VİOP / Türev Piyasalar Bora Akdeniz Ürün Geliştirme Kıdemli Uzmanı 8 Mart 2015 Boğaziçi Üniversitesi

İçerik Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri İşlem Örnekleri Piyasa İşleyişi ve Risk Yönetimi VİOP Hakkında

İçerik Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri İşlem Örnekleri Piyasa İşleyişi ve Risk Yönetimi VİOP Hakkında

Vadeli İşlem Sözleşmeleri Vadeli İşlem Sözleşmeleri: Belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte dayanak varlığı alma veya satma yükümlülüğü veren sözleşme. PAY SENEDİ BİST 30 DOLARTL EUROTL EURUSD ALTIN USDONS PAMUK BUĞDAY ELEKTRİK GARAN ISCTR AKBNK VAKBN YKBNK THYAO EREGL SAHOL TCELL TUPRS

Vadeli İşlemlere Giriş Uzun Pozisyon: Vadeli işlem piyasalarında uzun pozisyon, yapılan işlemler sonucunda alım yönünde net pozisyona sahip olunmasıdır. Kısa Pozisyon: Kısa pozisyon uzun pozisyonun tam tersidir. Sahip olunan toplam net pozisyon satış yönünde ise kısa pozisyona sahip olunur. Kısa pozisyon almak, net satış yönlü işlem yapmaktır. Ters İşlem (Pozisyon Kapatma): Piyasada sahip olunan pozisyonun tersi yönde işlem yapmaktır. Bir işlemin ters işlem olabilmesi için işlemin pozisyon taşınan mevcut sözleşmede ve aynı vadelerde yapılması zorunludur.

Vadeli İşlem Sözleşmelerinde Uzun ve Kısa Pozisyonların Kar/Zarar Grafiği Vadeli İşlem Sözleşmesi Uzun Pozisyon Vadeli İşlem Sözleşmesi Kısa Pozisyon Vade Sonu Portföy Değeri Dayanak Varlık Fiyatı Dayanak Varlık Fiyatı

Vadeli İşlemlerde Kar ve Zarar KAR/ZARAR

Alivre ve Vadeli İşlem Sözleşme Farkları ALİVRE (FORWARD) SÖZLEŞME VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ İki taraf arasında yapılan özel sözleşmelerdir ve organize borsalarda işlem görmezler. Organize borsalarda işlem görürler. Temerrüt riski vardır. Satıcı belirlenen malı veya finansal ürünü teslim edemeyebilir veya alıcı da teslimatı kabul etmeyebilir. Kredi riski vardır. İşlemler takas kurumu tarafından garanti edilir. Tarafların birbirini tanıması gerekmez.   Tarafların ihtiyaçlarına göre düzenlenirler ve standart değildirler. Sözleşme özellikleri standarttır. Diğer piyasa katılımcıları yapılan diğer alivre sözleşmelerden habersizdir. Diğer müşterilere banka tarafından verilen kotasyonların tümünden haberdar olunamaz. İşlemler şeffaf değildir. Vadeli işlem sözleşmeleri borsalarda şeffaf bir şekilde işlem görür. Gerçekleşen işlemler diğer borsa katılımcıları tarafından anlık olarak takip edilebilir. Yani işlemler şeffaftır, kamuya açık yapılır. Müşteriler arası farklılık (işlem önceliği, teminat oranı vs.) yaratılması mümkündür. Verilen emirler fiyat ve zaman önceliğine göre işlem görür. Her müşteri tarafından verilen emir aynı değer ve önceliktedir. Sözleşmenin vadesinden önce üçüncü bir kişiye devredilmesi zordur. Sözleşmeler vade tarihine kadar sürekli el değiştirebilir. Kar veya zarar vade sonunda ortaya çıkar. Kar veya zarar günlük olarak hesaplanır ve ilgili hesaplara yansıtılır (“mark to market”-“piyasaya göre ayarlama”) Günlük fiyat hareket sınırı yoktur. Genelde günlük fiyat hareket sınırı vardır. Teminat zorunluluğu yoktur. Risk limitleri kullanılır.  Teminat yatırılması zorunludur. Kaldıraç etkisi vardır.

