DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KANSER
KANSER NEDİR? Kanser, vücuttaki bir hücre grubunun aşırı ve kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu meydana gelmektedir.
KANSER BÜYÜK BİR SAĞLIK SORUNU MUDUR? Evet, çünkü; -Her 5 kişiden 2’sinde hayatı boyunca kanser ortaya çıkar.
Kansere bağlı ölümler, ölüm nedenleri arasında kalp-damar hastalıklarından sonra ikinci sıradadır.
Yaşam boyu risk; Kadınlarda meme kanseri 1:8 Erkeklerde prostat kanseri 1:6
KANSER ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Vücuttaki her doku ve organın hücrelerinden kanser oluşabilmektedir. Kanserli hücrelerin köken aldığı organ ve hücre tipine göre hastalık adlandırılır. (Örn:Akciğer kanseri, meme kanseri, prostat kanseri,mide kanseri,kolon kanseri.. vs.)
KANSERİN BAŞLICA BELİRTİ VE BULGULARI NELERDİR? Kanserin belirti ve bulguları köken aldığı doku ve organlara göre değişir. Hatta bazen hiç belirti ve bulgu vermeden kontrol muayenelerinde kanser tanısı konulabilir. Genel anlamda kanserler belirti verdiklerinde ileri evrededirler.
Şu belirtilere dikkat edilmelidir: 1- Dışkılama ve idrar alışkanlıklarında değişiklikler 2- Uzun süren, iyileşmeyen yaralar 3- Beklenmeyen kanama ve akıntılar 4- Meme veya başka organlarda elle hissedilen şişlikler 5- Yutma güçlüğü veya hazımsızlık 6- Nedeni bilinmeyen kilo kaybı 7- Siğil ve benlerde belirgin değişiklik 8- Uzun süren ses kısıklığı ve öksürük
KADINLARIN ÖĞRENMESİ GEREKEN 10 ÖNEMLİ KANSER BELİRTİSİ 1) Pelvik ağrısı: Pelvik ağrısı rahim, yumurtalık, rahim ağzı ve vajina kanserleriyle bağlantılı olabilir. 2) Karında şişkinlik ve gerginlik hissi: Bunlar, yumurtalık kanserinin en yaygın belirtileridir. 3) Belin alt kısmında geçmeyen ağrı: Yumurtalık kanserinin önemli bir belirtisidir.
4)Anormal vajinal kanama: Aşırı kanama, İki adet arasında kanama ve Cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında kanamaların olması rahim ağzı, rahim, yumurtalık gibi jinekolojik kanserlerin önemli işaretleridir. 5) Geçmeyen ateş: İnatçı ateş (7 günden uzun süren) genellikle kanserin belirtisidir. Ancak ateş başka sağlık sorunlarının da belirtisi olabilir.
6)Devamlı mide ve bağırsak bozuklukları: Mide ve bağırsak hareketlerinde değişiklik jinekolojik kanserlerin ya da kolon kanserinin belirtisi olabilir. 7) İstem dışı kilo kaybı: Kısa sürede diyet ya da egzersiz yapmadan kilo kaybetmektir.
8) Vulva (dış genital organlar) ya da vajinada anormallik: Ağrı, cilt renginde değişiklik, akıntı, kaşıntı gibi şikayetler vulva ya da vajinal anormallikler… 9) Memede değişiklikler: Memede kızarıklık, hassasiyet, çukurlaşma, dolgunluk hissi, ele gelen kitle, meme başından akıntı… 10) Aşırı halsizlik: Halsizlik en önemli kanser belirtilerinden biridir.
Bu bulgular her zaman kanser demek değildir Bu bulgular her zaman kanser demek değildir. Ancak nedenlerinin belirlenmesi için mutlaka bir doktora başvurmak gerekir. Kanser bulaşıcı bir hastalık olmayıp, erken tanısı ve tedavisi mümkün olan bir hastalık grubudur.
KANSERİN NEDENLERİ
KANSERİN NEDENLERİ 1-ÇEVRESEL FAKTÖRLER Sigara Alkol kullanımı Kimyasal maddeler (katran, benzen vs) Uzun süre güneş altında kalma Bazı virüsler (HPV, HBV, retrovirus) Çevre kirliliği (hava, su, toprak vs) Radyasyona maruz kalma Yanlış beslenme
KANSERİN NEDENLERİ-2 Hormonal Bağışıklık bozuklukları Aile öyküsü 2-İÇSEL FAKTÖRLER Hormonal Bağışıklık bozuklukları Aile öyküsü Genetik nedenler Yaş Cinsiyet
SİGARA VE KANSER
Dünya Sağlık Örgütü’ne DÜNYANIN EN BÜYÜK SAĞLIK SORUNU SİGARADIR göre; DÜNYANIN EN BÜYÜK SAĞLIK SORUNU SİGARADIR
Tüm kanserlerin %30’unun nedeni sadece sigaradır. Akciğer kanseri ölümlerinin % 90’ından Bronşit ölümlerinin % 75’inden, Kalp krizi ölümlerinin % 25’inden sorumludur
azaltılması KANSERİN NEDENLERİ 1-SİGARA ve ALKOL KULLANIMI
2-UZUN SÜRE VE TEHLİKELİ SAATLERDE GÜNEŞ ALTINDA KALMA
3-AŞIRI DOZDA RÖNTGEN IŞININA MARUZ KALMA,
4-BAZI KİMYASAL MADDELER (KATRAN, BENZİN, BOYA MADDELERİ, ASBEST V.B.)
