HAZIRLAYAN:SEDA KILIÇ

ARAZ İ DÜZENLEME ÇALIŞMALARINDA YAŞANAN GÜÇLÜKLER (YAPIMDA VE SONRASINDA)

ÖZET: TÜRKIYE’DE ARAZI TOPLULAŞTıRMASı, TARıM IŞLETMELERIMIN ARAZI DA Ğ ıLıMı, PARSEL YAPıSı VE TARıMSAL ALTYAPı HIZMETLERINI YENIDEN DÜZENLEYEREK, ONLARıN HIZMET GIDERLERINI AZALTıP VERIMLILIKLERINI ARTTıRARAK TARıM SEKTÖRÜ ÇALıŞANLARıNıN REFAHıNı YÜKSELTMEK AMACıYLA YAPıLMAKTADıR VE TARıM SEKTÖRÜNE HIZMET GÖTÜREN BIR FAALIYETTIR. ARAZI TOPLULAŞTıRMA IHTIYACıNıN ÇıKıŞ NOKTASı, BIR ÇIFTÇIYE AIT KÜÇÜK, DA Ğ ıNıK VE ŞEKLI BOZUK ÇOK SAYıDA PARSELIN TARıM TEKNI Ğ INE UYGUN BOYUTTA BÜYÜK, DÜZGÜN PARSELLERE DÖNÜŞTÜRÜLMESIDIR

PARSELLER YER ŞEKIL DE Ğ IŞTIRDI Ğ I IÇIN, BU IŞLEMIN YAPıLMASı YÖNÜ ILE ÖLÇME VE KADASTRO SEKTÖRÜNE IHTIYAÇ VARDıR ARAZI TOPLULAŞTıRMASı TARıM, HARITA KADASTRO VE INŞAAT SEKTÖRLERININ ORTAK FAALIYET ALANıDıR. KARAR VERME, ETÜT, PLANLAMA-PROJELEME, UYGULAMA OLARAK DÖRT SAFHADAN OLUŞMAKTADıR.

ŞIMDIYE KADAR YAPıLAN ARAZI TOPLULAŞTıRMA UYGULAMALARıNDA ŞIKÂYETLERIN YOĞUNLAŞTıĞı HUSUSLAR; ARAZI DERECELENDIRILMESI, SULAMA KANALLARı VE YOLLARıN YAPıMı ILE ARAZI TESVIYESIDIR.

YAPıLAN INCELEMELERDE MEMNUYETSIZLIK ORANı: ARAZI DERECELENDIRMESINDE %88 SULAMA KANALLARıNDA %100 YOLLARDA %72 ARAZI TESVIYESINDE %85’DIR.

Sorular % Evet Hayır Size arazi toplulaştırması hakkında bilgi verildi mi? Sizce toplulaştırmanın sorunları belli mi? Yeni yollardan memnun musunuz? Yapılan tesviye yeterli mi? Derecelendirmede ıslah edilecek alanlar yeterince de ğ erlendi mi? Sulama ve drenaj kanallarından memnun musunuz? 0 100

ARAZ İ DÜZENLEME ÇALIŞMASI TANIMI VE ÖNEM İ : ARAZI TOPLULAŞTıRıLMASı; AYNı ŞAHSA VEYA ÇIFTÇI AILESINE AIT, ÇEŞITLI NEDENLERLE, EKONOMIK ÜRETIME IMKAN VERMEYECEK BIÇIMDE VEYA TOPRAK MUHAFAZA VE ZIRAI SULAMA TEDBIRLERININ ALıNMASıNı GÜÇLEŞTIRECEK DERECEDE; PARÇALANMıŞ, DA Ğ ıLMıŞ, ŞEKILLERI BOZULMUŞ DA Ğ ıNıK, KÜÇÜK ARAZI PARÇALARıNıN VE HISSELERININ BIR ARAYA GETIRILEREK, MUNTAZAM ŞEKILLER HALINDE BIRLEŞTIRILMESI, BÜTÜNLEŞTIRILMESI VE IŞLETMELERIN YENIDEN DÜZENLENMESI IŞLEMI OLARAK TARIF EDILEBILIR.

