ise sıklıkla trafik biriminin yöneticisince yapılır. Günümüzde, geçmişe oranla, yükleyiciler, daha çok taşıma modu ve aynı taşıma için çoklu mod seçeneğini kullanmaktadırlar. Aynı biçimde, daha çok teklif alma ve fiyat üzerinde pazarlık söz konusu olmaktadır.

Taşıyıcı Seçimi Taşıyıcı seçimini etkileyen unsurları belirlemeye yönelik bir araştırma sonuçlarına göre; Kapıdan kapıya taşıma maliyeti (en önemlisi), Yük kayıp/hasar deneyimi, Zarar tazmin deneyimi, Transit süre güvenirliği, Taşıyıcı ile fiyat değişikliği üzerinde uzlaşı deneyimi, Sevkiyat izleme, Kapıdan kapıya transit süre, Teslim alma ve etmeye yönelik hizmet kalitesi, Tek bir rota hizmeti, Ekipman uygunluğu (en önemsizi)… 10

Taşıyıcı Seçimi General Motors’un taşıyıcı seçim sistemime göre, Taşıyıcının faaliyet gösterdiği coğrafik alanın büyüklüğü (0,5), Taşıyıcının pazarlama gayretleri (0,4), Taşıyıcının transit performansı (1,8), Ekipmanın uygunluk ve temizliği (1,1), Taşıyıcının müşteri hizmetleri (1,4), Fiyatlama (1,4), Doğru faturalama (1,2), Kayıp/hasar tazmin yönetimi (1,2), Taşıyıcının finansal istikrarı (1,0) önemlidir. 11

Taşıyıcılarla İletişim Trafik biriminin yöneticisi, taşıyıcı ile sürekli olarak iletişim halinde olan kişidir. Telefon, faks, vb. Elektronik Veri Değişimi (Electronic Data Interchange – EDI) Sözleşme maddelerinin düzgün bir biçimde yerine getirilmesini sağlar. Yüklemenin de doğru bir biçimde yapılmasından sorumludur. Transit hakları önem arz eder. Gerekli tüm dokümanların hazırlanmasını sağlamalıdır. 12

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Ödeme biçimleri ve ödemeler konusunda dikkatli davranmalıdır. Yükleyiciler genellikle, taşımanın başlangıç ve bitiş noktalarını belirlerler. Öte yandan, taşıma rotasının taşıyıcının inisiyatifine bırakılmadığı durumlar da olabilir. Rotalama, taşıma işletmeleri ile çalışmadıkları için kendi özmal filolarına sahip işletmelerce de yapılmalıdır. 13

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Kayıp/hasar tazminleri (yüklenici nedeniyle) oran olarak düşmüştür. Kayıp ve hasar miktarlarının belirlenmesi zordur. Bir perakendecinin ürünlerinin taşınması sırasında zarar gördüğünü düşünelim. Zararın tazmini için toptan fiyatı mı perakende fiyatı mı kullanılmalıdır? Toptancı fiyatı + Sigorta ve Nakliye Masrafları Yerine ulaştığında, siparişi veren müşterinin siparişi iptal ettiğini varsayalım. Perakendeci fiyatı Gizli kayıp/hasar Dışarıdan bakıldığında görünmüyorsa, iyi ambalajlanmamıştır  Sorumluluk, yükleyicinindir. Alıcının çalışanlarından birinin bu zararı vermiş olma olasılığı vardır. 14

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Trafik birimi yöneticisinin sorumluluklarından birisi, Yükün kaybolmasını ve hasar görmesini engelleyecek biçimde paketlenmesi, elleçlenmesi ve nakledilebilmesi için gerekli önlemleri almaktır. Taşıyıcı da bu anlamda gayret sarf edecektir. Kayıp/hasarın söz konusu olduğu durumlar, taşınacak yükün bedelinden daha pahalıya gelir: Genel giderlerin yükselmesi, kayıp müşteriler, vb. Ortalama üç kat daha pahalı olduğuna dair araştırmalar var. 15

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Kayıp/hasar ile ilgili sorunların uzlaşı yoluyla çözülememesi durumunda işin içine yasal bakış açısı girer. Bu durum, hem pahalı hem de uzun süreli bir çözümdür ve kesin bağlayıcıdır. Bu nedenle, trafik birimi yöneticilerinin bu açıdan dikkatli olması gerekir. Trafik birimi yöneticisi, müşterilerine maliyeti pek de ucuz olmayan araç takip sistemleri aracılığıyla bildirimlerde bulunulmasını sağlar. 16

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Trafik birimi yöneticisi demuraj ve rehin alma maliyetlerinin oluşmasına izin vermemelidir. Demuraj (yükleme ya da boşaltma için üzerinde anlaşılan günlerin aşılması ve bunun için verilen tazminat miktarını ifade eder). Deniz taşımacılığında, sürastarya kavramı da kullanılmaktadır. Aynı biçimde, zararın tazmini için tamirat da yapılabilir. Çünkü tamirat, sözleşmelerde ya da yasalarda belirtilen tazminatlardan daha ucuza gelebilir. 17

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Trafik biriminin yöneticisi aynı zamanda taşıma ücretlerinin çok düşük ya da çok yüksek olmasını engellemelidir. Trafik birimi yöneticisi, yüklerin konsolide edilmesinin de en büyük yardımcısıdır. İçsel ya da dışsal olarak yapılması mümkündür. Freight forwarders ve/veya cross dock (çapraz sevkiyat) operasyonları gibi. Ambargo (?!) 18

Trafik Birimi Yöneticisinin Sorumlulukları Taşınacak yükün, planlanmış varış noktasından farklı bir noktaya gönderilmesi ve/veya geri toplanmasına yönelik faaliyetleri organize etmelidir. Transit sigortalarının yaptırılması ile ilgilenmelidir. Bir işletmenin özmal filosunun etkin ve verimli bir biçimde yönetimi de trafik birimi yöneticisinin sorumluluğundadır. 19