Dr. H. Tuba GÜNGÖR Dr. Ezgi İNCE Dr. Mensure YILMAZ ANESTEZİ SİSTEMLERİ Dr. H. Tuba GÜNGÖR Dr. Ezgi İNCE Dr. Mensure YILMAZ
Solutma sistemleri, anestezi makinelerinin hastaya anestezik gaz uygulanmasını sağlayan teknik öğeleridir
Solutma sistemleri Farklı oranlarda taze ve ekspire edilen anestezik gazların bir araya getirilmesi ve hastaya ulaştırılması Ekspire edilen CO2’ nin uzaklaştırılması Anestezik gazların ısı ve nem yönünden uygun iklim koşullarına getirilmesi ve ortam atmosferinden ayrı tutulması
%50-87 önlenebilir hatalar İyi planlanmamış bir sistemde İndüksiyon ve uyanma gecikir Solunum sistemine ait bir çok ciddi komplikasyon Anesteziyle ilgili ölümler; 3-10/10000 %50-87 önlenebilir hatalar
Modern bir anestezi makinesinden beklenen özellikler: Kompakt ve ergonomik yapı Hipoksik karışım vermeyen Düşük akımla kullanılabilen Ölü boşluğu küçük Otomatik hava yolu kontrolü Tidal volüm garantili Dakika volümü garantili Taze gaz kompansasyonlu
Yenidoğandan yetişkine kadar ventilasyon yapabilen CO2 absorbsiyonu yapabilen Ventilatör ve absorban kabı otoklavlanabilen Alarmları ve parametre sınırlayıcı mekanizmaları olan Nümerik ve / veya dalga formda görüntülü O2, CO2, N2O ve anestezik ajan monitörü olan Kolay anlaşılabilir, kullanımı kolay, sade, kontrol ve görüntü paneli Manüel / kontrollü solunum değişimi olan
GAZ KAYNAKLARI Santral boru hattı (primer) Silindir tüp kaynağı Medikal gaz (oksijen ,azot protoksit, medikal hava) basınç altında silindir veya tanklara doldurulur
Anestezi makinası içindeki basınçlar Yüksek Orta Düşük Yüksek basınç dolanımı : Silindirler Silindirlerin primer basınç regülatörleri O2 basınç regülatörü: Basıncı 2200 psi 45 psi N2O basınç regülatörü : Basıncı 745 psi 45 psi
Düşük basınç dolanımı : Orta basınç dolanımı Silindir kaynaklarından(45psi) Santral boru hattı kaynaklarından(50-55psi) Akım kontrol valvlerine kadar uzanır Düşük basınç dolanımı : Akım kontrol valvlerinden Ana gaz çıkışına uzanır
SANTRAL BORU HATTI Anestezi makinesi için ana kaynak Makineye gazları ortalama 50 psi basınç ile sağlar Silindir –tüp sistemine göre 4 kat fazla oksijen sağlar Boru hattı giriş donanımları gaza spesifik Diyameter Indeks Güvenlik Sistemine sahiptir
GAZ SİLİNDİRLERİ Destek işlevi görür O2 silindirleri; H tipi : 77 kg 10.000 L O2 E tipi : 61 kg 6.000 L O2 F tipi : 17.5 kg 1500 L O2 (3L/dk=8 h)
Silindir içindeki basınçlar (1 atm = 15 psi): O2=138 atm =2200psi N2O =51 atm =745 psi
Silindirlerin üretim ve kullanımları için her ülkenin ayrı kural ve standartları var Hafif olmalı Kurallara uygun boyanmalı GAZ İŞARET ALMAN (Cihaz) ISO (nasetti) Hava Air Sarı Siyah/Beyaz CO2 Siyah Gri N2O Oksijen O2 Mavi Beyaz
Boş ağırlığının bilinmesi; CO2 ve N2O gibi basınç Silindirler üzerinde Boş ağırlığı Maksimum basıncı Test tarihi Gazın formülü yazılı olmalı Boş ağırlığının bilinmesi; CO2 ve N2O gibi basınç altında sıvılaşan gazların miktarının saptanması için önemli Silindirlerin en zayıf noktaları basınç regülatör valvleri
N2O,siklopropan ve CO2 tüplerde sıvılaştırılımış olarak saklanır Tüpün tümü sıvı ile doldurulmamalı N2O ve CO2 sıcak olmayan bir iklimde %75 sıcak olan iklim koşullarında %67 oranında Silindirler ile anestezi makinesi üzerinde yanlış gaz bağlanmasını engellemek için PİN İNDEKS SİSTEMİ
OKSİJEN FLUSH VALVİ Oksijen flush valvleri yüksek akımlı oksijenin (35-75L/dk); flowmetreden ve vaporizatörlerden geçmeden ortak gaz çıkışına direkt olarak geçişini sağlar Yüksek basınçlı devre ile düşük basınçlı devre arasında direk olarak ilişki sağlar Oksijen 45-55 psi’lik bir basınç ile sağlanır