ARAZI TOPLULAŞTıRMASı(DÜZENLEMESI) IKI GRUBA AYRıLıR. 1.ARAZI BIRLEŞTIRMESI(BASIT ARAZI TOPLULAŞTıRMASı) 2.ARAZI BIRLEŞTIRME VE TARıMSAL ALTYAPı DÜZENLEMESI(ÇOK YÖNLÜ ARAZI TOPLULAŞTıRMASı).

BASIT ARAZI TOPLULAŞTıRMASı: BIR TARıM IŞLETMECISINE AIT OLUP, ÜZERINDE TARıMSAL FAALIYET YAPıLMASıNı GÜÇLEŞTIRECEK KADAR KÜÇÜK, ŞEKILLERI BOZUK VE FARKLı YERLERE DA Ğ ıLMıŞ BULUNAN ÇOK SAYıDA TARLA VEYA PARSELDEN UYGUN OLANLARıNıN MODERN TARıM IŞLETMECILI Ğ INI UYGULAYACAK VE VERIMLILI Ğ INI ATTıRACAK ŞEKILDE BIR ARAYA GETIREREK BIRLEŞTIRILMESIDIR. BURADA TARıMSA YOLAR SÖZ KONUSUDUR.

ÇOK YÖNLÜ ARAZI TOPLULAŞTıRMASı; BASIT ARAZI TOPLULAŞTıRMASıNıN, SULAMA, DRENAJ, ULAŞıM, ARAZI, ıSLAH GIBI TARıMSAL ALTYAPı HIZMETLERIYLE BIRLIKTE YAPıLMASıDıR. TÜRKIYE ‘ DE ARAZI TOPLULAŞTıRMASı ÇOK YÖNLÜ OLARAK UYGULANMAKTADıR. BURADA ASıL SÜRÜKLEYICI FAKTÖR SULAMA PROJELERIDIR.

ARAZI TOPLULAŞTıRMASı KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER ÜÇ BAŞLıK ALTıNDA TOPLANA BILIR: 1DÜZENLEME SıNıRıNıN UYGUN YERLERDEN GEÇIRILMEMESI MUVAFAKAT NAME PROBLEMI BLOK PLANLAMASıNıN UYGUN HAZıRLANMAMASı DERECELENDIRME HARITALARıNıN HAZıRLANMASı

PROJELERIN UYGULANMASı SıRASıNDA KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER TAPU SICILLERINDE KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER ÇIFTÇILERLE YAPıLAN MÜLAKATTA KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER DA Ğ ıTıMDA KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER PROJE SAHASıNDA BULUNAN MERA ARAZILERININ VARLı Ğ ıNDAN KAYNAKLANAN PROBLEMLER DS İ ILE ORTAK YAPıLAN PROJELERDE KAMULAŞTıRMADAN KAYNAKLANAN PROBLEMLER KOORDINASYON PROBLEMI YETKI VE SORUMLULUK KARGAŞASı TOPRAK DA Ğ ıTıM ÇALıŞMALARı

PROJELERIN TESCIL IŞLEMI ESNASıNDA KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLERDIR: HAKLARıNıN TAŞıNAMAMASı PROBLEMI KADASTRO ILE ILGILI PROBLEMLER.

TOPLULAŞTıRMA ÖNCESI GEREKEN EVRAKLAR; GRAFIK VERILER: KADASTRAL VE ST HARITALAR, KÖYLERIN HÂLIHAZıR HARITALAR VE YERLEŞIM PLANLARı, TOPRAK INDEKSI HARITALAR ARAZI DE Ğ ER HARITALAR, YOL- SU A Ğ ı PLANLARı, YATıRıM PROJELERI, KÖY GELIŞME ALANLARı, YER KONTROL NOKTALARı, PAFTA BILGILERI VS. GRAFIK OLMAYAN VERILER: MÜLKIYET VERI/ERI, NÜFUS BILGILERI, PARSELLERIN TANıMSAL BILGILERI, PARSEL INDEKS VE DE Ğ ERLERI,

