ESTETİK Yusuf Kadri Şirinkan

ESTETİĞİN TANIMI Estetik Yunanca, duymak algılamak, ve duygu durum sözcüklerinden gelmektedir. Estetiği felsefenin bir dalı olarak gören anlayışa göre, mantık “Doğruyu”, ahlak “İyi”yi, estetikde “Güzeli” arar ve sorgular. Estetik ayrıca, güzel üzerine düşünme, güzelin bilgisine erişme çabası, uğraşı olarakta tanımlanabilir. Çağdaş estetik kuramcısı Fransız Etienne Souriau ise estetiği, insanoğlunun ürettiği bütün sanat eserlerini yaparken, bu eylemlerinin üzerine durup düşünmesidir, diye tanımlamıştır. En genel anlamıyla estetik, doğadaki ve sanattaki güzelin sorgulanması, araştırılmasıdır. Estetik, insanın kendi sanatsal eylemleri üzerine düşünmesidir. Yüzyıllar boyunca insanlar ürettikleri sanat eserlerinde güzeli aradılar. Ancak bu soruya doyurucu bir cevap vermek zordur. Çünkü bu sorunun cevabı felsefi bilgiye dayanmaktadır. Platon güzelin değişmez ve sonsuz olduğunu söylemiştir. Aristo ise güzelin matematiksel olarak orantılı, ve düzenli olduğunu savunmuştur. Hegel ise güzelin mutlak ruhun nesnelerde görünür hale gelmesidir diye açıklamıştır. Yusuf Kadri Şirinkan

ESTETİK BAKIŞ Estetik bakış, bizi daha kaliteli yaşama ulaştırır. Estetik bakış güzelin, daha güzelin, en güzelin peşinde koşan bakış demektir. Estetik bakışı yakalamak için insan sanattan haz almayı bilmelidir. Estetik bakış ahlak ile iç içedir. Sömürüden uzak, sevgi ve saygıya dayalı bir hayat size estetik bakışın yolunu açar. Estetik bakışı yakalamanın ilk şartı insana karşı duyarlı olmak ve merkeze insanı oturtmak ile olur. Sadece sanat eserlerinden alınan zevk ile değil, aynı zamanda hayatın her anında estetik bakış sayesinde güzele ulaşmak mümkündür. Sevelim sevilelim dünya kimseye kalmaz. (Yunus Emre) Yusuf Kadri Şirinkan

ESTETİK YAŞANTI ve ESTETİK KAYGI Estetik, sanatın alanında var olan güzeldir, güzelliktir ve bu alanda vücut bulan, yaşayan güzel ile, güzellik ile kurulacak iletişimin kendine özgü bazı nitelikleri vardır. Bu iletişimi kurmanın öncelikli, “olmazsa olmaz” koşulu ise estetik yaşantı olarak adlandırılan yaşantıya ulaşabilmektir. Estetik yaşantıdan alınan haz başka duyguların tatmin edilmesi ile doyurulamaz. Sanatla ilgili faaliyetleriniz sadece o sanattan beklentilerinize yönelik olmalıdır, sosyal hayatla ilgili yaklaşımlar, sizi estetik yaşantıya ulaştırmaz. Estetik kaygı ise estetik yaşantının ardından oluşan ve beklenen bir durumdur. Sanat eserlerinden aldığınız haz dolayısı ile güzeli sorgular hale gelirsiniz ve güzel artık düşünce düzeyine yaklaşır. Zaman içinde oluşan estetik kaygı, aslında güzele, daha güzele, en güzele ulaşabilmede yaşanan tedirginliktir. Sanat alanındaki güzel, sizde yüzeysel değil derin bir etki bırakmalıdır. Böylece düşünceleriniz, dünya görüşünüz ve tüm benliğiniz etkilenir. Yusuf Kadri Şirinkan

SANAT Sanat kavramını genel ve özel olarak ikiye ayırabiliriz. Deneyim, beceri ve ustalık gerektiren, çıkan sonucun ustanın yaptığına benzediği, işe genel anlamda sanat denir. Bu ugraş sonunda bir eser ortaya çıkabileceği gibi yaşam tarzıda olabilir. Özel anlamda sanat ise, bir sanatçıya bağlı, onun kendine özgü tekniğini, uslubunu, dünya görüşünü, insan anlayışını imgeleyen, özgün ve tek yeni bir üründür. Yusuf Kadri Şirinkan

GENEL Anlamda SANAT Genel anlamda sanat durağandır, Gelişime açık değildir, Klişedir, temel prensipleri vardır. Eleştiriye kapalıdır. Beceri önemli ve önceliklidir. Hizmet veya ticaret kaygısı güder. Ancak buna rağmen herkesin yapabileceği bir iş değildir. Yusuf Kadri Şirinkan

ÖZEL Anlamda SANAT Özel anlamda sanat ise, Ustanın kendine özgü tekniğini yansıttığı, Uslubunu ve dünya görüşünü betimlediği, İnsana bakışını imgelediği, özgün ve tek bir üründür. Sanatçı kendi kuralını kendisi koyar. Herhangi bir talep kaygısı ile üretilmez. Yusuf Kadri Şirinkan