İşlem Amaçları İşlem Amaçları Spekülasyon: Yatırımcılar piyasa beklentileri doğrultusunda kaldıraçlı pozisyon alabilirler. Arbitraj: Spot ve Vadeli Piyasalardaki fiyat farklarından yararlanmak isteyen stratejiler. Riskten Korunma: Yatırımcılar varlıklarını ya da yükümlülüklerini fiyat riskinden korumak için ters pozisyona girebilir.

Avantajlar Avantajları Kaldıraç: Fiyat Sabitleme: Vadeli işlemler ile ileride gerçekleşecek fiyat hareketlerine karşı koruma sağlanır Kaldıraç: Yatırımcılar alacakları pozisyonun sadece bir kısmını yatırarak işlem yapma imkanı bulur.

İleri Tarihli Alacaklar: Fiyat Sabitleme Fiyat Sabitleme Olan Bir Pozisyondan Korunma: Vadeli işlemler ile yatırımcı halihazırdaki bir pozisyonundan korunma sağlayabilir. İleri Tarihli Alacaklar: Yatırımcılar ileri bir tarihte alacakları nakit ile bugünden pozisyona girme fırsatı bulur.

Kaldıraç Kaldıraç Düşük Teminat: Yüksek Risk: Yatırımcılar alacakları pozisyonun sadece bir kısmını yatırarak işlem yapma imkanı bulur. Yüksek Getiri: Düşük teminat yatırarak yüksek getiri elde etme imkanı Yüksek Risk: Spot piyasadan çok daha hızlı bir şekilde ve büyük miktarda zarar etme ihtimali

Vadeli İşlemlerde Kaldıraç I Spot Piyasa Örneği; Beklenti: Dayanak varlık fiyatları yükselecek (GARAN) -Pay fiyatı 10 TL, -Yatırım miktarı 1000 TL (100 adet GARAN payı) -Olumlu senaryo: GARAN 10,5 TL -Kar= (10,5*100)-(10*100)= 50 TL -Kar oranı %5 Kaldıraçlı işlem yapılsaydı; -1 Adet GARAN üzerine pay vadeli işlem sözleşmesi (100 adet pay) -Başlangıç Teminatı 115 TL -Pozisyon Büyüklüğü 1000 TL -Olumlu Senaryo: GARAN 10,5 TL -Kar=(10,5*100)-(10*100)=50 TL -Kar oranı 50/115= %43

Vadeli İşlemlerde Kaldıraç II Spot Piyasa Örneği; Beklenti: Dayanak varlık fiyatları yükselecek (GARAN) -Pay fiyatı 10 TL, -Yatırım miktarı 1000 TL (100 adet GARAN payı) -Olumsuz senaryo: GARAN 9,8 TL -Zarar= (9,8*100)-(10*100)= 20 TL -Zarar oranı %2 Kaldıraçlı işlem yapılsaydı; -1 Adet GARAN üzerine pay vadeli işlem sözleşmesi (100 adet pay) -Başlangıç Teminatı 115 TL -Pozisyon Büyüklüğü 1000 TL -Olumsuz Senaryo: GARAN 9,8 TL -Zarar=(9,8*100)-(10*100)=20 TL -Zarar oranı 20/115= %17

Vadeli İşlemlerde Kaldıraç Oranları * Kaldıraç oranları hesaplanırken, 21.01.2015 tarihli spot fiyatları esas alınmıştır.

Opsiyon Sözleşmeleri Opsiyon Sözleşmeleri: Karşılıklı iki taraf arasındaki sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler alıcısına ödediği prim karşılığında önceden belirlenen miktar ve nitelikteki bir dayanak varlığı belirli bir vadede ya da belirli bir vadeye kadar belli bir fiyattan alma veya satma hakkı verir. Opsiyon satıcısı ise alıcının hakkını kullanmak istemesi halinde alıcının haklarının gereklerini sağlamakla yükümlüdür. DAYANAK VARLIKLAR PAY SENEDİ BİST 30 DOLARTL

Opsiyon Sözleşmeleri II Opsiyon Sözleşmesi Alıcı Satıcı Opsiyon kullanım hakkı vardır Alıcının opsiyonu kullanmak istemesi durumunda, alıcının haklarının gerekliliklerini sağlama yükümlülüğü vardır. Alım Opsiyonu Satım Opsiyonu