GRAFIK VERILER SÖZ KONUSU ISE: BU VERILERIN TOPLANMASı DÜZENLENMESI E Ğ ER ALTYAPıDA PROBLEM YOK ISE BIR SORUN TEŞKIL ETMEZ FAKAT E Ğ ER GÜNCELLIK, DO Ğ RULUK, HASSASIYET VB. ÖZELLIKLER TAM ISE DO Ğ RU SONUÇ VERIR. TÜRKIYE‘DEKI ALTYAPı INCELENDI Ğ INDE KADASTRAL HARITALAR, ST HARITALAR, HÂLIHAZıR HARITALARıN MEVCUT DURUMLARı YA TAM ANLAMı ILE GÜNCEL DE Ğ ILLER BUNDAN ÖNCE BUNLARA AIT PAFTALAR ALTLıK OLARAK MEVCUT OLMAYıŞLARı KIMI PAFTALARıN KARTON ALTLıKLARDA HALA EL ÇIZIMI ŞEKLINDE DURMASı, YETERI KADAR HASSAS OLMAMASı, BIR ÇOK PLAN KAYMALARıNA, YANLıŞ VERILERIN TOPLANMASıNA SEBEP OLMAKTADıR. BU DA DAHA PROJEYE BAŞLAMADAN PROBLEMLERE SEBEP OLMAKTADıR. NOKTALARıN DA YETERLI HASSASIYETI SA Ğ LAMASı GEREKIR.

1. ISLAH IHTIYACı OLAN ARAZILERIN DE Ğ ERLENDIRILMESINDEKI SORUNLAR YANI ETÜT SAFHASıNı 2. İ NŞAAT UYGULAMALARıNDA ORTAYA ÇıKAN SORUNLAR.

DERECELENDIRMEDE ETKILI FAKTÖRLER; 1.TOPRAK VE TOPO Ğ RAFYA ÖZELLIKLERI;(DERINLIK, BÜNYE, E Ğ IM, ıSLAH IHTIYACı DO Ğ URAN FAKTÖRLERDIR) 2.ARAZININ VERIMLILI Ğ I 3.PARSEL ŞEKLI VE KONUMU

TOPLULAŞTıRMA SıRASıNDA YAŞANAN ÖNEMLI BIR SORUNDA ÇIFTÇI TOPLULAŞTıRMAYı ISTEMEZSE DURUMUDUR BIZ HER TÜRLÜ ÇALıŞMAMıZı YAPARKEN ÖNCE HALKıN MEMNUIYETINI DÜŞÜNÜRÜZ FAKAT BUNU ANLATMAK BAZEN BIRAZ ZORDUR ÇIFTÇININ ISTEMEDI Ğ I DURUMLARDA ÇIFTÇILERIN MUVAFAKATINE DAYALı TOPLULAŞTıRMA YAPıLMASı ESASTıR. ANCAK KAMU YARARı SÖZ KONUSU OLDU Ğ UNDA ZORUNLU TOPLULAŞTıRMA YAPıLABILMEKTEDIR SAYıLı KANUN BU YETKIYI TARıM REFORMU GENEL MÜDÜRLÜ Ğ ÜNE VERMIŞTIR

ARAZI DERECESINI ETKILEYEN HER BIR FAKTÖRÜN ETKI ORANıNıN HESAPLANMASı BIR TAKıM KARMAŞıK IŞLEMLER GEREKTIRIR. YETERLI DERINLIKTE, ORTA BÜNYELI, ıSLAH IHTIYACı OLMAYAN BIR ARAZININ DERECELENDIRILMESINDEKI ETKI ORANı %70’DIR. BU UNSURLARDAKI OLUMSUZLUKLAR ETKI ORANıNı AZALTıRLAR. ARAZININ ıSLAH IHTIYACıNı DO Ğ URAN SıNıRLAYıCı FAKTÖRLER; TUZLULUK, ALKALILIK, ıSLAKLıK, EROZYON VE TAŞLıLıK DURUMUDUR. ISLAHı GEREKTIREN BU SORUNLARDAN TAŞLıLıK, EROZYON VE ıSLAKLıK BAŞKA ÖNLEMLERDEN ETKILENMEYIP BIZZAT KENDILERI IÇIN ÖNLEM ALıNMASı, TAŞLARıN AYıKLANMASı, EROZYON IÇIN TEDBIR ALıNMASı, ıSLAKLıK IÇI DRENAJ YAPıLMASı GEREKIR. TUZLULUK VE ALKALILIK ISE DRENAJDAN ETKILENIR. BAZı ARAZI KOŞULLARıNDA ÖZEL TUZLULUK VE ALKALILIK ıSLAH PROGRAMı UYGULANMASA BILE, DRENAJ SA Ğ LADı Ğ ı TAKDIR DE TOPRAK KENDILI Ğ INDEN ıSLAH OLABILIR; FARK, ıSLAHıN DAHA UZUN SÜREDE GERÇEKLEŞMESIDIR.