Açık konumda kalması barotravmaya Yarı açık kalması inhalasyon anesteziği oranını dilüe edeceğinden hastada uyanıklığa Genel gaz çıkışından sonra vaporizatörlerin yerleştirilmeleri durumunda ise; hastaya büyük oranda inhalasyon anesteziği uygulanmasına sebep olur
FLOWMETRELER Genel gaz çıkışına yönlenen akımı kontrol eder ve ölçümünü yapar Flowmetre Düzeneğinin Komponentleri ; Akım tüpleri Akım indikatörleri Akım kontrol valvi Hipoksiyi koruyucu sistem (Hipoksik guard sistem) Fail safe valvi
Akım tüpleri Flow tüpleri (Thorpe tüp); en küçük çap tabanda ve en geniş çap en üstte olmak üzere uca doğru incelen yapıda Çağdaş akım tüpleri camdan yapılır Uygun bir akım tüpü 200 ml-1L/dk akım Basit bir akım tüpü 1L/dk ile 10-12L/dk arasındaki akımı gösterir
Flowmetreler spesifik gazlar için kalibre edilir Doğrusal akımlarda akım hızı gazın vizkositesine Yüksek türbülan akımlarda ise gazın yoğunluğuna bağlıdır
Akım indikatörü Flowmetre tüpünün içindeki hareketli indikatör flow kontrol valvinden geçen akımın miktarını gösterir Çağdaş anestezi makinelerinde farklı tipte indikatörler kullanabilir(Top veya bobin)
Akım tüpleri, tüpün alt ve üstünden akım durdurucular ile sınırlandırılmış Üstteki durdurucu, indikatörün tüpün en üstüne çıkarak çıkımı tıkamasını engeller ve maksimum akımlarda indikatörün görünür olmasını garantiler Alttaki durdurucu, akım kontrol valvi kapandığında indikatör için merkezi temel sağlar
Bütün akım kontrol düğmeleri belli gazlar için renk kodludur ve her gazın ismi ya da kimyasal formülü her birinin üzerine işaretlenmiştir Oksijen akım kontrol düğmesi diğerlerinden farklı
Akım kontrol valvi Akım kontrol valvi düzeni: İğne valvi Valv yeri Bir çift valv stobu Akım kontrol valvinin açılması yüzen indikatörle akım tübü arasındaki boşlukta gazın hareket etmesine izin verir
Valv stopları: Fazla rotasyonu engelleyerek iğne valv ve valv yerinin zarar görmesini engeller N.A.D. cihazlarında O2 flow kontrol valvleri tam olarak kapanır (150 ml/dk oksijen akımı santral boru hattı kaynağından gelmekte)
Hipoksiyi önleyici sistem O2 ve N2O akım kontrol valvleri mekanik veya pnömotik bir oranlama sistemiyle bağlı Bu sistem hipoksik karışım verilmesini engellemeye yardım eder
Ohmeda cihazı (link 25) :N2O, O2 akım oranının 3:1 düzeyinde olmasını sağlar(O2 konsantrasyonu min % 25) NAD(oksijen oranı monitör kontrolü) : 1 lt / dk altındaki O2 akımlarında O2 konsantrasyonunun % 25’ in üzerinde tutulmasını sağlar O2 yerine başka gazın boru hattına geçmesi veya 3. bir gazın eklenmesi durumunda yetersiz Bu durumda oksijen analizörü şarttır
Fail safe valvleri O2 dışında diğer flowmetrelere gaz sağlayan hatlarda O2 tarafından kontrol edilen sistem Ohmeda: basınca duyarlı kapama valvi (pressure-sensor shutoff valve) NAD: O2 azalmasını koruyucu parça (O2 failure protection device)
Flowmetrelerle ilgili problemler 1-Kaçaklar: Cam akım tüpleriyle metal manifold arasındaki bağlantılarda veya cam akım tüplerinde olabilir Flowmetrelerin dizilişi önemli Sistemdeki bir çatlak veya delikten ,sisteme ilk giren gaz daha çok kaçacağından,O2 flowmetre bloğu içinde, gaz karışımına en son eklenmeli
2-Hatalar Kir ya da static elektrik indikatörün yapışmasına neden olur gerçek akım görünenden daha az veya daha fazla olabilir 3-Belirsiz skala Flowmetre skalalarının standardizasyonundan önce belirsiz skalalardan kaynaklanan en az iki ölüm gerçekleşmiş
OKSİJEN ANALİZATÖRÜ Hipoksik gaz karışımı verilmesini engeller Ölçülme teknikleri 1-Elektrokimyasal algılayıcılar: Galvanik pil Polarografik pil 2-Paramanyetik algılayıcılar: Pahalı Kendi kendini kalibre edebilen Yeterince hızlı Tüketilen parçaları yok