Opsiyon Türleri Opsiyon türleri: Alım ve Satım Opsiyonu Alım Opsiyonu Alım Opsiyonu (Call Option), alıcısına ödediği prim karşılığında belirli miktardaki dayanak varlığı; belli bir fiyattan (kullanım fiyatı); belli bir vadeye kadar veya vadede alma hakkı verir. Alıcının hakkını kullanmak istemesi halinde karşı tarafın (alım opsiyonu satıcısı) dayanak varlığı alıcıya satma zorunluluğu vardır. Satım Opsiyonu (Put Option), alıcısına ödediği prim karşılığında belirli miktardaki dayanak varlığı; belli bir fiyattan (kullanım fiyatı); belli bir vadeye kadar veya vadede satma hakkı verir. Alıcının hakkını kullanmak istemesi halinde karşı tarafın (satım opsiyonu satıcısı) dayanak varlığı alıcıdan alma zorunluluğu vardır. Alım Opsiyonu Satım Opsiyonu Spot>Kullanım Fiyatı Karda Zararda Spot=Kullanım Fiyatı Başabaş Spot<Kullanım Fiyatı

Opsiyon Türleri II Alım Opsiyonu Alıcısı Alım Opsiyonu Satıcısı Opsiyona dayanak teşkil eden finansal aracı prim fiyatı karşılığında alma hakkına sahiptir. Opsiyona dayanak teşkil eden finansal aracı prim fiyatı karşılığında satmakla yükümlüdür. Satım Opsiyonu Alıcısı Satım Opsiyonu Satıcısı Opsiyona dayanak teşkil eden finansal aracı prim fiyatı karşılığında satma hakkına sahiptir. Opsiyona dayanak teşkil eden finansal aracı prim fiyatı karşılığında satın almakla yükümlüdür.

Opsiyon Terimleri Opsiyonun Vadesi: Opsiyonun kullanılabileceği son gündür. Opsiyonlar kullanım tarihine göre Avrupa ve Amerika tipi olarak ikiye ayrılır. Kullanım Fiyatı: Opsiyon alıcısının sözleşmeden doğan hakkını kullanmak istemesi halinde dayanak varlığın alım/satımının gerçekleşeceği fiyattır. Opsiyon Primi: Opsiyon sözleşmelerinin fiyatıdır. Opsiyon alıcısı bu sözleşmeyle aslında bir hak satın alır ve bu hakkın bedeli opsiyon primidir.

Opsiyonun Fiyatını Etkileyen Faktörler Opsiyonlarda Fiyatlama Opsiyonun Fiyatını Etkileyen Faktörler Alım Opsiyonu Fiyatı Satım Opsiyonu Fiyatı Dayanak Varlığın Fiyatı + - Kullanım Fiyatı Vadeye Kalan Gün Sayısı Volatilite Piyasa Faiz Oranı Temettü Prim Değeri Geçen Gün Sayısı

Opsiyon Sözleşmeleri Veri Yayın Örneği Kaynak: Foreks, 12/11/2014 10:52 itibariyle alınan ekran görüntüsü

Opsiyon ve Varant Arasındaki Farklar Opsiyon Sözleşmeleri Varantlar Ürün Özellikleri Borsa tarafından belirlenen standart sözleşme özellikleri İhraççı inisiyatifinde belirlenen özellikler Fiyat Oluşumu Çoklu piyasa yapıcılığı sistemi sayesinde rekabetçi ve gerçekçi fiyat İlgili varantın muhatabı tek ihraççı olması nedeniyle ihraççı inisiyatifinde belirlenen fiyatlar Pozisyon Alma Opsiyon sözleşmelerinde alım veya satım yapılabilir. Opsiyon yazan taraf olunabilir. Sadece alım yapılabilir. Opsiyon yazan tek taraf ihraççıdır. Risk Unsuru Takasbank merkezi karşı taraftır. (Alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı alıcıdır) Tüm yükümlülük ihraççıya ait olduğundan kredi riski mevcuttur. Risk Yönetim Aracı Alım ve satım yapılabildiği için risk yönetim aracı olarak etkin kullanım Sadece alım yönlü pozisyon alınabildiğinden risk yönetim aracı olarak sınırlı şekilde kullanım Teminatlandırma Uzun pozisyon alanlar için yoktur. Sadece opsiyon yazan taraf için teminatlandırma yapılır. Yatırımcılar kısa pozisyon alamadıkları için teminat gereksinimi bulunmamaktadır.