BU KONU ILE ILGILI ÖNERILER. ISLAKLıK, EROZYON, TAŞLıLıK ıSLAHı GEREKTIREN YERLERDE TOPLULAŞTıRMA YAPıLACAKSA, ARAZI DEĞERLENDIRMESINDE MEVCUT UYGULAMAYA DEVAM EDILMELIDIR. TUZLULUK VE ALKALILIK ıSLAHı GEREKTIREN YERLERDE TOPLULAŞTıRMA ILE BIRLIKTE DRENAJ ŞEBEKESI YAPıLACAKSA MEVCUT UYGULAMAYA DEVAM EDILECEKTIR. ZIRA DRENAJ OLMAYAN YERLERDE TUZLU VE ALKALI TOPRAK ıSLAHı GERÇEKLEŞMEZ.

SULAMA KANALLARı ILE ILGILIÇIFTÇILERIN MEMNUYETSIZLI Ğ ININ NEDENLERI ŞUNLARDıR: 1. İ NŞAAT UYGULAMALARıNıN YENI PARSEL APLIKASYONU ILE EŞ ZAMANLı OLMAYıP DAHA SONRAKI YıLLARA SARKMASı VE HATTA ÖDENEK YETERSIZLI Ğ I BAHANESIYLE YıLLARCA DEVAM ETMESI 2.KANALLARDAKI SULAMA SUYU DEBISININ YETERSIZ OLMASı. BU KONU ASLıNDA BIR TOPLULAŞTıRMA SORUNUNDAN ZIYADE IŞLETMECILIK SORUNUDUR. 3.KANAL KAPLAMALARı ILE KANAL ÜZERINDEKI PRIZ VB. SU YAPıLARıNDAKI ŞIKÂYETLER GENELLIKLE HARÇ KALITESI VE KAPLAMA KALıNLı Ğ ıNıN YETERSIZLI Ğ I ÜZERINDE YO Ğ UNLAŞMAKTADıR.

SONUÇ OLARAK: GÖRÜLDÜĞÜ GIBI ARAZI TOPLULAŞTıRMA ÇALıŞMALARıNıN KAPSAMı VE ILIŞKILI OLDUĞU KONULAR VE SORUNLARı OLDUKÇA FAZLADıR. HER KONU KENDI IÇINDE BAŞKA YASALAR KAPSAMıNDA BULUNMAKTADıR. BU BIÇIMDEKI BIR ALANDA ARZULANAN ÇALıŞMALARıN YÜRÜTÜLMESI VE HIZMETIN, ACIL OLARAK HIZMET BEKLEYEN YERLERE GÖTÜRÜLEBILMESI IÇIN ÇOK KıSA SÜRE IÇINDE YASAL DÜZENLEMELERIN YAPıLMASı ZORUNLULUĞU VARDıR.

KAYNAKLAR: ÇEVIK, B., KONYA ILI ÇUMRA-KARKıN KÖYÜNÜN KÜLTÜR TEKNIK SORUNLARı VE BU SORUNLARıN ÇÖZÜMÜNDE ARAZI TOPLULAŞTıRMASıNıN YERI VE ÖNEMI ÜZERINE BIR ARAŞTıRMA. ÇUKUROVA Ü. ZIRAAT FAKÜLTESI YAYıNLARı: 52, ANKARA Ü. BASıMEVI, ANKARA, 1974 ERCAN, F.,ARAZI TOPLULAŞTıRMASı, ONGUN KARDEŞLER MATBAASı, ANKARA, 1970 KARA, M.,ARAZI TOPLULAŞTıRMASı. STÜ YAYıN NO:111, TRABZON, 1980 ŞAHIN, M., KARA, KONYA ÇUMRA’DAKI BAZı ARAZI TOPLULAŞTıRMA UYGULAMALARı HAKKıNDA ÇIFTÇI GÖRÜŞLERI ÜZERINE BIR ARAŞTıRMA. S.Ü. ZIRAAT FAKÜLTESI DERGISI 15(27): , KONYA, 2001