Oksijen analizatöründe olması gerekenler; Analizatör açıldığında otomatik olarak aktive olabilen düşük düzey alarmına sahip olmalı İnspiratuar yada ekspiratuar dallardan birine yerleşmeli Nemden etkilenmemeli
VAPORİZATÖRLER İnhalasyon anesteziklerinin sıvı halden buhar haline dönüşmesini ve taze gaz ile karışmasını sağlayan teknik modüller vaporizatör olarak isimlendirilir
Evoporasyon ile vaporizasyon birbirinden farklı Halotan, enfluran, izofluran ve sevofluran Evoporasyon Desfluran Vaporizasyon
Buharlaşma: Ajanın kaynama noktası Sıvının ısısı Taşıyıcı gazın ısısı Akım hızı Gaz ve sıvının temas yüzeyinin genişliği Sıvının üzerindeki boşluğun şekli ve volümü
Buharlaştırıcılar: Bubble-through Copper kettle Vaporizatör Draw-over Bubble-through Boyle vaporizatörü(Eter şişesi) Copper kettle Vaporizatör Ajana spesifik flow –Over vaporizatör
Draw-over buharlaştırıcılar Basınçlı gaza gereksinim göstermez Taşınabilir Hastanın kendi solunumu ile anestezik verebilir. ØEMO(Epstein-Macintosh–Oxford) Nefesliği Ø OMV Ø Cardiff (obstetrik analjezide kullanılır)
Boyle vaporizatörü(Eter şişesi) Anestezik ile kısmen doldurulan ve bir valv ile kontrol edilen şişedir Eter, metoksifluran ve trilen bu yol ile verilebilir Isı kompansasyonları yoktur
Copper kettle Vaporizatör Anestezik sıvı bakır kap içindedir Copper kettle Vaporizatör : gaz akımı sıvı miktarı ısı basınç değişikliklerinden etkilenmez Sabit miktarlarda buhar verir Eter, Halotan ve metoksifluran bu yol ile verilebilir
Ajana spesifik flow –over vaporizatör (Değişken geçişli vaporizatörler) Ajana özel kalibre edilmiş modern vaporizatörler Datex-ohmeda tec4, tec5, tec7 Kuzey amerikan drager vapor 19n ve 20n
Solunum devresinin dışında yer alırlar ÖZELLİKLERİ Değişken bypasslı: bypass odacığına ve vaporizasyon odacığına gaz akışının oranını kontrol eder Isı kompanzasyonlu Solunum devresinin dışında yer alırlar Halotan, enfluran, isofluran ve sevofluran vermek için kullanılırlar Tec 4 Drager 19 n
Temel çalışma prensipleri Flowmetrelerden akım vaporizörün girişine gelir (Akımın % 80’inden fazlası bypass odasını direk geçer %20’den az akım vaporizasyon odacığına yönlendirilir) Her üç akım da( bypass odacığı boyunca olan, vaporizör odacığı boyunca olan ve anesteziğe özel akım) vaporizatörden çıkım yoluyla çıkar İnhale anesteziğin son konsantrasyonu; inhale anesteziğin akımının, total gaz akımına oranıdır
Temel çalışma prensipleri
Vaporizatör komponentleri Konsantrasyon kontrol kadranı: vaporizatör ve bypass odacıklarındaki relatif akımları regüle eder Doldurucu port: doldurma portu kullanılarak vaporizasyon odacığı anestetik ajanla doldurulur Doldurucu kapak
Vaporizatör çıkışını etkileyen faktörler İdeal bir vaporizatörün çıkışı - sabit - değişken akım oranlarından, ısıdan, önceki basınçlardan ve taşıyıcı gazlardan bağımsız olmalı Akım hızı Isı Aralıklı backpressure (arka akımlar) Taşıyıcı gaz kompozisyonu
Güvenlik ayarları Ajana spesifik, anahtarlı dolum sistemleri vaporizatörün yanlış ajanla dolumunu engeller Vaporizatörlerin birbirine bağlanma sistemleri sayesinde birden fazla inhale ajanın birarada verilmesi engellenir
Modern vaporizatörler vaporizatör manifolduna sıkıca sabitlenmiştir, böylece dökülme, boşalma ile ilgili problemler en aza indirilir Dolum portu maksimum güvenli sıvı seviyesini belirler Vaporiztörlerin fazla dolumu engellenmiştir. Böylece hastaya yüksek doz verilmesi engellenir
Kaçaklar Gevşek bir dolum başlığı kaçakların en sık nedenidir Vaporizatör kaçakları hastanın anestezi sırasında farkında olmasına neden olabilir Negatif kaçak testi daha sensitiftir ve kullanıcının küçük kaçakları bile anlamasını sağlar.
