PEDİATRİK REHABİLİTASYON Prof.Dr. Şafak Sahir Karamehmetoğlu İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı

ÖYKÜ (1) Prenatal: Annenin yaşı Geçirdiği hastalıklar Mevcut hastalıkları Alışkanlıkları Aşırı kilo alma, verme

ÖYKÜ (2) Prenatal: 6. Kullandığı ilaçlar 7. Radyasyon 8. Travma 9. Rh uyuşmazlığı 10.Kalıtsal hastalık

ÖYKÜ (3) Perinatal: Doğum süresi Erken doğum Anestezi İlaçlar (indüksiyon) Travma

ÖYKÜ (4) ÖYKÜ (4) Perinatal: 6. Düşük doğum ağırlığı 7. Düşük apgar skoru 8. Kuvöz 9. Yoğun bakım 10.Emme refleksi

ÖYKÜ (5) ÖYKÜ (5) Postnatal: Travma Enfeksiyon Metabolik hastalık Damarsal anomali Oksijensiz kalma

ÖYKÜ (6) Okul çağı: Geçirdiği hastalıklar Mevcut hastalıklar Allerji İlaçlar Epileptik atak

ÖYKÜ (7) Okul çağı: 6. Ameliyat 7. Travma 8. Kan basıncı 9. NDS 10.Beslenme

GELİŞİM - 1 Boy Kilo Baş çevresi Büyüme Takip

GELİŞİM - 2 Motor işlev Bilişsel işlev 0-1 ay düzenli uyur, uyanıkken hareketlidir, fleksor tonüs, otomatik refleks yürüme, yüzüstü yatarken başını yana çevirir, eller yumruk, yakalama Ağlar, sese döner, güven hissi, alışkanlık, annesi ile kendisini ayırt edemez 4 ay Ellerinden tutulup oturtulmaya çalışıldığında başını orta hatta tutar, yüzüstü yatarken başını 90° kaldırır, sırtüstü döner, eller açıktır Beslenme şişesini tanır, güler, cevap verir gibi sesler çıkarır, kucağa alınmaktan hoşlanır 7 ay Desteksiz oturabilir, yüzüstü dönebilir, ayakta tutulduğunda zıplar, bir elden diğerine cisim geçirebilir, cisimleri çarparak ses çıkarır Aileden olanlarla olmayanları ayırt eder, düşen cisimleri takip eder, tek heceli kelimeler kullanmaya başlar, 10 ay Emeklemeye başlar, kısa süre ayakta durabilir, hafif “O” bacak vardır, lomber lordoz oluşur, parmaklarla tutar, başparmak işaret parmağı ile oppozisyon yapar, parmakları ile kendini besler Dikkat çekmek için bağırır, konuşmaları taklit etmeye çalışır, “mama” “baba” gibi kelimeleri anlamlı olarak kullanır, ayrılışlara uygun tepki verir

GELİŞİM - 3 Motor işlev Bilişsel işlev 14 ay Yardımsız yürür, aşırı diz ve kalça fleksiyonu, ayağın yere tam teması söz konusudur, diz ve ayakta hafif valgus vardır. Küpleri üstüste dizelebilir, kalemi tüm avucu ile tutup karalayabilir. Aynı şekilde kaşık tutabilir, elbisesini çıkarabilir, Tek kelime konuşur, emirleri anlar, hareketleri anlamlandırır, utanır, kas ve eklemlerini kullanmaktan ve idrar ve gaita kontrolünden haberdardır. 18 ay Yürürken topukla basmaya ve erişkin tip yürüme şekli oluşturmaya başlar, sandalyede oturur, geriye yürüyebilir, dominant el belli olur, kalem tutabilir Ev işlerini taklit eder, bardaktan içmeye başlar, vücut kısımlarını gösterir, hayır der, kendine ait bir dil oluşturur. 2 yıl Koşar, merdiven çıkar, iner, iki bacağının üzerinde zıplar, 8 küplü kuleler yapar, başparmak ve işaret parmağı ile kalem tutar İki kelimeli cümleler kurar, fiil kullanır, ismini söyler, basit emirleri yerine getirir, sembolleri anlamlandırır 3 yıl Merdiveni koşarak çıkıp inebilir, kolunu yukarı kaldırarak cisimleri fırlatabilir Tuvalet eğitimi tamamlanır, suçluluk duyar, cinsellik kavramı oluşur

GELİŞİM - 4 Motor işlev Bilişsel işlev 4 yıl Bir bacak üzerinde zıplar, plantar ark oluşur, mekik hareketi ile oturur, parmak ve el bileği hareketi ile kalemi rahatça tutar, makasla keser. Diğer çocuklarla oynar, hayali kişiler oluşturur, elbiselerini giyer çıkarır, geçmiş deneyimlerini anlatır, neden, nasıl ne zaman sorularını sormaya başlar 5 yıl Parmak ucunda zıplar, bir parmak ucunda 10 saniye kadar durur, basit insan çizebilir, kollarını uzatarak tutabilir Takım oyunu oynar, çatal kullanır, dişlerini fırçalar, akıcı konuşur, 10’a kadar sayar, çevresel etkenleri daha iyi anlamlandırır 6 yıl Bisiklet kullanır, alfabedeki harfleri yazabilir, topu tutar ve atar Çatal ve bıçağı rahatça kullanır, masa oyunları oynar, dil bilgisi kurallarına uyar, telaffuz normaldir 7 yıl GYA giderek daha iyi hale gelir. Saçını tarar, kendi bakımından sorumlu tutulabilir, mantıklı düşünür