İçerik Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri İşlem Örnekleri Piyasa İşleyişi ve Risk Yönetimi VİOP Hakkında

Yükseliş Beklenirken 13/01/2014 tarihinde 2,1925’ten F_USDTRY0214S0 sözleşmesinde 100 uzun pozisyon alır. Bu durumda; 13/01/2014 gün sonunda kar/zarar durumu; (2,1995-2,1925)*1.000*100= 700 TL Tarih Sözleşme Miktar İşlem Fiyatı Gün Sonu Uzlaşma Fiyatı Kar & Zarar 13/01/2014 F_USDTRY0214S0 +100 2,1925 2,1995 700 TL 14/01/2014 2,2040 450 TL 15/01/2014 +20 2,2095 2,2090 490 TL 16/01/2014 2,2320 2.760 TL 17/01/2014 -120 2,2340 2,2390 240 TL Toplam 4.640 TL

Düşüş Beklenirken 13/01/2014 tarihinde 84,025’ten F_XU0300214S0 sözleşmesinde 100 kısa pozisyon alır. Bu durumda; 13/01/2014 gün sonunda kar/zarar durumu; (84,025-83,725)*100*100= 3.000 TL Tarih Sözleşme Miktar Fiyat Gün Sonu Uzlaşma Fiyatı Kar & Zarar 13/01/2014 F_XU0300214S0 -100 84,025 83,725 3.000 TL 14/01/2014 83,900 -1.750 TL 15/01/2014 83,950 -500 TL 16/01/2014 -75 83,500 82,000 30.750 TL 17/01/2014 80,625 24.062,50 TL Toplam 55.562,50 TL

İthalatçı firmanın korkusu USD/TL kurunun yükselmesidir!!! İthalatçılar için Kur Riskinden Korunma Eylül 2013’te ABC A.Ş. hammadde ihtiyacı doğrultusunda 31/12/2013 tarihinde ödenmek üzere 100.000 USD’lik ithalat anlaşmasını yapar. İthalatçı firmanın korkusu USD/TL kurunun yükselmesidir!!! 2 Eylül’de spot USD kuru 2,0100 iken, Aralık vadeli DolarTL sözleşmesi VİOP’ta 2,0600’dır.

İthalatçılar için Kur Riski II F_TRYUSD1213S0 sözleşmesinde 2,0600 fiyattan 100 adet uzun pozisyon alınır. 31/12/2013 tarihli spot kur ise 2,1500 tir. Spot Döviz Kuru (31.12.2013) VİOP Kar/Zarar (TL) Spotta Maliyet (TL) İthalat Ödemesi (TL) 2,3000 24.000,00 -230.000 -206.000 2,2000 14.000,00 -220.000 2,1500 9.000,00 -215.000 2,1000 4.000,00 -210.000 2,0000 - 6.000,00 -200.000 1,9000 - 16.000,00 -190.000

Uzun-Alım Alım opsiyonunda uzun pozisyon alan yatırımcı dayanak varlığın piyasa fiyatı opsiyonun kullanım fiyatından (50) daha yukarılara çıktığında opsiyonu kullanır. Fiyatlar, 52 seviyelerine geldiğinde ödenen prim kadar bir kazanç sağlanmış olur. Fiyatların daha da yükselmesiyle yatırımcı kara geçmeye başlar. Beklenenin aksine fiyatlar düşerse yatırımcı opsiyonu kullanmayacak ve ödediği prim tutarında (2) sınırlı miktarda zarar edecektir.

Kısa-Alım Alım opsiyonunda kısa pozisyon alan yatırımcının karı aldığı prim ile sınırlıdır. Piyasadaki fiyatlar yükselip kullanım fiyatının üstüne çıktığında opsiyonu alan taraf hakkını kullanmaya karar verir ve fiyatın piyasada ne kadar yükseldiğine bağlı olarak opsiyon satıcısının önce primden ettiği kar azalmaya başlar sonra ise opsiyon satıcısı zarar etmeye başlar.