VAPORİZATÖRÜN LOKALİZASYONU Sistem dışı lokalizasyon : Vaporizatör flowmetrelerden sonra, taze gaz girişi üzerinde ve halka sisteminin dışında yer alır Devredeki anestezik yoğunluk hiçbir zaman vaporizatörün verdiğinden daha fazla olamaz
Sistem içi lokalizasyon Vaporizatöre giren gaz karışımı, akım ölçerden gelen taze gaz ve ekspire edilen anestetik karışımından oluşur Volatil ajan konsantrasyonu taze gaz akımı hastanın dakika ventilasyonuna göre değişir Spontan ventilasyonda daha güvenlidir .
Desfluran Vaporizatörü (TEC-6 vaporizatörü) Elektronik olarak kontrol edilen bir regülatör, vaporizatör üzerinde ayarlanmış olan taze gaz konsantrasyonunu sağlayacak miktarda desfluranı buharlaştırarak miktarı tam olarak bilinen taşıyıcı gaz ile karıştırır Sıvı desfluran 39 ºC’ye kadar ısıtılır ve böylece 1460 mm Hg’lık sabit bir buhar basıncı elde edilir
Buharlaşma haznesi ile regülatör arasına yerleştirilmiş ve gaz geçişini engelleyici görev yapan kapatıcı bir valvi vardır Vertikal düzleme göre 15 dereceden daha fazla hatalı şekilde açılandırılması durumunda aktifleşir Sıvı desfluranın rezervuar dışına çıkmasını engeller
KARBONDİOKSİT ELİMİNASYONU Ekshale edilen gazların içindeki CO2, alkali metal ve alkali toprak metal hidroksitleri karışımından oluşan granüller ile kimyasal olarak bağlanır
1 kg absorban alan çift kanister yada 1,5-2 kg absorban alan tek büyük kanister 1 L sodalaymın absorpsiyon kapasitesi 120 L CO2 1 L sodalaymdan yararlanma süresi yaklaşık 5 saat Klasik olan iki absorban sodalaym barolaym
Sodalaym % 1-4 NaOH, %1-4 KOH, %75-85 Ca(OH)2 ve% 14-18 H2O içerir 100 gr sodalaym 26 litre CO2 absorbe eder CO2 + H2O → H2CO3 H2CO3 + 2 NaOH ↔ Na2CO3 + 2 H2O ya da H2CO3 + 2 KOH ↔ K2CO3 + 2 H2O Na2CO3 + Ca (OH)2 ↔ Ca CO3 + 2 NaOH
Barolaym %20 Ba(OH)2 ·8 H2O (yaklaşık % 15 ek su içeriğine karşılık gelir) ,%1-4 KOH, % 65 Ca(OH)2 içerir 100 gr barolaym 27 litre CO2 absorbe eder BaOH 'e bağlı kristalize su içerir. Sodalaym'dan en önemli farkı bu suyun oluşturduğu büyük stabilitedir CO2 + H2O → H2CO3 H2CO3 + Ba (OH)2 ↔ Ba CO3 + 2 H2O BaCO3 + Ca (OH)2 ↔ Ca CO3 + Ba (OH)2
Absorbanların çoğu, renk değiştirerek tükenmeyi gösteren bir indikatör içerir Bunlar; etil viyole: beyazdan mora* etil oranj: turuncudan sarıya cresyl sarısı: kırmızıdan sarıya Mimoza Z: kırmızıdan beyaza Fenolftalein: pembe
Sodalaym ile sevofluran birleşiminde Compound A, formaldehid, oluşur (NaOH ve KOH sorumlu) Desfluran ile daha fazla CO oluşur Sevofluran kullanımında Compound A oluşumunu önemli derecede azaltan sodalaym A, Spherasorb (KOH içermezler), amsorb (NaOH ve KOH içermez) geliştirilmiştir
Absorbsiyon Kapasitesi Absorbanlar 2-5 mm boyutlu düzensiz şekilli granüller Granüllerin mekanik stabilitesini artırmak ve toz oluşumunu önlemek için silika, zeolit ve bir tür çamur olan diyatomit kullanılır Granül büyüklüğü küçüldükçe total yüzey alanı absorbsiyon direnç