5-BAZI VİRÜSLER
6-HAVA KİRLİLİĞİ
7-RADYASYONA MARUZ KALMA
8-KÖTÜ BESLENME ALIŞKANLIĞI
KANSER ÖNLENEBİLİR Mİ?
Kalıtsal nedenler: Çevresel nedenler: Şu an için henüz yeterli düzeyde veri ve teknolojiye sahip değiliz. Çevresel nedenler: Büyük bir kısmı çevre ve yaşam tarzı değişiklikleriyle önlenebilir (sigara içilmemesi, lifli beslenme, ekolojik dengeyle uyum içinde yaşama…vs).
KANSERİN ERKEN TANI VE TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ? Erken teşhis ve tedavi alanlarında son yıllarda büyük gelişmeler yaşanmıştır. Kanserden % 43'e kadar varan oranlarda korunulabilir.
5 YILLIK SAĞKALIM 1960 %39 1970 %43 1980 %50 1990 %60
KANSERİN ERKEN TANI VE TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ? Bütün kanser türleri için erken tanı ve tedavi seçeneği henüz mevcut değildir.Ancak birincil koruma ile bazı kanserlerin risk faktörleri kaldırılabilir. Örn:Akciğer kanseri için henüz bir erken tanı metodu mevcut değilken sigara içiminin ortadan kaldırılması akciğer kanserini büyük oranda önler.
KANSERİN ERKEN TANI VE TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ? BİRİNCİL KORUNMA; Kanser yapıcı maddelerden korunma İKİNCİL KORUNMA; Erken tanı ve etkin tedavi yöntemleri uygulama
BİRİNCİL KORUNMA Sigara içiminin önlenmesi Alkol alımının kısıtlanması (Kadın:10gr,Erkek:20gr) Güneş ışınlarından korunma (11:00-15:00) Dengeli ve doğru beslenme Mesleki temasta önlemler Çevre temizliğine önem verme Düzenli egzersiz yapma Genel temizlik kurallarına uyma
İKİNCİL KORUNMA Meme Kanseri KANSER TÜRÜ ERKEN TANI YÖNTEMİ UYGULAMA SIKLIĞI Meme Kanseri Kendi Kendine Meme Muayenesi Klinik Meme Muayenesi Mammografi 20-39 yaş : Ayda bir KKMM 3 yılda bir KMM 40 yaş ve üstü : Ayda bir KKMM Yılda bir mammografi Yılda bir KMM Rahim Ağzı Kanseri Pap Smear Yılda veya 3 yılda bir Kalın Barsak Kanseri Dışkıda gizli kan bakılması Kolonoskopi Makattan Muayene 50 Yaş üstü beş yılda bir (Yılda bir dışkı bakısı) Yüksek riskli grup için yılda bir Prostat Kanseri Kanda PSA düzeyi 50 yaş üstü yılda bir
BESLENME NASIL OLMALI? Posalı gıdalarla beslenilmelidir Zeytinyağı ve balık bol tüketilmelidir Vitamin C, A ve E kanser önleyici özelliklere sahiptir Kalsiyum ile beslenmek yararlıdır Fazla tuzlu, salamura, turşu, yanmış ve tütsülenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır Hazır gıdalardaki koruyucu maddelerin yüksek miktarlarda olması zararlı etkilere sahiptir Aşırı sıcak içecek-yiyecekten sakınılmalıdır Aşırı şişmanlık her zaman zararlıdır.
ERKEN TANI İLE; Tarama programları ile Rahim ağzı kanseri gelişmiş ülkelerde 4/1000’den 5/10000’lere düşürülmüştür.
KANSERDEN DEĞİL, GEÇ KALMAKTAN KORKULMALIDIR!! Erken tanı; HAYAT KURTARABİLİR!! Ve unutulmamalıdır ki; KANSERDEN DEĞİL, GEÇ KALMAKTAN KORKULMALIDIR!!
KANSERDE ERKEN TANI HAYAT KURTARIR! Tedavi şansını artırır Tedaviyi kolaylaştırır Tedavi giderlerini azaltır Doku ve organ kaybını önler Sakatlık bırakmaz HAYAT KURTARIR!
Teşekkürler