Uzun-Satım Satım opsiyonunda uzun pozisyon alan yatırımcı dayanak varlığın piyasa fiyatı opsiyonun kullanım fiyatından (60) daha aşağılara düştüğünde opsiyonu kullanır. Fiyatların, kullanım fiyatı olan 60’dan 58’lere düşmesi yatırımcının ödediği primi (2) geri kazanması demektir. Fiyatlar bu seviyenin de altına düştüğünde yatırımcı kara geçecektir. Yatırımcının beklentisinin aksine fiyatların yükselmesi durumunda opsiyon kullanılmayacak ve ödenen prim ile sınırlı miktarda zarar edilecektir.

Kısa-Satım Satım opsiyonunda kısa pozisyon alan yatırımcının karı aldığı prim ile sınırlıdır. Piyasadaki fiyatlar kullanım fiyatının altına düştüğünde opsiyonu alan taraf satım hakkını kullanmaya karar verir ve piyasada fiyatların ne kadar düştüğüne bağlı olarak opsiyon satıcısının önce primden ettiği kar azalır sonra ise opsiyon satıcısı zarar etmeye başlar..

Portföy Sigortası Olarak Opsiyon II 76.000 kullanım fiyatlı, prim fiyatı 2,9 TL Şubat 2014 vadeli satım opsiyonu alınır; Endeks Değeri (28.02.2014) Opsiyon Kullanılırsa Kar/Zarar (TL) Portföyün Spot Değeri (TL) Opsiyon Primi (TL) Portföyün Toplam Değeri (TL) 72,000 +400 7.200 -290 7.310 74,000 +200 7.400 76,000 - 7.600 78,000 7.800 7.510 80,000 8.000 7.710

İhracatçı firmanın korkusu USD/TL kurun düşmesidir!!! İhracatçılar için Opsiyon Mart 2014’te ABC A.Ş. Nisan 2014’te tahsil edilmek üzere 100.000 USD’lik ihracat anlaşmasını yapar. İhracatçı firmanın korkusu USD/TL kurun düşmesidir!!! Spot piyasada dolar kuru 2,1869 iken, Nisan vadeli 2.150 kullanım fiyatlı DolarTL satım opsiyon sözleşmesinde uzun pozisyon ile ihracatçı kendini kur düşüşlerine karşı koruyabilecektir (100 adet 2.710 TL prim fiyatlı satım opsiyonu alınır). Döviz Kuru Opsiyon Sözleşmesinin Kullanımından Sağlanan Gelir Spotta Döviz Satışından Sağlanan Gelir Opsiyon Primi Net Gelir 2,0000 (2.150-2.000)*1*100=15.000TL 200.000TL 2.710TL 212.290TL 2,1000 (2.150-2.100)*1*100=5.000TL 210.000TL 2,2000 Opsiyon Kullanılmaz 220.000TL 217.290TL 2,3000 230.000TL 227.290TL

İthalatçı firmanın korkusu USD/TL kurun yükselmesidir!!! İthalatçılar için Opsiyon Mart 2014’te XYZ A.Ş. hammadde ihtiyacı doğrultusunda Nisan 2014’te ödenmek üzere 100.000 USD’lik ithalat anlaşmasını yapar. İthalatçı firmanın korkusu USD/TL kurun yükselmesidir!!! Spot piyasada dolar kuru 2,1869 iken, Nisan vadeli 2.150 kullanım fiyatlı DolarTL alım opsiyon sözleşmesinde uzun pozisyon ile ithalatçı kendini kur yükselişlerine karşı koruyabilecektir (100 adet 3.040 TL prim fiyatlı alım opsiyonu alınır). Döviz Kuru Opsiyon Kullanılırsa Kar/Zarar (TL) Spotta Döviz Alım Gideri Opsiyon Primi Net Gider 2,0000 Opsiyon Kullanılmaz 200.000TL 3.040 TL 203.040 TL 2,1000 210.000TL 213.040 TL 2,2000 (2.200-2.150)*1*100=5.000 TL 220.000TL 218.040 TL 2,3000 (2.300-2.150)*1*100=15.000 TL 230.000TL

Opsiyon ile Prim Kazanmak Hisse senedinde nötr yada kısmi yükseliş beklentisinde olan yatırımcı; Portföyünde Tüpraş hissesine sahip yatırımcı opsiyonları kullanarak ek getiri (prim) sağlayabilir. 42,00 kullanım fiyatlı 90 gün vadeli Tüpraş hissesine dayalı alım opsiyonu satılır. 66 TL prim elde edilir. 100 adet Tüpraş hissesi 42 TL kullanım fiyatlı