Metal hidroksitler ve CO2 arasındaki kimyasal tepkimeyi başlatmak için su bulunmalı Trikloretilen (Trilen) ile geçimsizlik : 1943 – 1944 te Triklor etilenin, CO2 absorbanının (alkali ve ısı mevcudiyetinde) bulunduğu ortamda nörotoksik olan fosgen ve diklor asetilene ayrıştığı saptandı.
EGZOZ SİSTEMİ Ulusal iş güvenliği ve sağlığı enstitüsü (NIOSH) oda havasındaki konsantrasyonu N2O için 25 ppm Halojenize ajanlar için 2 ppm (eğer N2O kullanılıyorsa 0.2 ppm) ile sınırlandırmayı tavsiye etmiş
Pasif sistem Pasif sistemde gazlar kendi basıncıyla atılır Pozitif basınç valvi yeterli
Aktif sistem Egzos borusu hastane vakum sistemiyle bağlantılıdır Negatif basınç düşürücü valv, hastayı vakum sisteminin negatif basıncından Pozitif basınç düşürücü valv, değiştirilebilir hortumların tıkanmasıyla oluşan pozitif basınçtan korur solunum sisitemi Bağlantısı İğne valvi Pozitif basınçlı valv Negatif basınçlı valv Rezervuar balon Rezervuar balon
Tehlikeleri: Anestezi devresini uzatır Obstrüksiyon oluşabilir Tıkandığı durumlarda solunum yoluna aşırı pozitif basınç uygulanır barotravmaya neden olabilir Aşırı vakum uygulanırsa basınca yol açar ve solutma balonu dolmaz
1-Açık sistemler ANESTEZİ SİSTEMLERİ 2-Yarı açık sistemler 3-Yarı kapalı sistemler 4-Kapalı sistemler
1-AÇIK SİSTEMLER İlk kez Crawford W.Long tarafından 1842’de eter ile gerçekleştirilmiştir -Rezervuar balonu yoktur -Ekspire edilen gazlar geri solunmaz -Basit ve ucuz bir yöntemdir -Solunuma rezistans oluşmaz
Kullanımlarını sınırlandıran faktörler: Büyük miktarda anestezik ajan operasyon odasına yayılır Solunum yolundan nem kaybı Kontrollü solunumun olanaksızdır En önemli dezavantajı ise stabil olmayan anestezi seviyesidir
AÇIK SİSTEMLER 2. İnsüflasyon 3. T parçası yöntemi 1. Açık damla veya açık maske yöntemi 2. İnsüflasyon 3. T parçası yöntemi
Açık damla uygulaması İnsüflasyon Açık bir maske üzerine ( Schimmelbusch maskesi) , anestezik solüsyonun damlatılması ve hastanın oda ısısında buharı inhale etmesi İnsüflasyon Anestetiğin, anestezi makinasından direkt olarak bir hortum veya maske yoluyla hastanın yüzüne verilmesidir Çocukların indüksiyonunda, laringoskopi ve bronkoskopide kullanılır
AYRE’nin T parçası yöntemi Endotrekeal tüple makine arasındaki bağlantı bir T veya Y tüpüyle sağlanır Rezervuar balon ve valv yok Daha çok bebek ve çocuklarda kullanılır
2-YARI AÇIK SİSTEMLER Yeniden solutmasız valvli sistemler Akım denetimli (valvsiz ) yeniden solutmasız sistemler Mapleson A,B,C,D Bain Mapleson E Mapleson F ( Jackson-Rees)
YENİDEN SOLUTMASIZ VALVLİ SİSTEMLER Yeniden solutmasız sistem Yeniden solutmasız valv Hastanın havayoluna yakın bir yere konulan yeniden-solutmayı önleyici bir valv ile inspire edilen gaz ve ekspire edilen gaz tam olarak birbirinden ayrılır Taze gaz akımı hastanın dakika hacmine eşit ya da daha fazla olmalı
Avantajları Dezavantajları İnspire edilen gaz sistemden verilene yakın Reservuar balonunun olması asiste ve kontrollü solunumu mümkün kılar Dezavantajları Solunuma rezistans Ekspire edilen solunum havasındaki nem valvde yapışma Dakika ventilasyonunun taze gaz akımını aşması halinde solunum obstrüksiyonu
