Hatice KALKAY YEŞİL Ankara, 29/03/2014 Kanserden Korunma Hatice KALKAY YEŞİL Ankara, 29/03/2014

Kanser “cancer” İngilizce “yengeç (burcu)” YENGEÇ düşmanını kıstırdıktan sonra sıkıca tutuyor, yavaş yavaş kemirerek yiyor KANSER de tedavi edilmediği takdirde, insanı giderek zayıflatıp halsiz düşürüyor ve sonunda öldürüyor

Kanser Oluşumu Etkenler ile hücrenin anormal çoğalması Normal hücre Tümörün kan dolaşımı sisteminden beslenmesi Tümörün kan dolaşım sistemi ile diğer organlara hücum etmesi

Kanser Nedir? Hücrelerin kontrolsüz ve sürekli çoğalmaları sonucu oluşan, tedavi edilmediğinde yakındaki ve uzaktaki organlara yayılan bir hastalıktır

Hangi Organlarda Kanser Olur? Kanser tek bir organ hastalığı olmayıp, vücuttaki tüm doku ve organlarda gelişebilir

tümörler kanser çevre doku geliştikleri yerde ve sınırlı kalanlar organlara yayılan kötü huylu iyi huylu kanser

1/4 Dünyanın her yerinde her 4 kişiden biri yaşamının bir döneminde kanser olmaktadır

Kanserin nedenleri değiştirilemez değiştirilebilir

Değiştirilemeyen nedenler yaş cinsiyet ırk genetik yatkınlık

Yaş Yaş ilerledikçe; kadınlarda meme kanseri erkeklerde prostat kanseri riski artmaktadır

Cinsiyet kadınlarda Meme Kanseri Rahim-Yumurtalık Kanseri Mide–Barsak Kanseri Akciğer Kanseri erkeklerde Akciğer Kanseri Prostat Kanseri Mide-Bağırsak Kanseri

Irk Beyaz ırka mensup insanlarda deri kanseri görülme sıklığı daha yüksek

Kalıtsal faktörler Birinci derece akrabalarında kanser öyküsü olan bireylerde kanser görülme sıklığı diğer insanlara göre daha fazladır Meme kanseri Bağırsak kanseri Prostat kanseri

Değiştirilebilir nedenler çevresel etkenler zararlı alışkanlıklar beslenme alışkanlıkları enfeksiyöz ajanlar kimyasal karsinojenler

1 Çevresel Faktörler Güneşin zararlı etkileri (solaryum) Coğrafi özellikler Hava kirliliği

Güneşten korunma Yaz aylarında özellikle 11 -15 saatleri arasında güneşe çıkılmamalıdır Güneşte yanmaktan kaçınılmalı, güneşlenilecekse koruyucu krem ve geniş kenarlı şapka kullanılmalıdır Solaryum tercih edilmemelidir

Radyasyon Röntgen gibi radyasyona neden olan etkenlere fazla maruz kalmak Fazla cep telefonu kullanmak!

TV ve Bilgisayar Radyolojik tetkikleri ancak doktor tavsiyesi ile yaptırın Bebek ve çocukları televizyon, bilgisayar gibi radyasyon yayan cihazlardan uzak tutun

2 Zararlı Alışkanlıklar Sigara Alkol Sağlıksız cinsel yaşantı Kötü beslenme Uyuşturucu bağımlılığı

Sigara Kanserin en önemli nedeni sigaradır Sigara dumanına maruz kalmak da sigara içmek kadar risklidir

Sigara Akciğer kanseri Gırtlak Ağız boşluğu - yemek borusu kanseri Mide-barsak kanseri Pankreas kanseri Böbrek ve mesane kanseri Meme ve rahim kanseri

Pasif sigara içimi Orta derecede sigara içilen bir büroda: 5 sigara içmiş kadar Çok sigara içen birinin oda arkadaşı: 27 sigara içmiş kadar

Alkol Çok miktarda ve uzun süreli alkol alımı ağız, yutak gırtlak ve yemek borusu kanserlerini arttırmaktadır

3 Beslenme Alışkanlıkları Yağlı yiyecekler Fazla protein Aşırı et tüketimi Kimyasal katkı maddesi içeren gıdaları fazla tüketmek

Şişmanlık kanser riskini artırır Meme Böbrek Rahim Yemek borusu Barsak

Yanlış beslenme Hayvansal gıdaların fazla tüketimi; meme rahim prostat kalınbarsak-rektum pankreas ve böbrek kanseri riskini artırır

Beslenme alışkanlıkları Kızartmaların fazla tüketimi Sıvı yağ yerine katı yağların tüketimi Kanserden koruyucu yağların kullanılmaması (zeytinyağı gibi…)‏

Besinleri pişirme Kızartma, tütsüleme, mangal yerine Fırında pişirme, haşlama gibi yöntemler

Yanlış beslenme Tuz ve salamura gibi tuzlu gıdaların fazla tüketimi mide kanseri riskini arttırmaktadır Turşu, ketçap, hardal, salamura zeytin gibi tuzu fazla olan besinlerden uzak durmalıyız

Yanlış beslenme Şekerli gıdaların fazla tüketimi (özellikle çay şekeri) kolon, rektum ve pankreas kanseri riskini arttırmaktadır