Opsiyon Piyasası İşlemleri Opsiyon sözleşmesi satın alan tarafın vade sonuna kadar üç alternatifi vardır: Almış olduğu opsiyonu piyasada satabilir. Opsiyonu kullanabilir. Kullanım gerçekleştirmez ise verdiği opsiyon primi kadar zarar eder. Opsiyonu satan (yazan) tarafın da üç alternatifi vardır: Satmış olduğu opsiyon sözleşmesini piyasadan satın alabilir, böylelikle pozisyonunu kapatmış olur. Opsiyonu sattığı taraf hakkını kullanmak isterse yükümlülüğünü yerine getirir. Opsiyonu alan taraf hakkını kullanmazsa opsiyon primi kadar kar elde eder.

Opsiyon vs Vadeli İşlem

İçerik Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri İşlem Örnekleri Piyasa İşleyişi ve Risk Yönetimi VİOP Hakkında

Emir Yöntemleri Piyasada işlemler fiyat/zaman önceliğine göre gerçekleşir. Emir Yöntemleri: Limit, Piyasa, Piyasa En İyi Fiyat, Kapanış Fiyatından Emir Türleri: Kalanı Pasife Yaz, Gerçekleşmezse İptal Et, Kalanı İptal Et, Şarta Bağlı Emir Süreleri: Seanslık, Günlük, İptale Kadar Geçerli, Tarihli Emir Değiştirme: Fiyatlar yukarı ve aşağı değiştirilebilir, miktar sadece azaltılabilir. Emir İptali: Emir iptali yapılabilir.

Sözleşme Kodları F: Vadeli İşlem O: Opsiyon Dayanak Varlık Mini E: Avrupa A: Amerikan Vade Tarihi C: Alım P: Satım Kullanım Fiyatı S: Standart N: Standart Olmayan

Risk Yönetimi İşlem sonrası risk yönetimi Takasbank tarafından SPAN (Standard Portfolio Analysis of Risk) algoritması kullanılarak yapılır. SPAN portföyün fiyat ve oynaklık değişimlerine göre 16 farklı senaryo çerçevesinde edebileceği maksimum zarar hesaplar. SPAN Paremetreleri Fiyat Değişim Aralığı (Price Scan Range) Oynaklık Değişim Aralığı (Volatility Scan Range) Vadeler Arası Yayılma Teminatı (Inter-month Spread Charge) Ürünler Arası Yayılma Kredisi (Inter-commodity Spread Credit) Kısa Pozisyonlu Opsiyon Asgari Teminatı (Short Option Minimum)

Kısa Pozisyonlu Opsiyon Asgari Teminatı SPAN Scan Riski + Vadeler Arası Yayılma Ek Teminatı - Ürünler Arası Yayılma Kredisi Kısa Pozisyonlu Opsiyon Asgari Teminatı Toplam Maksimum SPAN Teminatı

Emir Öncesi Risk Yönetimi TAKASBANK BORSA İSTANBUL ÜYELER A Saklamacı üye Alım-satım hesabının olduğu üye B EMİR İŞLEM HESAP RİSKLİ Emir kurallara uygun olarak eşleşir SPAN ile Saklama hesabının riski hesaplanır Pozisyon oluşturulur C Alım-satım hesabının olduğu üye HESAP RİSKLİ Sonuç: RİSKLİ !

Emir Öncesi Risk Yönetimi TAKASBANK BORSA İSTANBUL ÜYELER A Saklamacı üye Alım-satım hesabının olduğu üye B EMİR İŞLEM EMİR Emir kurallara uygun olarak eşleşir SPAN ile Saklama hesabının riski hesaplanır C Alım-satım hesabının olduğu üye Sonuç: Emirle birlikte risksiz hale geliyor.

Vadeli İşlem Sözleşmeleri için SPAN Hiç pozisyonunuz yokken vadeli işlem sözleşmelerinde 1 pozisyon almak için gerekli teminat 1 PSR’a eşittir.