AKIM DENETİMLİ YENİDEN SOLUTMASIZ SİSTEMLER Bu sistemlerde, karbondioksit içeren ekshale edilmiş gaz, yeterli derecede yüksek taze gaz akımı ile solutma sisteminden uzaklaştırılır Ekshale edilen gazların sistemden tamamen atılabilmesi için taze gaz hacmi, karbondioksit içeren alveoler gazın tümünü uzaklaştırmaya yetecek gaz hacmine eşit olmalıdır
Avantajları Basit Hafif Temizlenmesi kolay Düşük solunum rezistansı Dezavantajları Yüksek akım hızına gerek göstermeleri Isı ve nem kaybının fazla olması Operasyon odasına fazla miktarda anestezik karışması
Akım denetimli (valvsiz ) yarı açık sistemler Mapleson A,B,C,D Bain Mapleson E Mapleson F ( Jackson-Rees)
Mapleson D Taze gaz, hasta bağlantısına yakın bir yerden sisteme verilir, ekspire edilen gaz karışımı, hortumun rezervuar balona yakın ucundaki ekspiratuvar valv yoluyla sistemden dışarı atılır En fazla kullanılan sistem Asiste ve kontrollü solunumda CO2 eliminasyonu daha etkin Taze gaz akımı dakika ventilasyonunun 1-2 katı olmalı
Bain Mapleson D sisteminin bir modifikasyonudur. Taze gaz akımı ince bir tüp ile ekspiratuar uzantının içinden geçirilerek verilir. Avantajları : Taze gaz akımı ısıtılılır Nemlendirmede artma
Hipertermiye sekonder CO2 oluşumunda artma Dezavantajları Disposable Sterilizasyonu zor Hipertermiye sekonder CO2 oluşumunda artma Alet ölü mesafesi ve fizyolojik ölü mesafede artma Yüksek akım hızında taze gaz uygulaması halinde respiratuar rezistansda artma Ayrılma- kıvrılma gibi durumlar sonucu ciddi hiperkarbi
Mapleson E Mapleson A Mapleson B Mapleson F Mapleson C
YARI AÇIK SİSTEMLERDE KARŞILSAŞTIRMA Spontan solunumda : A D > C > B Kontrollü solunumda D B > C > A
3- YARI KAPALI SOLUTMA SİSTEMLERİ Adultlar ve büyük çocuklarda en fazla kullanılan solunum sistemidir Ekshale edilen havadaki kullanılmamış anestezik gazların, CO2 den arındırıldıktan ve belli miktarlarda taze gazla karıştırıldıktan sonra bir sonraki inspirasyonda tamamen ya da kısmen hastaya geri döndüğü bir sistemdir CO2 absorbanı bulunur
Kompenentleri: 2 tane tek yönlü valv Solunuma çok az bir rezistans Ekspirasyon valvi fazla gazın kaçışına izin verir
Ekspire edilen CO2‘nin geri solunumundan korunmak: Tek yönlü valv devrenin inspiratuar /ekspiratuar uzantısında hasta ile balon arasında olmalı Taze gaz girişi ekspiratuar valv ile hasta arasında olmamalı Ekspiratuar valv hasta ile inspiratuar valv arasına yerleştirilmemeli Spontan / kontrollü solunumda en etkin sistem ekspiratuar valvin ekspiratuar uzantıda hastaya yakın olması ile sağlanır
4-KAPALI SOLUTMA SİSTEMLERİ 1924’de Ralph M. Waters kapalı bir yeniden-solutmalı sistem anestezi tekniğini tıp uygulamasına sokmuştur Sistem içine verilen taze gaz hacmi, belirli bir sürede hasta tarafından alınıma uğrayan miktara tam olarak eşitse “kapalı” olarak isimlendirilir
Ekspiratuvar gaz hacminin tamamı, CO2 temizlendikten sonra inspirasyonda hastaya geri döner Sistem içinde yeterli gaz hacminin korunması, ancak gaz fazlası atılım valvinin kapalı olması ve sistemden hiç kaçak olmaması ile sağlanabilir