GENEL DURUM GENEL DURUM Ateş Tansiyon Nabız sayısı Vücut yapısı Renk değişikliği Ödem

FİZİK MUAYENE-1 Enspeksiyon (çok önemlidir!) Anne/babadan ayrılmaya tepkisi Görsel ve işitsel farkındalığı Genel tavrı (sakin/hiperaktif, uyumlu/zor) Etraftaki eşyalara ilgi (bilgisayar, oyuncak) Dikkat, konsantrasyon

FİZİK MUAYENE-2 Motor aktivitelerin şekli ve etkinliği Anne, baba ve doktorla iletişimi Anne, baba, doktora uygun davranış reaksiyonu Konuşma kalitesi Anne, babanın çocuklarına davranışı

FİZİK MUAYENE-3 Mavi sklera (osteogenesis imperfecta) Asimetrik yüz hatları (yüz felci) Sütlü kahverengi lekeler (nörofibromatozis) Skolyoz Ayak deformiteleri

FİZİK MUAYENE-4 Palpasyon: Fontaneller Deri (ateş, terleme, soğukluk) Nodüller (romatizmal hastalıklar) Kaslar (tonüs, fibrozis, hipertrofi) Eklemler (şişlik, kızarıklık, hassasiyet)

FİZİK MUAYENE-5 Nörolojik muayene Refleksler(Moro, palmar, plantar Tonüs (hipertoni, hipotoni) Aktif hareket Kas kuvveti (0-5) Koordinasyon Duyu

FİZİK MUAYENE-6 EHA Yatarken Ayakta Yürürken

Dirsek ekstansiyonu (- 25°) Kalça ekstansiyonu (- 30°) FİZİK MUAYENE-7 EHA Dirsek ekstansiyonu (- 25°) Kalça ekstansiyonu (- 30°)

FİZİK MUAYENE-8 Yürüme bozuklukları Asimetrik adım genişliği Parmak ucunda yürüme Çaprazlama Trendelenburg (ördekvari) Stepaj İstemsiz hareketlerle yürüme

DUYU ABDOMİNAL T6 – T 12 KREMASTER L1 – L2 ANAL S4 – S5

DİĞER ORGANLAR Kalp (anomali, miyopati, kolajen hastalık, spinal kord hasarı, Guillain Barré, polio, ilaç) Akciğer (miyopati, travma, skolyoz, polio, cp) Mesane (spina bifida, spinal kord hasarı) Barsak (spina bifida, spinal kord hasarı)

FONKSİYONEL DEĞERLENDİRME Görme İşitme Konuşma Kaba motor İnce motor Sosyal davranış

Torakal instabilite kriterleri-2 HASTALIKLAR Serebral palsi Spina bifida Travmatik beyin hasarı Spinal kord yaralanması Nöromüsküler hastalıklar Ampütasyonlar Romatizmal hastalıklar Travma Torakal instabilite kriterleri-2

SEREBRAL PALSİ Beyin hasarı İlerleyici değil Kalıcı Değişime uğrayabilen Hareket, tonus, koordinasyon ve postür bozukluğu

Rehabilitasyon Eğitim Ekip çalışması Ailenin katılımı

Baş Gövde Kollar Bacaklar Epilepsi Görme İşitme Konuşma Algılama Davranış bozuklukları Mental retardasyon

TİPLERİ Hareket, postür ve tonus bozukluklarına bağlı olarak değişik tiplerde görülür; 1.      Spastik 2.      Flask 3.      Atetoz 4.      Ataksik 5.      Mikst paternler.

SPASTİK TİP 1.      Hemiplejik 2.      Diplejik 3. Kuadriplejik

FİZİK MUAYENE Kas tonüsü  Derin refleksler  Primitif refleksler (+) Postür anomalileri (+) Motor gelişim  Anormal hareket (+)

5/5 Normal 100 4/5 İyi 75 3/5 Orta 50 2/5 Zayıf 25 1/5 Çok zayıf 10 Kas Testi 5/5 Normal 100 4/5 İyi 75 3/5 Orta 50 2/5 Zayıf 25 1/5 Çok zayıf 10 0/5 Sıfır Derece %

Ashworth 1: Çok hafif 2: Hafif 3: Orta derecede 4: Ciddi 0: Normal tonus 1: Çok hafif 2: Hafif 3: Orta derecede 4: Ciddi

EKİP Fiziyatrist Pediatrist Fizyoterapist Hemşire Sosyal çalışmacı Psikolog İş Uğraşı Terapisti Konuşma Terapisti Özel Eğitim Öğretmeni Çocuk Gelişim ve Eğitim Uzmanı Çocuk Eğiticisi Hasta ve ailesi

SP rehabilitasyonunda genel amaçlar Anlaşılabilir konuşmayı öğretmek Üst ekstremitelerini normale yakın kullanmasını sağlamak Alt ekstremitelerini fonksiyonel kullanarak yürümeyi öğretmek Normale yakın bir görünüm kazandırmak

Spastisitenin tedavisi EHA egzersizleri Uygun pozisyon Germe egzersizleri KK egzersizler Lokal soğuk uygulama Elektriksel stimülasyon EMG biofeedback Germe splintleri Baklofen, diazepam Lokal enjeksiyonlar (botulinum toxin A) Tendon transferi, miyotomi, tenotomi Ortezler ve yardımcı cihazlar

Rehabilitasyon bir süreçtir, kişiyi vergi mükellefi haline getirmedikçe başarılı sayılamaz.