SANATIN İŞLEVİ Sanatın öncelikli işlevi ifade edebilmektir. Sanatın bir diğer görevi, insanı anlamak ve anlamaya çalışmaktır. İnsan yaşamına yeni bir açıdan bakmak, hayatı yorumlamak, düşünmek ve düşünmeye sevk etmek. Sanat insana kendisini derinliklerini anlatmayı öğretmeyi amaçlar. İnsanı konu alan sanat, konusu insan olduğu için devamlı değişim içerisindedir. İnsanın değişimine ayak uyduramayan sanat kalıcı olamaz. İnsanı bir bütün olarak dile getirebilen tek dil, sanatın dilidir. Sanat bilimden farklı olarak daha özgür bir alana sahiptir. Sanatçı çevresine farklı bakarak bilim dışı işlere imza atar. Yusuf Kadri Şirinkan

SANAT ESERİNİN BELİRLEYİCİ ÖZELLİKLERİ İnsanı anlamak ve anlatmak çok zorlu bir süreçtir. Dolayısı ile insana hitap eden sanat eserlerinin belirli özelliklere sahip olması gerekir. Estetik yaşantı sunabilmeli Bir iletisinin olması Çokanmaklılığı Kurmaca olması Biricikliği Organik bütünlük taşımalı Yusuf Kadri Şirinkan

ESTETİK YAŞANTI Sanat eseri, aynı zamanda estetik bir nesnedir, dolayısı ile bizde estetik bir yaşantı ve haz oluşturmalıdır. Sanat eseri muhatabında estetik bir kaygı uyandırmalıdır. Her sanat dalı kullandığı araçları estetik bir bütünlüğe kavuşturmakla sorumdur. Her sanat eseri takipçisinde bir estetik yaşantı isteği uyarmalıdır. Sanat eserinde ortaya çıkan güzeli sorgulamak , biçimsel estetikle yetinmeyip, o eserin ardındaki anlamı da sorgulamak demektir. Yusuf Kadri Şirinkan

İLETİ Sanatçının seçtiği konuyu anlatma yöntemi, eserin sanat eseri olma özelliği belirler. Sanatçı o konuyu seçtiği için değil, farklı bir şekilde anlattığı için sanatçıdır. Sanatçı bu işe soyundu ise, toplumun aydın kesimini temsil etme görevini üstlenmiş demektir. Sanat eserinin ifade dili olması gerekir. Sanat eserinin anlattığı şey aslında onun iletisidir. İleti kaba ve estetik bakış açısı ile verilmez ise ortaya direk bir propaganda çıkar. Düşünce duygu haline gelinceye kadar yoğrulmadan sunulursa hiç tat vermez. Sanat eserinin dili dolaylıdır, direk anlatım sanat eserini bilime yaklaştırır. Yusuf Kadri Şirinkan

ÇOKANLAMLILIK Sanat eseri farklı anlatım dillerinin de olduğu bilinci ile üretilmelidir. Çokanlamlılık içeren eserler, temel anlamını yitirmeden, farklı kavramlar kullanarak izleyiciye ulaşma çabası içinde olmalıdır. Dolayısı ile tümevarım yöntemi sanat eserlerinde kullanılabilir. Sanat eserinde kullanılan kavramlar, farklı manalar içererek zenginleşme sağlanabilir. Sanatçı gerçekten beslendiği sürece söyleyeceği çok şey olur. Yusuf Kadri Şirinkan

KURMACA Sanat eseri, sanatçının gözlemleri sonucu kurmaca olarak ortaya çıkar. Sanatçı kurmaca kavramını kullanarak var olanla yetinmeyip olabilecek olanada dikkat çeker. Böylece kötünün kalıcı olmadığı, çok daha iyiye ulaşmanın insanın elinde olduğu vurgulanır. İyi bir dünyaya ve hayata ulaşmak için yapılan devrimler sanatçıların farklı bakışları ile filizlenir. Gerçeğe bakış sanatçının gözünde değişime uğrar ve yeniliklere yelken açar. Sanat yalanlardan oluşan bir dünya kurma çabası değil, gerçeği güzelleştirme uğraşıdır. (YKS) Yusuf Kadri Şirinkan

BİRİCİKLİK VE ORGANİK BÜTÜNLÜK Sanat eseri tektir, dolayısı ile onu üretenin imzasını ve ismini taşır. Bilimde ortaya çıkan zincirleme ilerleme, sanatta sözkonusu değildir. Basılarak çoğaltılan eserler biriciklik özelliği kaybetmez. Sanat eserini oluşturan bütün parçalar kendi içinde bir uyum arz eder. Dolayısı ile bütünü bozmak esere zarar verir. Birleşerek bir bütünü oluşturan sanat eseri, her zaman parçalardan daha fazla önemlidir. Eserin niceliği, niteliğini bozmaz. Yusuf Kadri Şirinkan

SANATIN TÜRLERİ VE GÖRSEL SANATLAR Sanat toplamda yedi farklı türde sıralanabilir. Yüzey sanatları (çeşitli yüzeylere yapılan, resim, baskı, fotoğraf, grafik eserleri) Hacim Sanatları (Üç boyutlu eserler heykel, seramik gibi) Mekan Sanatları (İç ve dış mekan tasarımları, peyzaj düzenlemeleri) Dil Sanatları (Yazılı eserleri kapsayan sanatlar, roman, hikaye, senaryo) Ses Sanatları (Bütün müzik eserleri ve türleri) Hareket Sanatları (İnsan bedeninin anlatım gücüne dayalı faaliyetler, bale ve dans) Dramatik Sanatlar (İnsanın eyleme dönüşmüş ifadeleri ile ortaya çıkan sanatlar, tiyatro, sinema, gölge oyunu gibi) Yusuf Kadri Şirinkan