ZARF (BELİRTEÇ)

Zarf (Belirteç) Fiilin Fiilimsinin sıfatın zarfın anlamını yer, yön, zaman, ölçü, miktar ve soru bakımından belirten, sınırlayan ve etkileyen kelimelerdir.

Zarf Çeşitleri Durum zarfları Zaman zarfları Miktar zarfları Yer-yön zarfları Soru zarfları

1) Durum Zarfları: Eylemin durumunu bildiren sözcüklerdir. Eyleme sorulan “Nasıl” sorusuna cevap verirler.

Adam hızlı koşuyordu. Nasıl koşuyordu? Hızlı (durum zarfı)

Kız güzel gülüyormuş. Nasıl gülüyormuş? Güzel (durum zarfı)

Düşündüklerini açık açık söyle. Açık açık (durum zarfı)

Görevli bütün gün ev ev dolaştı. Ev ev (durum zarfı)

Çocukça hareket ediyorsun Derslerine hep düzenli çalışırdı. Hastanın yüzü solgun görünüyordu. Belediye otobüsü yine yavaş gidiyordu. Hızlıca çıkış kapısına yöneldim. Kardeşimin sınavı iyi geçmiş. Her gün yürüyerek işe gidiyorum.

2) Zaman Zarfı Fiilin zamanını belirten sözcüklerdir. Fiile sorulan “ne zaman” sorusuyla bulunur.

Ablam dün Ankara’dan geldi. Ne zaman geldi? Dün (zaman zarfı)

Biraz sonra vapur Bostancı’da olur. Ne zaman olur? Biraz sonra

Dolunay her zaman efsanelere kaynak olmuştur. Buradan ara sıra yolcu geçer. Hemen buraya gel. Annesi sık sık buraya geliyor. Bazen korkuyorum ölümden. Akşam sana uğrarım. Gece kötü bir rüya gördüm.

3) Miktar Zarfı Fiili Fiilimsi Sıfatı Zarfı miktar olarak belirten sözcüklerdir. Fiile sıfata ya da zarfa sorulan “Ne kadar” sorusuna cevap verirler.

Çorbadan biraz içmiş. -------Fiili niteledi-------- Ne kadar içmiş? Biraz (miktar zarfı)

Derslerde hiç konuşmamalısın. -------------Fiili niteledi----------------- Ne kadar konuşmamalısın? Hiç (miktar zarfı)

Çok güzel bir kız gördüm. ---------Sıfatı niteledi------------- Ne kadar güzel? Çok (miktar zarfı)

Sınıfın en uzun kızı Ayşe’dir. ------------Sıfatı niteledi--------------- Ne kadar uzun? En (miktar zarfı)

Çok hızlı koşuyordu. ----------Zarfı niteledi------------- Ne kadar hızlı? Çok (miktar zarfı)

Mehmet çok hızlı koşuyordu. ----------------Zarfı niteledi------------ Ne kadar hızlı koşuyordu? Çok (miktar zarfı)

4) Yer-Yön Zarfı Eylemin genellikle yönünü bildiren sözcüklerdir. “Nere” sorusuna cevap verirler. Soru nereye diye sorulursa cevaba ismin e hali eki gelebilir. Bu durumda kelime zarf olmaz isim olur

Misafirler yukarı çıktı. Nere çıktı? Yukarı (yer-yön zarfı)

Masayı geri çekelim. Nere çekelim? Geri (yer-yön zarfı)

Not: “ileriye, geriye, sağa, sola, içerisi, dışarısı” gibi kelimeler isim hal eki aldığından zarf olarak kabul edilmezler. İçeri girin (içeri: zarf) İçeriye girin (içeriye: isim) Dışarı çıkmayın. (dışarı: zarf) Dışarısı çok soğuk (dışarısı: isim)

Asansörle aşağı indi. Küçük çocuğu yukarı çıkardılar. Araba fazla ileri gitmiş. Biraz yürüdükten sonra geri dönmüş. Odasının penceresinden dışarı bakmış.

5) Soru Zarfı: Fiilleri ya da fiilimsileri soru yoluyla açıklayan sözcüklerdir. Ne zaman Niçin Neden Ne kadar Nasıl sorularıdır.

Ne zaman bize geleceksin? Dersin bitmesine ne kadar kaldı? Niçin gökyüzü bu kadar mavi görünür? Neden saçların beyazlamış arkadaş? Bu viran yerde nasıl yaşıyorsunuz? Ne ağlarsın benim zülfü siyahım? (niçin)