Vadeli İşlemlerde Kaldıraç Oranları * Kaldıraç oranları hesaplanırken, 21.01.2015 tarihli spot fiyatları esas alınmıştır.

Teminat Tamamlama Çağrısı Başlangıç T. 2000 $ 1500 $ Sürdürme T. Teminat tamamlama çağrısı bölgesi t Teminat tamamlama çağrısına düşmeniz durumunda nakit yatırma veya pozisyon kapatma yolu ile toplam teminatınızı başlangıç teminatı seviyesine çekerek teminat tamamlama çağrısından çıkabilirsiniz.

İçerik Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri İşlem Örnekleri Piyasa İşleyişi ve Risk Yönetimi VİOP Hakkında

VİOP Hakkında VİOP – Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası VİOP 21 Aralık 2012 tarihinde Pay Vadeli İşlem ve Pay Opsiyon Sözleşmeleri ile işleme başladı. 5 Nisan 2013 tarihinde Endeks Opsiyon Sözleşmeleri işleme açıldı. Borsa İstanbul 3 Mayıs 2013 tarihi itibariyle VOB’un % 100 hissedarı oldu. 5 Ağustos 2013 tarihinde VOB-VİOP birleşmesi başarı ile tamamlandı. Bu tarihten itibaren Türkiye’deki tüm vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri tek platformda işlem görmeye başladı. 16 Mayıs 2014 tarihinde dünyada ilk kez () USD/TRY opsiyon sözleşmeleri VİOP bünyesinde işleme açıldı.

VİOP Hakkında Nasdaq OMX ile stratejik ortaklık anlaşması Genium INET FIX Protokolüne geçildi Takasbank’ın Merkezi Karşı Taraf Uygulaması Piyasa yapıcılık 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’na göre sermaye piyasası aracı niteliğindeki standardize edilmiş elektrik sözleşmelerinin ve dayanağı elektrik enerjisi ve/veya kapasitesi olan türev ürünlerin işleticisi EPİAŞ’ın %30 ortağı

VİOP Hakkında İlk iki ay verilerine göre 2015 yılı da rekorlar yılı olacağa benziyor. 25 Şubat 2015’de 5,053 milyar TL’lik işlem hacmi ile tüm zamanların toplam işlem hacmi rekoru kırıldı. 27 Şubat 2015’de Döviz Vadeli İşlem Sözleşmelerinde günlük işlem hacmi 1 milyar TL’yi aştı. Toplam emir sayısı ve Döviz Vadeli İşlem Sözleşmelerinde açık pozisyon sayısı rekorları kırıldı. 2015 ayının ilk iki ayında yeni piyasa yapıcılık programı sayesinde Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri aylık işlem hacmi 2014 yılı ortalama aylık işlem hacmine göre 16 kat arttı.

VİOP Vadeli İşlem Sözleşmeleri VİOP Vadeli İşlem Sözleşmeleri Dayanak Varlıkları Pay AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL, TCELL, THYAO, TUPRS, VAKBN,YKBNK Endeks BIST 30 Döviz DolarTL, EuroTL EUR/USD Kıymetli Madenler Altın, Dolar/Ons Emtia Ege Pamuk, Anadolu Buğday Enerji Baz Yük Elektrik Yabancı Endeks SASX 10 Endeksi

VİOP Toplam İşlem Hacmi

VİOP İşlem Hacminin Ürün Bazında Dağılımı

İşlem Hacminin Yerli/Yabancı Kırılımı

İşlem Hacminin Bireysel/Kurumsal Kırılımı

VİOP Dünya’da İlk 30 İçerisinde

VİOPS www.viopsimulasyon.com VİOPS, VİOP’ta işlem gören sözleşmelerin alım satım işlemlerinin öğrenilmesi amacıyla geliştirilmiş web tabanlı türev işlem platformu simülasyonudur. 2015 yılında iki adet sanal portföy yarışması düzenlenmesi planlanmaktadır. Yarışma süresince yarışmacılar VIOPS simülasyonu üzerinden VİOP’ta işlem gören vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerini alıp satabilir ve portföy performanslarını ölçebilir. www.viopsimulasyon.com

Teşekkürler Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası bora Teşekkürler Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası bora.akdeniz@borsaistanbul.com viop@borsaistanbul.com 8 Mart 2015 Boğaziçi Üniversitesi