a) To and Fro sistemi Hastanın inhale ve ekshale ettiği anestezik gazların geçtiği karbondioksit absorbanı, hastaya bağlanma noktasına çok yakın konumdadır Hasta ile taze gaz girişi arasında valv yoktur Avantajları : Solunuma çok az bir rezistans oluşturur. Optimal nem ve ısı sağlar
Dezavantajları : Kanisterin çok ısınması ile hipertermi Kanisterin hastaya çok yakın olması sonucu sodalime partiküllerinin inhalasyonu Sodalime‘nin çok çabuk tükenmesi ile ölü mesafesinin artması Aygıt ölü mesafesinin artması ile rebreating
b-Absorpsiyonlu halka (circle absorption) sistemleri Tek yönlü inspiratuvar ve ekspiratuvar valvler Anestezik gazlar ekspiratuvar koldan inspiratuvar kola dolaşır Anestezik gazların halka içinde tek yönlü akımı, ekshale ve inhale edilen anestezik gazların karışmamasını sağlar Ekshale edilen havanın gaz fazlası olarak sistemden atılmayan kısmı karbondioksit absorbanından geçer.
500 - 600 ml/dk gibi çok düşük akım hızları ile uygulanabilir En önemli problem:. Düşük akımda indüksiyon sırasında inspire edilen O2 konsantrasyonunun tayin edilememesi Bu nedenle ya inspiratuar uzantıda ya da her iki uzantıda oksijen analizatörü yerleştirilmeli
Kapalı halka sisteminin yarı kapalıya göre avantajları: İnhale gazların maksimal nemlenme ve ısıtılması Anestezik gazlar ile çevre atmosferin daha az kirletilmesi Anestezik kullanımında maksimum ekonomi
Dezavantajı: Tehlikesi: Anestezik gazların ve O2’nin konsantrasyon dağılımlarının hızla değişmesindeki yetersizliktir. CO2 absorbanının hızla tükenmesi Tehlikesi: Bilinmeyen ve yetersiz konsantrasyonlarda O2 verilmesi; Bilinmeyen ve aşırı yüksek konsantrasyonlarda potent anestezik gaz verilebilmesidir
Anestezi sistemi kullanımı sırasında karşılaşılmış sorunlara örnekler Sevofluran anestezisi ile plastik cerrahi operasyonu geçirecek bir hasta to-and-fro tipi anestezi ventilatörü kan basıncı yüksekliği ve taşikardi yüksek sevofluran konsantrasyonları verilmesine rağmen düzeltilememiş Hasta sorunsuz ventile edilmiş Anestezinin sonuna doğru anestezi makinesinin check valvinden önce karışım gaz ana çıkışında bir diskonneksiyon farkedilmiş
Yeterli anestezi sağlanamamasına bağlı olarak hasta ameliyat sırasında tüm olanları hatırlayabiliyor ve anlatabiliyormuş Olguda taze gaz kaynağı check valve’den önce ayrılmış, to-and-fro tipi ventilatör kullanıldığı için hasta iyi ventile edilebilmiş
sağlıklı 46 yaşında kadın hasta, elektif histerektomi maske inhalasyonu sırasında vaporizatör ayarı %5 sevoflurane iken beklenen inspiratuar sevofluran konsatrasyonunun elde edilemediği görülmüş sodalime’nin kanister ısısı ani olarak yükselmiş tüpte suyun yoğunlaşmış sodalime’nin mavi olmuş hastanın bilincini kaybetmemiş daha sonra bu anestezi makinasının 2 haftadan uzun bir süredir kullanılmadığı fark edilmiş sodalime’nin su içeriğinin analizi <%1 olarak saptanmış. kuru sodalime’ nin sevofluran, enfluran ve isofluran etkileşimi sonucu belirgin CO-Hb oluşumuna bağlanmış. sodalime’ nin su içeriğinin yeterli miktarda olması zorunlu hale getirilmiş.