Yanlış beslenme Hazır gıdalarda bulunan koruyucu katkı maddeleri kanser oluşumunda önemli bir etkiye sahiptir Mide ve yemek borusu kanserleri Salam, sosis, cips, bisküvi gibi…

Yanlış beslenme Az posalı beslenme kanser riskini arttırır Posalı yiyeceklerin tüketimi kalınbarsak kanserlerini önlemektedir

Yanlış beslenme İyi koşullarda depolanmayan tahıllar Kurutulmuş meyveler Peynirde oluşan zararlı küfler yemek borusu ve karaciğer CA

Besinleri saklama Besin saklamak için üretilmiş kaplarda (boyalı olmayan cam kaplar gibi), Küf oluşmayacak şekilde Uygun ısıda ve sürede saklamalıyız

Koruyucu Besinler Bazı sebzelerin; Lahana Brokoli salatalık maydanoz biberiye soya fasulyesi Şifalı otlar

4 Virüsler Helicobacter Pylori Mide kanseri Hepatit C Virüsü Karaciğer kanseri Ebstein-Barr Virusü Lenf kanseri Papilloma Virüsü Rahim ağzı kanseri riskini artırır

5 Kimyasal Karsinojenler Katran ve kömürün yanma ürünleri, benzen, asbest, krom vb maddelerle temas Boya sanayi … mesane Plastik sanayi … Karaciğer Böcek öldürücülerden kaçınılmalı, kullanılan ortama belli bir süre girilmemelidir

Hareketsiz yaşam Hareketsizlik sağlığımızı birçok yönden olumsuz etkilemektedir Günlük düzenli yapılan aktiviteler kolon, meme ve akciğer kanserine karşı koruyucudur

Kanserin nedenleri sigara alkol yanlış beslenme aşırı güneş ışını-solaryum hareketsiz yaşam bazı virüsler radyasyon kimyasal maddeler çevre kirliliği röntgen genetik ve yaş

Tahriş ve yaralama Herhangi bir organın sürekli tahriş olması ilerde kanser oluşumuna yol açabilir Diş etlerini tahriş eden protez Sürekli acı ve sıcak yeme ağız ve dil kanseri

Erken tanı Tedavi şansını arttırır Tedaviyi kolaylaştırır Tedavi giderlerini azaltır Doku ve organ kaybını önler Sakatlık bırakmaz Hayat kurtarır

Erken tanıyla tespit edilebilir kanserler Meme Kanseri Rahim ağzı Kanseri Cilt Kanseri Prostat Kanseri Barsak Kanseri

Erken tanı için Kanserin ön belirtilerine karşı dikkatli olun, Belirli aralıklarla sağlık muayenesi yaptırın, Doktorun isteyeceği tetkikleri yaptırın

Belirtiler Vücudumuzda elle hissedilen şişlikler Siğil ve benlerde belirgin değişiklik

Belirtiler Uzun süren, iyileşmeyen yaralar Yutma güçlüğü veya hazımsızlık

Belirtiler Beklenmeyen kanama ve akıntılar Uzun süren ses kısıklığı ve öksürük

Belirtiler Tuvalet alışkanlıklarında ani değişiklik Açıklanamayan kilo kaybı

Öneriler Dışkılama ve idrar alışkanlıklarında değişiklikler Uzun süren, iyileşmeyen yaralar Beklenmeyen kanama ve akıntılar Meme veya başka organlarda elle hissedilen şişlikler Yutma güçlüğü veya hazımsızlık Siğil ve benlerde belirgin değişiklik Uzun süren ses kısıklığı ve öksürük

Erken Tanı Hayat Kurtarır Bu değişiklikler görüldüğünde bir hekime başvurmayı ihmal etmeyiniz

Tedavi Uygun ve zamanında tedavi ile kanserin birçok türlerinde tedavi imkanı mevcuttur

Tedavi yöntemleri cerrahi radyoterapi kemoterapi immünoterapi hormon tedavisi lazer tedavisi

Meme Muayenesi Neden Önemlidir? Her 10 kadından 1’i hayatlarının herhangi bir döneminde meme kanseri olabilir Her 10 kadından 8’inde lezyon iyi huyludur Her 10 kadından 9’u tümörü kendi kendine bulur Her 10 kadından 95’i erken tanı ve tedavi sayesinde beş yıl sonra yaşıyor olacaktır

Meme kanseri tarama Kendi kendine meme muayenesi 20 yaş ve üzeri her ay Klinik muayene 20-40 yaş arası 3 yılda bir 40 yaş üzeri her yıl Mamografi 40 yaşında tarama muayenesi 40-49 yaş 1-2 yılda bir 50 yaş üzeri her yıl MEME MUAYENESİNİ MENSTRÜASYONUN 7 GÜNÜ YAPMAK EN UYGUNU

Ne Arayacaksınız ? Ağrı Ele gelecek bir kitle Hassasiyet Koltuk altı-boyun bölgelerindeki lenf bezi büyümeleri Memeden gelen kan veya kirli akıntı Memede şekil değişikliği Deri değişiklikleri ve gamzeleşme

Kaynaklar: M. Aslan, kanserden korunma, sunum Giresun Halk Sağlığı Müdürlüğü, kanser ve kanserden korunma yolları

teşekkürler