Yanılsamalar Alper Açık / aacik@uos.de / Uni Osnabrück - IKW

Güzel şeyler Octovio Ocampo‘nun Marlene Dietrich‘i

Nedir? Uyaranın fiziksel özellikleri ile algılanan özellikleri arasında fark olduğu durumlar Uyaranın algılanışının bağlam ile değişmesi Uyaranın fiziksel özelliklerinin sabit kalmasına rağmen, algının değiştiği durumlar

Beyin deneyim yaratıyor Bu sefer tek modalite Algıya dair iki farklı görüş Dolaysız (direkt) algı, bkz. Gibson Dolaylı (inşacı) algı, bkz. Gregery Beyin deneyim yaratıyor

Kısaca dolaysız algı Bilgi ışıkta (optik seri)! Seri bize belirli ve değişmez bilgi sağlıyor (texture gradient, optik akım …) Neredeyse hiç bilgi işleme yok (it’s reception) Gibson

atma, alet olarak kullanma, ayak parmağıni incitme Nesneler atma, alet olarak kullanma, ayak parmağıni incitme avımı saklama Saklanma, tırmanma t

İnşacılık Hem aşağıdan yukarıya (bottom-up), hem yukarıdan aşağıya (top-down) Hissedilene ANLAM katmak Helmholtz: „Bilinçsiz çıkarsamalar“

İnşacılık Algılanan, hislerin getirdiği bölük pörçük bilgi parçaları ile hafızanın, beklentilerin oluşturduğu havuzdan çıkartılanlardan meydana gelen bir inşaattir

Örnek

Yukarıdan gelen „müstehcen“ Gelişim

Ames Odası

Ames Odası

Para ve büyüklük Hipnoz Bu sikkelerin boyunu söyle! „Zenginsin“ ya da „fakirsin“

Bazı ilginç gözlemler... Değişken uzunluk

Bazı ilginç gözlemler... Değişken açı

Bazı ilginç gözlemler... Açılar, açılar, açılar Yanlış derece tahmini Zöllner yanılsaması Hering yanılsaması

Bir klasik Müller-Lyer yanılsaması

Neden? Gregery Üç boyutlu düşünmek

Yetmiyor....

DOĞA

Doğal sahneler Yapay uyaran.... Doğal uyaran

Doğal sahneler Görülenler, görülebileceklerin sadece bir kısmı

Görmenin geri dönüş problemi Retinadaki belli bir boyuttaki bir temsil / izdüşüm sınırsız sayıda fiziksel kaynak çeşidi dolayısı ile olabilir.

Doğaya dönüş Bize GERÇEK 3 boyut lazım Sahnelerin hem retinaya nasıl düştüklerini, hem de gerçek 3 boyutlu ortamda nasıl olduklarını bilelim Bizler, bu 3 boyutlu ortama dair evrim / hareket / etkileşim tarihlerimiz sayesinde fikir sahibiyiz

Hadi bakalım çufçufluyoruz Howe & purves hikayesi Fotoğraf çekerken, üç boyut yapısını da ölçüyoruz Lazer-menzil ölçer Retinal projeksiyon ve fiziksel kaynak arasındaki istatistiksel ilişkileri ölçüyoruz

Organizma diyor ki... Benim gördüğüm geçmişte ne çıkmıştı? Dışarıdaki n ne sıklıkta i göründü?

Uzunluğun değişkenliği

Fikir Algı olasılıksaldır Öğrenme ve evrim tarihi bize uyaranların olasılıkları konusunda fikir vermiştir Tarihten edinilen olasılık dağılımları anlık algıyı belirler Çıkarsama: Algılanan, sadece o anda „hissedilen“ fiziksel nicelik değil, aynı zamanda harekete yönelik algı tarihini içerir.

Ölç ölç ölç Kaynaklar: Howe & Purves, PNAS (2002; 2005(a-c)); Howe & Purves „Perceiving Geometry“

Artık geri dönebiliyoruz

Çizgi bulmaca

Fikir Niceliklerle karşılaşıldığinda algının niteliğini mutlak değerler değil, algı tarihinden oluşturual dağılım belirler 7 Tarih I: 1 2 2 3 4 4 5 7 10 11 Tarih II: 5 6 7 8 8 10 12 13 17 20 Algı I: 8 Algı II: 3 fiziksel/yansıyan

Sıralama 0 derecede bir çizgi, retinada 1cm kaplıyor Altındaki fiziksel kaynaklar bugüne kadar %60 bu uzunluktan azına yolaçmış 90 derecede bir çizgi, retinada 1cm kaplıyor Altındaki fiziksel kaynaklar bugüne kadar %63 bu uzunluktan azına yolaçmış

Açıklama

Açıklama

Tekrar açılar

Ayni metot

Aynı bulgu

Ve...

Müller-Lyer

WEIRDEST PEOPLE IN THE WORLD Western, Educated, Industrialized, Rich and Democratic (WEIRD)